سازهای صوتی عصبی: آیا هوش مصنوعی می‌تونه حس لمس ساز رو برگردونه؟

اگه دنبال چیزای جدید تو حوزه موسیقی و تکنولوژی باشی، احتمالاً اصطلاح “Neural Audio” به گوشت خورده. حالا اصلاً Neural Audio چیه؟ به زبون ساده، یعنی استفاده از شبکه‌های عصبی یا همون هوش مصنوعی برای تولید مستقیم صدا. این سیستم‌ها می‌تونن لحظه‌ای، یعنی تو همون لحظه‌ای که اجرا می‌کنی یا کاری انجام می‌دی، صدا درست کنن. اینو بذار کنار سازهای دیجیتال (DMIs)، یعنی اون سازهایی که نواختنشون دیجیتالیه و خبری از لمس سیم واقعی یا کوبیدن طبل واقعی نیست!

حالا داستان همینه: مدت‌هاست که سازهای دیجیتال تلاش می‌کنن حس فیزیکی بودن و نزدیکی به سازای آکوستیک (یعنی همون‌هایی که واقعاً باید لمسشون کنی) رو داشته باشن، ولی معمولاً از نظر “حس واقعی ساز زدن” کم میارن. حالا Neural Audio یه جورایی این چالش رو حتی بیشتر هم می‌کنه چون کار باهاش پیچیدگی‌هایی مثل جمع‌آوری داده، آموزش مدل‌های هوش مصنوعی و داشتن یه سری دانش عمیق نیاز داره. همین چیزا باعث میشه خیلی از موزیسین‌ها، عملاً بیشتر دارن با ایده‌ها و سمبل‌ها کار می‌کنن تا با خودِ صدا و حس واقعی.

اما نکته جالب اینه که این مشکل یه جورایی برعکس هم کار می‌کنه! یعنی همین استفاده از هوش مصنوعی و مدل‌های عصبی باعث میشه اتفاقاً مسیرهای جدید و جالبی برای نوازندگی پیدا بشه. این مدل‌ها گاهی رفتارشون خیلی واضح یا مشخص نیست (مثلاً کاری می‌کنند که خود نوازنده هم دقیقاً نمی‌دونه قراره چه صدایی در بیاد)، ولی همین باعث میشه آدم ول کن تکنیک‌های سفت و سخت بشه و شروع کنه به کشف کردن و بازی با صدا فقط با لمس و تجربه‌ی آنی؛ یعنی درست همون چیزی که تو سازهای سنتی انگیزه خیلی‌ها رو بالا می‌بره.

یعنی دو تا بخش متضاد تو این سازها داریم: از یه طرف همون خصوصیات دیجیتال که آدم رو از حس فیزیکی دور می‌کنه (اصطلاحاً “disembodying” یعنی انگار بدن آدم درگیر اجرا نیست)، و از طرف دیگه، حال و هوای تجربه‌ی صوتی مثل سازای آکوستیک رو دوباره برمی‌گردونن، جوری که می‌تونی با بدن و لمس مستقیمت دوباره بخشی از حس اجرا رو داشته باشی. واژه “phenomenology” هم اینجا به همین برداشت حسی و تجربه شخصی اجرا برمی‌گرده؛ یعنی حس و حال واقعی بودن با صدا.

در مجموع، استفاده از Neural Audio تو سازهای دیجیتال هم سختی‌هایی مثل نیاز به دانش تخصصی و دور شدن از راحتی ساز واقعی رو داره، هم در عوض می‌تونه راه‌هایی باز کنه که آدم واقعاً با بدنش و کشف کردن، با صدا ارتباط بگیره؛ حتی اگه راه و چاهش هنوز کاملاً مشخص نباشه! خلاصه، این تکنولوژی مثل همون آدمیه که هم یه سری کارا رو سخت‌تر می‌کنه، هم همزمان در رو به یه دنیای جدید و خلاقانه باز می‌ذاره. کی می‌دونه، شاید آینده موسیقی همین الان داره با Neural Audio شکل می‌گیره!

منبع: +