خب بچهها، یه خبر خیلی جذاب دارم براتون! نورالینک، همون استارتاپ معروفِ ایلان ماسک، دوباره سر زبونها افتاده. این سری اومده یه شاهکار جدید رو نشون داده که واقعاً آدم رو حیرتزده میکنه: یه بیماری که ALS داره، تونسته فقط با فکرش یه بازوی ربات رو کنترل کنه!
حالا شاید خیلیاتون اسم ALS رو نشنیده باشین؛ این بیماری باعث میشه آدم کنترل عضلاتش رو به مرور از دست بده و بدنش حرکت نکنه. خب طبیعتاً برای این افراد که نمیتونن حتی یه لیوان آب بردارن، همچین اختراعی یعنی آزادی دوباره!
قضیه اینجوریه که نورالینک یه چیپ خیلی کوچیک رو تو مغز بیمار میذاره؛ اسمش هم هست N1 chip. این چیپ از ۱۲۸ تا رشته خیلی نازکتر از مو استفاده میکنه که حدود هزار تا الکترود رو مستقیم میچسبونه به سطح مغز. این الکترودها سیگنالهای مغز رو میگیرن و به دستورهای دیجیتالی تبدیلش میکنن، یعنی مثلاً حرکات بازو یا حرکت دادن موس و کلی کار دیگه.
نیک ری (Nick Wray)، کسی که ALS داره و هشتمین نفریه که این ایمپلنت رو دریافت کرده، تو سه تا جلسه هشتساعته، با همین چیپ مغزی تونسته یه بازوی ربات رو بیاره تو دست و بزارش رو سر! حتی باهاش غذا گرم کنه، یخچال رو باز کنه و یه لیوان رو برداره و آب بخوره. خلاصه دیگه لازم نبوده کسی کنارش باشه واسه این کارای ساده و بهش حسابی حس استقلال داده.
این موفقیت توی پروژهای با عنوان “CONVOY” انجام شده که تحت تایید سازمان FDA بود؛ یعنی همون اداره غذا و داروی آمریکا که مو میبینه و پیچش رو هم میپرسته (سازمانی که حسابی رو سلامت محصولات پزشکی سختگیری میکنه). خوبه بدونین تا همین دو سال پیش، FDA درخواست نورالینک رو رد کرده بود چون نگرانیهای ایمنی داشته، ولی حالا مشکلات رو رفع کردن و اجازه آزمایش انسانی دادن.
تو یکی از تستها، این بازوی ربات درست جلوی همه یه لیوان رو بلند کرد و آب رو برد نزدیک دهن نیک تا بتونه راحت بنوشه. حتی تو آزمایشهایی که معمولاً برای بیماران سکته مغزی هست گرفتن رکورد زد! مثلاً تو ۵ دقیقه تونست ۳۹ تا سیلندر کوچیک رو روی میز جابجا کنه یا پازلهای خاص رو خیلی سریع بچرخونه، چیزی که واقعاً مهارت بالایی میخواد.
نیک خودش تو توییتر نوشته: “نمیدونم آخرین باری که یه روز کاری ۸ ساعته داشتم کی بوده! اما این هفته، سه بار پیاپی این کار رو کردم و واقعاً یکی از باورنکردنیترین تجربههای زندگیم بود.” خلاصه حسابی هیجانزده بود.
یه نکته خیلی جالب دیگه اینه که با همین چیپ، نیک حتی تونست ویلچرش رو هم فقط با ذهنش هدایت کنه! یعنی دیگه لازم نیست دست به جویاستیک یا دسته بزنه! این یعنی حتی کسایی که اعضای بدنشون حرکت نمیکنه، میتونن دوباره کنترل زندگیشون رو با ذهنشون به دست بگیرن.
البته اولین نفری که این چیپ رو گرفت، یه مرد به اسم نولند آربا (Noland Arbaugh) از آریزونا بود. اون خیلی زود نشون داد چطور با فکر کردن فقط، میتونه موس رو تکون بده یا حتی بازی ویدیویی انجام بده.
البته همه چیز هم همیشه گل و بلبل نیست؛ دستگاه نولند بعد یه مدت با مشکل مواجه شد، حدود ۸۵ درصد سیمهای نازک دستگاه از بافت مغزش جدا شدن. ولی نورالینک به جای این که دستگاه رو جمع کنه، سریع یه بهروزرسانی نرمافزاری انجام داد و با الگوریتم جدیدش کاری کرد که با همین قابلیت باقیمونده هم سیگنالها رو بهتر تفسیر کنه.
در کل، این فناوری نشون میده آینده میتونه واقعاً خیلی با چیزی که الان میشناسیم فرق داشته باشه؛ مخصوصاً برای افرادی که به خاطر بیماریها یا حوادث دیگه نمیتونن بدنشون رو تکون بدن. مثلا Generative AI رو یادتونه چی بود؟ همون هوش مصنوعی که میتونه متن یا عکس بسازه. حالا Brain-Computer Interface یا همون BCI یعنی “واسط مغز و کامپیوتر” که مستقیم مغز آدم رو به دستگاه میچسبونه!
خلاصه که این دستاورد نورالینک برای افراد با محدودیت حرکتی مثل یه معجزهست؛ بتونی فقط با قدرت ذهنت کارای روزمره رو انجام بدی، کی فکرشو میکرد؟ اصلاً میشه گفت ذهن دیگه فقط تو داستانای علمی-تخیلی دستگاهها رو کنترل نمیکنه، واقعاً داریم میبینیم آینده همینه!
منبع: +
