اگه عاشق علم و دنیای نابغه‌ها باشی، باید این خبر رو از دست ندی! راجر پنروز (همون فیزیکدان معروف و برنده نوبل که حسابی کارش درسته!) یک کمپین جذاب راه انداخته که هدفش نجات یکی از بزرگترین آرشیوهای ضبطِ علمی توی دنیاست.
📼 جریان چیه؟ از دهه ۷۰ میلادی به بعد بیشتر از “۱۰۰ هزار ساعت” سخنرانی، کنفرانس و گپ بین دانشمندهای معروف درباره ریاضی، فیزیک، فلسفه و تاریخ علم روی نوارها و چیزای آنالوگ ضبط شدن. آنالوگ یعنی همون ضبط کردن با روش قدیمی، روی نوار و… نه دیجیتال. مشکل اینجاست که این نوارها خیلی آسیب‌پذیرن؛ هم با گذشت زمان ممکنه خراب بشن، هم دیگه دستگاه‌هایی که بتونی راحت اجراشون کنی نایاب شدن. یعنی اگه یه کاری نکنن حسابی گنجینه بزرگی از دانشِ واقعی برای همیشه ازدست میره!
🦸♂️ داستان نابغه‌ها
حالا این آرشیو پره از صدای بزرگان علم: از خود پنروز و استیون هاوکینگ (همونی که راجع به سیاه‌چاله‌ها و تابش‌هاش حرف زد)، تا الکساندر گراتندیک (استاد جبر که جبر انتزاعی رو متحول کرد)، جان ویلر، عبدالسلام، کارل پوپر، مایکل دامیت و کلی آدم خفن دیگه که هر کدوم کلی رو علم تاثیر گذاشتن. خلاصه آدمایی که اسمشون تو تاریخ علم همیشه می‌درخشه.
🎧 چرا دیجیتالی کردن انقدر مهمه؟
تصور کن کلی از اطلاعات ناب، تجربه‌ها، بحث‌ها و حتی شوخی‌هاشون روی نوارهایی گیر کرده که هر لحظه ممکنه خراب شه! هدف این پروژه اینه که همه اینا رو بیارن روی سیستم‌های مدرن (مثلاً هارد و سرور و کامپیوتر) تا هم حفظ بشه، هم هرکسی راحت بهش دسترسی داشته باشه.
حتی قراره همه این اسناد علمی رو تو یه پایگاه داده قابل جستجو بذارن، یعنی هرکسی بخواد راجع به یه موضوع یا یه نفر خاص سرچ کنه، راحت پیداش کنه. پایگاه داده یا Database یعنی جایی که کلی داده و اطلاعات مرتب نگهداری میشه و میشه بینش جستجو کرد.
🎤 چالش اصلی: تکنولوژی و کپی‌رایت
خیلی از این ضبط‌ها کیفیت خوبی ندارن، برای همین تیم پروژه دارن از نرم‌افزارهای پیشرفته مثل CEDAR کمک می‌گیرن که برای ترمیم و شفاف‌تر کردن صداهاست (یه جور نرم‌افزار که نویز صدا رو می‌گیره و همه چی رو واضح‌تر می‌کنه). همچنین، چون بعضی از این سخنرانی‌ها هنوز تحت قانون کپی‌رایت هستن (کپی‌رایت یعنی حق نشر و داشتن اجازه قانونی برای پخش)، فقط اونایی که یا اجازه دارن یا دیگه مشکلی ندارن، فعلا به صورت عمومی میذارن.
🔒 یکی دیگه از دغدغه‌های تیم پروژه اینه که این آرشیو رو آزاد و در دسترس همه نگه دارن؛ یعنی قرار نیست فقط دانشگاه‌ها یا آدمای پولدار بهش برسن، یا پشت اشتراک و Paywall قایم بشه. (Paywall یعنی سایتی که باید پول بدی تا بتونی مطالبش رو ببینی.)
💸 هزینه و حمایت مردمی
برای انجام همه این کارها، کمپین کراودفاندینگ راه انداختن. کراودفاندینگ یعنی کمک مالی گروهی از آدم‌ها از طریق اینترنت برای جمع‌آوری پول مورد نیاز پروژه. هدفشون جمع کردن ۵۰ هزار پوند هست که بتونن دیجیتالی‌سازی، ترمیم فایل‌ها و ساخت یه پایگاه داده توپ رو انجام بدن. تا الان حدود ۱۹۷۷۳ پوند جمع شده (یعنی تقریباً ۳۹٪ راه رو اومدن). زمان زیادی هم نمونده و اگه دوست دارین نقشتون رو تو حفظ تاریخ علم ایفا کنین، هنوز فرصت هست شما هم حمایت کنین.
🔍 پس چی میشه؟
یعنی قراره یه دنیای کامل از گفت‌وگوها، نظریه‌پردازی‌ها و لحظه‌های خاص دانشمندای بزرگ برای آیندگان محفوظ بمونه؛ یه آرشیو که وقتی راه بیفته، هر کسی تو هر جای دنیا بتونه صدای تاریخ سازها رو بشنوه و لذت ببره.
واقعا تصور کن؛ از بحث‌های داغ ریاضیات انتزاعی تا لحظه‌هایی که استیون هاوکینگ برای اولین‌بار درباره تابش سیاه‌چاله حرف زد—all in one place!
اگه دوست دارین بیشتر بدونین یا حتی تو این کار خیر و علمی سهیم بشین، سری به صفحه پروژه بزنید. به قول خود پنروز: «این فرصت رو از دست ندین، شاید دیگه تکرار نشه!»
منبع: +
