از بچگی بهمون گفتن هیچ‌چیزی مثل دندون کوسه تیز و قوی نیست، اما به نظر میاد اوضاع کم‌کم داره عوض میشه! یه تحقیق خیلی جالب توی دانشگاه Heinrich Heine توی آلمان انجام شده که حسابی قضیه رو پیچیده کرده.
ماجرا اینه که کوسه‌ها همیشه دندوناشونو میندازن و جدید درمیارن! یعنی برعکس آدم‌ها که اگه دندونشون بیفته باید کلی دکتر برن، دندون کوسه‌ها خودش پشت سر هم درمیاد و رشد می‌کنه. این باعث شده همه فکر کنن این موجودات رو هیچ‌چی کم نمیاره. اما طبق این مطالعه جدید، حتی این قابلیت باحال هم شاید دیگه نتونه به کوسه‌ها کمک کنه!
داستان از اسیدی شدن اقیانوس‌ها شروع میشه. اسیدی شدن اقیانوس یعنی چی؟ یعنی به دلیل زیاد شدن دی‌اکسید کربن (CO2) توی جو، آب اقیانوس‌ها داره اسیدی‌تر میشه؛ یعنی PH آب داره میاد پایین‌تر و محیط برای خیلی از موجودات سخت‌تر میشه. PH معمول آب اقیانوس الان حدود ۸.۱ هست ولی پژوهشا نشون داده تا سال ۲۳۰۰ ممکنه برسه به ۷.۳! اگه بگیم ۷.۳ یعنی آب تقریباً ۱۰ برابر اسیدی‌تر از الان.
حالا این اسیدی‌شدن چه بلایی سر دندون کوسه میاره؟! باورتون بشه یا نه، دندون کوسه‌ها با اینکه از موادی مثل فسفات معدنی (یعنی مواد معدنی مهمِ بدن که توی استخون و دندون هست) ساخته شده، اما اصلاً در برابر این اسیدی شدن مقاومت زیادی نداره. پژوهشگرها از کوسه‌هایی به اسم Blacktip reef (کوسه‌های نوک سیاه آب‌سنگی) حدود ۶۰۰ تا دندون ریخته شده پیدا کردن و روی ۱۶ تاشون آزمایش انجام دادن. اونا این دندون‌ها رو برای ۸ هفته توی آب‌هایی با دو PH مختلف (یکی معمولی یکی اسیدی‌شده) گذاشتن. نتایج واقعاً تکون‌دهنده بود: دندون‌هایی که توی آب اسیدی بودن، پر از ترک و سوراخ شدن و ساختارشون واقعاً خراب شد.
وقتی دندون ضعیف بشه، معلومه کوسه برای شکار دچار مشکل میشه. اگه دقیق‌تر بخواید بدونید، حتی دندون‌هاش توی عکس‌های دو بعدی هم بزرگ‌تر نشون داده شدن! ولی این بزرگ نمایی فقط به خاطر اینه که سطح دندون ناهموار و کرک و پر شده، نه اینکه واقعاً رشد کرده باشه. تازه ممکنه همین ناهمواری باعث بشه کمی بهتر بتونه گوشت رو ببُره، اما در عوض زودتر می‌شکنه! یعنی یه جور معامله‌ی خطرناک.
نکته دیگه اینه که این آزمایش روی دندون‌های مرده انجام شده بود و بدن زنده کوسه احتمالاً تا حدی می‌تونه ترمیم کنه. اما چون این ترمیم خیلی سریع و مؤثر نمی‌تونه باشه، باز هم خطر جدیه. فکر کنین این بیچاره‌ها برای نفس کشیدن باید با دهن باز شنا کنن و دندوناشون دائم توی تماس با این آب اسیدی باشه… پس حتی خرابی ریز هم کلی دردسر براشون درست می‌کنه. مخصوصاً برای کوسه‌هایی که دندون جدیدشون دیر درمیاد، اوضاع بدتره.
با ادامه پیدا کردن این روند، فقط کوسه‌ها آسیب نمی‌بینن؛ چون اگه کوسه‌ها نتونن به خوبی شکار کنن و تعدادشون کم بشه، کل اکوسیستم دریایی به هم می‌ریزه! این نشون میده تغییرات آب‌وهوایی (یعنی همون تغییرات شدید توی آب‌وهوا و دمای زمین که انسان‌ها باعثش شدن) چقدر می‌تونه رو کل طبیعت تأثیر بذاره.
خلاصه اینکه دانشمندها میگن اگه بخوایم دندون این شکارچی‌های حرفه‌ای سرجاش بمونه، باید کاری کنیم PH اقیانوس همین حدودی که هست حفظ بشه. وگرنه دندون کوسه هم شاید تو آینده فقط یه خاطره باشه!
این تحقیق توی نشریه Frontiers in Marine Science چاپ شده و یه زنگ خطر واقعی برای ماست تا به فکر آینده دریاها و کوسه‌ها باشیم.
منبع: +
