خب رفقا، میخوام براتون یه داستان بگم از دوران کرونا که چطور همه چی رو تو دانشگاه‌ها و کلاس‌ها زیر و رو کرد! حتماً یادتونه که یهویی همه چی آنلاین شد و کلاس مجازی اومد سراغ‌مون—هیچ کسی هم از قبل آماده نبود! کل ماجرا این بود که آموزش نباید تعطیل بشه، پس همه چرت و پرتای قبلی درباره آنلاین بودن آموزش رو ریختن دور و دیدن باید باهاش کنار بیان و با کیفیت هم درس بدن.
حالا این وسط یه سوال مهم پیدا شد: چطور دانشجوها تو کلاس آنلاین واقعاً درگیر و فعال می‌مونن؟ یعنی واقعاً بشینن پای درس و فقط صفحه رو زُل نزنن! چون راحت میشه حواس آدم پرت بشه، مخصوصاً وقتی معلم اونطرف یه «میت» یا «زوم» نشسته و تو اینطرف موبایل یا لپ‌تاپت.
برای اینکه موضوع روشن بشه، کلی مقاله خوندن؛ دقیقاً ۴۹۸ تا مقاله کلی گشتن تو سایت‌های معروف مثل Web of Science و Scopus (این‌ها بانک‌های اطلاعات مقالات علمی هستن)، بعدش طبق یه چارچوب معروف به اسم PRISMA از ۲۰۲۰ (یه مدل منظم برای جمع‌آوری و تحلیل تحقیقاته)، ۳۰ تا مقاله رو آوردن که این بحث رو دقیق‌تر بررسی کردن.
حالا اصل مطلب اینجاست: دانشجو واقعاً چه شکلی درگیر میشه؟ بیایید خیلی راحت تقسیمش کنیم به سه قسمت:
1. مشارکت شناختی (Cognitive): یعنی ذهن دانشجو واقعاً درگیره یا فقط داره صفحه رد می‌کنه؟
2. مشارکت عاطفی (Affective): یعنی دانشجوها واقعاً حال خوبی دارن با کلاس و موضوعات یا فقط دلشون می‌خواد تموم شه برن؟
3. مشارکت رفتاری (Behavioral): یعنی آیا واقعاً تو بحثا شرکت می‌کنن، تمرین انجام میدن یا فقط آنلاینن که یه تیک بزنن؟
یه نکته خیلی جالب: این سه‌تا، مثل بچه‌محلای قدیمی بهم وصل‌ان! یعنی اگه دانشجویی از لحاظ ذهنی فعال باشه، معمولاً از لحاظ عاطفی هم بیشتر دلبسته میشه و رفتاراش هم معلومه فرق می‌کنه—بیشتر سوال می‌پرسه، توی پروژه‌ها همکاری می‌کنه و کلاً حس می‌کنی حال و هوای درس خوندن داره.
اما همه چیز فقط به دانشجو بستگی نداره! نقش استادها رو نباید دست کم بگیریم. اگه معلم بلد باشه هم حواسش به ذهن دانشجوها باشه و هم به احساسات‌شون توجه کنه (مثلاً بفهمه کی خسته شدن یا کی انگیزه‌شون رفته زیر صفر)، می‌تونه کمک کنه بچه‌ها تو کلاس آنلاین بیشتر فعالیت نشون بدن. این حمایت می‌تونه ساده باشه: مثلاً یه پیام کوتاه، یه فیدبک درست‌حسابی یا یه سوال جالب وسط کلاس.
تحقیق به اونجایی رسید که واقعاً الان دیگه معلم‌ها باید بیشتر روی شناخت این سه نوع «درگیری» دانشجو حساس باشن. از طرفی شناخت همین عوامل باعث میشه، هرکی می‌خواد آموزش آنلاین رو بهتر کنه، دقیق بدونه کجاها اشکال داره و چطور باید به دانشجوها نزدیک‌تر بشه.
خلاصه اینکه: آموزش آنلاین دیگه یه انتخاب نیست، یه واقعیته و اگه می‌خوایم دانشجوها واقعا درگیر آموزش باشن، باید حواسمون به احساسات، ذهن و رفتارشون، همه با هم باشه—و حمایت معلم رو هم فراموش نکنیم، چون اون نقش خیلی مهمی تو ایجاد محیط صمیمی و فعال داره!
پس اگه معلمی، دانشجویی یا کسی هستی که دنبال کیفیت کلاس آنلاین بعد کرونا می‌گردی، بدون کلیدش توی همین سه بخش و رفتار معلم پنهونه! 🔑
منبع: +
