شرکت‌های نرم‌افزار متن‌باز با چالش‌های پیچیده‌ای روبرو هستند: چگونه می‌توانند با حفظ مجوز نرم‌افزار متن‌باز، هم حسن نیت جامعه را نگه دارند و هم از منافع تجاری خود محافظت کنند؟ در سال‌های اخیر، برخی از شرکت‌ها به دلیل رقابت با ارائه‌دهندگان خدمات ابری مانند آمازون (AWS) به سمت مدل‌های محدودتر یا اختصاصی رفته‌اند. این تغییرات در مجوز نرم‌افزار متن‌باز، دلایل و پیامدهای مهمی را به همراه داشته است.
تکامل رویه‌های صدور مجوز متن‌باز
نرم‌افزار متن‌باز مدت‌هاست که اساس و پایه فناوری مدرن بوده است. این نوع نرم‌افزار به توسعه‌دهندگان آزادی و انعطاف‌پذیری زیادی می‌دهد. با این حال، کسب‌وکارهایی که حول پروژه‌های متن‌باز شکل گرفته‌اند، اغلب با یک مشکل روبرو هستند. این مشکل، یافتن راهی برای سودآوری در عین حفظ روحیه همکاری متن‌باز است. برای بسیاری از شرکت‌ها، راه‌حل، تغییر استراتژی‌های صدور مجوز بوده است. برخی اوقات نیز این شرکت‌ها به‌طور کامل متن‌باز را کنار گذاشته‌اند. در ادامه، نگاهی به شرکت‌های کلیدی که این تغییر را تجربه کرده‌اند و انگیزه‌های آنها خواهیم می‌اندازیم.
Movable Type: جدایی زودهنگام از متن‌باز
در سال ۲۰۰۷، Movable Type یک نسخه متن‌باز از پلتفرم انتشار وب خود را ارائه داد. این نسخه تحت مجوز GPL منتشر شد. GPL شرکت‌ها را ملزم می‌کند که آثار مشتق‌شده نیز از همان مجوز استفاده کنند. این اقدام برای رقابت با وردپرس انجام شد. اما تا سال ۲۰۱۳، این شرکت مدل متن‌باز را کنار گذاشت. صاحبان Movable Type گفتند که جامعه و نرخ پذیرش نسخه متن‌باز کم بوده است. آنها همچنین این مدل را از نظر اقتصادی ناپایدار دانستند.
SugarCRM: عقب‌نشینی تدریجی
SugarCRM در سال ۲۰۰۴ تأسیس شد. در ابتدا، این شرکت متن‌باز را برای خدمت به توسعه‌دهندگان و کاربران CRM سطح پایه پذیرفت. در سال ۲۰۱۴، این شرکت اعلام کرد که نسخه اجتماعی خود را متوقف می‌کند. دلیل این توقف، عدم تناسب با بازار عنوان شد. پشتیبانی از نسخه نهایی این محصول متن‌باز تا سال ۲۰۱۸ ادامه یافت. در این سال، SugarCRM تمرکز خود را به‌طور کامل به راه‌حل‌های اختصاصی تغییر داد.
Redis: آغاز یک روند
Redis Labs تغییر مجوز خود را در سال ۲۰۱۸ آغاز کرد. این شرکت، ماژول‌های Redis را از مجوز AGPL به Apache 2.0 با ضمیمه Commons Clause تغییر داد. این بند، محدودیت‌های تجاری را برای ارائه‌دهندگان ابری مانند آمازون (AWS) ایجاد کرد. تا سال ۲۰۱۹، Redis مجوز منبع در دسترس Redis (RSAL) خود را معرفی کرد. این مجوز برخی از آزادی‌ها را حفظ می‌کرد. اما رقبای Redis را از ارائه خدمات پایگاه داده رقیب محدود می‌نمود. در اوایل امسال، Redis انتقال خود را تکمیل کرد. این شرکت یک مدل مجوز دوگانه که RSAL و SSPL را ترکیب می‌کرد، اتخاذ نمود.
MongoDB: مبارزه با “مشکل آمازون”
در سال ۲۰۱۸، MongoDB از AGPL به SSPL تغییر مجوز داد. SSPL به‌طور خاص برای جلوگیری از ارائه MongoDB به عنوان یک سرویس توسط غول‌های ابری طراحی شده بود. هدف این بود که این شرکت‌ها بدون مشارکت در پروژه نتوانند از MongoDB سود ببرند. این یکی از اولین نمونه‌های مهم از شرکتی بود که مجوز خود را برای مبارزه با سوءاستفاده توسط ارائه‌دهندگان ابری تغییر داد.
Confluent: بستن روزنه‌ها
Confluent به خاطر ابزارهای سازمانی خود در اطراف Apache Kafka شناخته می‌شود. این شرکت در اواخر ۲۰۱۸ از این روند پیروی کرد. Confluent یک مجوز اختصاصی Confluent Community را اجرا کرد. هدف از این کار، جلوگیری از ارائه نرم‌افزارش به عنوان “سرویس” توسط رقبا بود. این حرکت استراتژیک، یک روند رو به رشد را نشان داد. این روند، تلاش شرکت‌های متن‌باز برای جلوگیری از کسب درآمد شخص ثالث بدون مشارکت متقابل را برجسته می‌کند.
Cockroach Labs: یک تغییر عمل‌گرایانه
در سال ۲۰۱۹، Cockroach Labs پایگاه داده SQL توزیع‌شده خود، CockroachDB را از مجوز آسان‌گیر Apache 2.0 به مجوز منبع تجاری (BUSL) تغییر داد. بنیانگذاران، ظهور ارائه‌دهندگان ابری که راه‌حل‌های یکپارچه ارائه می‌دهند را دلیل اصلی این تغییر عنوان کردند. این شرکت از آن زمان مجوز خود را بیشتر تثبیت کرده است. Cockroach Labs شرکت‌های بزرگ‌تر را به پرداخت هزینه برای ویژگی‌های پیشرفته تشویق می‌کند.
Sentry: مبارزه با کپی‌کاران
Sentry یک پلتفرم نظارت بر عملکرد برنامه با ارزش ۳ میلیارد دلار است. این شرکت در سال ۲۰۱۹ از مجوز BSD 3-Clause به BUSL تغییر مجوز داد. دلیل این اقدام، نگرانی در مورد رقبایی بود که کارهای Sentry را بدون بازگشت کپی می‌کردند. اخیراً، Sentry مجوز منبع کاربردی (FSL) را معرفی کرده است. این شرکت از یک مدل “منبع منصفانه” جدید حمایت می‌کند. هدف این مدل، ترکیب عناصر متن‌باز و اختصاصی است.
Elastic: یک سفر منحصر به فرد
Elastic شرکت پشت Elasticsearch و Kibana است. این شرکت پس از سال‌ها درگیری با آمازون (AWS) بر سر سرویس مدیریت‌شده Elasticsearch خود، در سال ۲۰۲۱ مجوز اختصاصی را اتخاذ کرد. با این حال، Elastic اخیراً با مجوز AGPL به متن‌باز بازگشته است. این نشان می‌دهد که تغییرات مجوز همیشه یک طرفه نیستند.
HashiCorp: یک دوراهی در جاده
در سال ۲۰۲۳، HashiCorp ابزار محبوب Terraform خود را از یک مجوز متن‌باز کپی‌لفت به BUSL تغییر داد. هدف از این تصمیم جلوگیری از سود بردن رقبا از Terraform بدون مشارکت بود. این اقدام منجر به ایجاد OpenTofu شد. OpenTofu یک فورک متن‌باز است که توسط اشخاص ثالث نگهداری می‌شود. در یک تحول قابل توجه، IBM شرکت HashiCorp را به مبلغ ۶.۴ میلیارد دلار خریداری کرد.
Snowplow: یک دیدگاه تازه
در سال ۲۰۲۴، پلتفرم داده‌های رفتاری Snowplow از Apache 2.0 به توافقنامه مجوز استفاده محدود Snowplow اختصاصی خود تغییر کرد. مجوز جدید شرکت‌هایی را که از Snowplow در تولید استفاده می‌کنند، ملزم به پرداخت هزینه می‌کند. این مجوز همچنین رقبا را از ساخت محصولات مشابه محدود می‌کند. این تغییر، یک روند رو به رشد را نشان می‌دهد. در این روند، شرکت‌ها بودجه نقشه‌های راه نوآوری خود را بر آرمان‌های متن‌باز اولویت می‌دهند.
نکات کلیدی
انتقال از مجوز متن‌باز به اختصاصی، چالش‌های گسترده‌تری را در صنعت نرم‌افزار نشان می‌دهد. ارائه‌دهندگان ابری به رقبای قدرتمندی تبدیل شده‌اند. آنها از مجوزهای آسان‌گیر برای ارائه خدمات بدون مشارکت در پروژه‌های اصلی استفاده می‌کنند. در نتیجه، بسیاری از شرکت‌ها مدل‌های ترکیبی یا اختصاصی را برای حفاظت از منافع تجاری خود انتخاب کرده‌اند. در عین حال، این شرکت‌ها به نوآوری خود ادامه می‌دهند.
این تغییرات اغلب باعث بحث در جوامع توسعه‌دهندگان می‌شود. این بحث‌ها، پویایی در حال تکامل بین اصول متن‌باز و واقعیت‌های تجاری را برجسته می‌کنند. برای برخی از شرکت‌ها، این تغییرات برای بقا ضروری است. برای دیگران، این تغییرات فرصتی برای تعریف مجدد نحوه به اشتراک گذاری و محافظت از ارزش در اکوسیستم نرم‌افزار هستند.
اگر به خواندن کامل این مطلب علاقه‌مندید، روی لینک مقابل کلیک کنید: techcrunch
