تا حالا به این فکر کردی که اگر تغییرات اقلیمی همین‌جوری ادامه پیدا کنه، کشاورزا چطور می‌خوان محصولات کافی واسه همه تولید کنن؟ مثلاً خشکسالی، گرماهای عجیب‌غریب یا طوفان‌هایی که هرسال شدیدتر می‌شن. یه استارتاپ به اسم Pairwise دقیقاً رو همین چالش کار می‌کنه و یه راه‌حل تکنولوژیک جور کرده که واقعاً باحال و آینده‌داره!
خب بذار برات توضیح بدم چی کار می‌کنن. Pairwise از یه تکنولوژی خیلی پیشرفته به اسم CRISPR استفاده می‌کنه. CRISPR رو اگه نشنیدی بدون که یه جور قیچی ژنتیکی فوق دقیق و دقیقاً همون تکنولوژی معروفیه که می‌تونن باهاش ژن‌ها رو توی DNA مثل بازی دومینو یا پازل، تغییر بدن یا ویرایش کنن و حتی یه تک‌حرف از DNA رو عوض کنن! (بله، علم امروزی این‌قدر باحاله!) مثلاً Generative AI یعنی هوش مصنوعی‌ای که خودش می‌تونه محتوا تولید کنه، اینجا هم CRISPR یه ابزاریه که دانشمندا می‌تونن باهاش ژن گیاهارو جوری دستکاری کنن که مقاوم‌تر بشن.
این شرکت Pairwise حدوداً هفت سال پیش توی آمریکا (دقیقا در Durham، North Carolina) تأسیس شده و چندتا از غول‌های علم ژنتیک هم بنیان‌گذارش بودن؛ مثلاً آقای “فنگ ژانگ” از MIT و “دیوید لیو” از Harvard که جزء مخترعین و پیشرفت‌دهندگان اصلی CRISPR بودن! کلی آدم خفن!
حالا بریم سر اصل ماجرا. اولین محصول Pairwise که وارد بازار آمریکا شد، یه جور سبزی خردل (Mustard Green) بود که با همین قیچی ژنتیکی طعم تلخش رو کمتر کردن. دیگه لازم نیست تلخی سبزی رو تحمل کنی!
اما کار Pairwise فقط به این ختم نمی‌شه. الان با دو تا از بزرگ‌ترین شرکت‌های زیست‌فناوری گیاهی دنیا یعنی Bayer و Corteva شریک شدن و دارن روی محصولاتی کار می‌کنن که به قول خودشون مقاوم به تغییرات اقلیمی هستن. یعنی گیاهایی که توی خشکسالی، باد شدید یا حتی خاک نامناسب هم سرپا بمونن.
یه پروژه جالبشون تولید ذرت، تمشک و محصولاتی با قامت کوتاه‌تر و قوی‌تره! (یعنی مثلاً ذرت‌هایی که کوتاه‌ترن، اما درست مثل هالک مقاومن و باد و بارون نابودشون نمی‌کنه).
این گیاهای کوتوله (!) رو می‌شه تو یه مساحت کوچیک‌تر، نزدیک به هم کاشت؛ یعنی محصول بیشتر توی یه زمین. تازه نیاز به کود و سم هم کمتر می‌شه. حتی می‌شه توی گلخانه‌های موقت (Hoop House یعنی سازه‌های نیم‌دایره‌ای که با پلاستیک یا پارچه سایه‌انداز می‌پوشونن) هم کاشتشون که کشاورزای فقیرتر توی کشورهای گرمسیر هم بتونن راحت‌تر از محصولاتشون محافظت کنن.
یه کار دیگه Pairwise رو هم بگم: با بنیاد گیتس (همون کارهای خیریه بیل گیتس!) دارن تلاش می‌کنن یام‌های جدید و پربازده (یام یه جور سیب‌زمینی آفریقاییه) واسه نیجریه تولید کنن. یا حتی با شرکت Mars (بله همون مارس شکلات‌ساز معروف!) همکاری دارن تا کاکائویی بسازن که بهتر تحمل بیماری‌ها و گرما رو داشته باشه؛ چون این روزها مزرعه‌دارهای آفریقای غربی به خاطر گرمای بیش از حد و بارون‌های ناجور حسابی به مشکل خوردن.
جالبه بدونی Pairwise فعلاً و رسماً هنوز محصول مقاوم به اقلیم جدیدی وارد بازار نکرده و همه چیز توی فاز تست و آزمایشه. اما امید زیادی هست که مردم و حتی نهادهای نظارتی (یعنی همون سازمان‌هایی که باید مجوز بدن به این جور محصولات) راحت‌تر با این نوع محصولات کنار بیان تا اونایی که ژن یه گونه دیگه رو واردش کردن، چون اینجا فقط خود ژن گیاه رو ویرایش می‌کنن.
تا الان ۱۴ نوع گیاه مختلف رو با تکنولوژی خودشون ویرایش کردن؛ همین حالا هم دارن تمشک‌های کوتاه رو توی مزرعه تست می‌کنن و اگه همه چی خوب پیش بره، می‌رن سراغ درختای میوه کوتاه‌تر مثل گیلاس و هلو. ضمناً دو تا تست مزرعه دیگه هم برای بعضی نوع‌های ذرت و سویا داشتن، ولی هنوز نگفتن دقیقاً کدوم‌ها.
این شرکت تا حالا حدود ۱۵۵ میلیون دلار سرمایه جمع کرده و قول داده توی سالای آینده، محصولات خوشمزه و قشنگ و سازگار با آب‌وهوا بسازه که هم کشاورزا کیف کنن، هم مردم با خیال راحت بخورن.
خلاصه، اگر دنیای ما رو به گرما و عجایب هواشناسی! می‌ره، Pairwise یکی از امیدهای آینده است که شاید بتونه سفره خیلی‌ها رو از قحطی نجات بده، به‌خصوص کشورهای فقیر و گرمسیر. فقط باید صبر کنیم ببینیم آزمایش‌هاشون چه نتیجه‌ای می‌ده و آیا واقعاً این نوآوری‌ها می‌تونن توی عمل فرقی ایجاد کنن یا نه. ولی راستش تکنولوژی‌شون خیلی هیجان‌انگیزه و شاید آینده کشاورزی رو همین شرکت‌ها بسازن!
منبع: +
