تا حالا درباره آدم‌هایی شنیدی که دیالیز میشن؟ همون کسایی که کلیه‌شون خوب کار نمی‌کنه و باید هر چند وقت یه بار وصل شن به دستگاه دیالیز که کار کلیه رو براشون انجام بده. خب، این کار خیلی آسون نیست؛ مخصوصاً وقتی بحثِ نگاه بقیه و احساسات خود آدم وسط میاد. خیلی‌هاشون میگن که احساس می‌کنن انگار یه برچسب خوردن روشون. مثلاً فکر می‌کنن بقیه دورشون نمیان فقط چون مریضن، یا حتی بعضی فکر می‌کنن مریض بودن خودشون تقصیر خودشونه!
حالا توی این وضعیت، دانشمندا اومدن یه تحقیق جالب انجام دادن. گفتن بیاین این احساس “برچسب خوردگی” یا همون انگ و نشونه‌هایی از افسردگی رو با هم بسنجیم و ببینیم چطور با هم تو ارتباطن. برای این کار هم از یه روش به اسم network analysis استفاده کردن. Network analysis یعنی به جای اینکه هر نشونه رو جدا حساب کنن، همه روابط بین نشونه‌های مختلف رو توی یه شبکه ببینن و دنبال این باشن کدومشون مهم‌تره یا کدوم نشونه‌ها مثل پل دو تا مشکل رو به هم وصل می‌کنن.
توی این مطالعه، ۳۰۱ نفر از اونایی که دیالیز دوره‌ای بودن رو وارد کردن و ازشون خواستن که با پرسشنامه بگن چه احساسی دارن. داده‌ها رو جمع کردن و با زبان برنامه‌نویسی R (یه زبان تخصصی برای آمار و تحلیل داده‌ها) همه رو آنالیز کردن.
خب، نتایج چی شد؟ دانشمندا تونستن سه نشونه‌ی اصلیِ برچسب خوردن رو پیدا کنن:
۱. “احساس می‌کنم بقیه بخاطر بیماری ازم دوری می‌کنن” (این یه نشونه‌ی خیلی قوی بود)
۲. “احساس می‌کنم بقیه فکر می‌کنن تقصیر خودمه که مریضم”
۳. “امنیت شغلی من تحت تاثیر قرار گرفته” (یعنی نگران کار و بیکار شدن بودن)
از اون طرف، مهم‌ترین نشونه‌های افسردگی اینا بودن:
۱. احساس بی‌ارزشی (یعنی آدم خودش رو کم می‌بینه و فکر می‌کنه بی‌فایده‌ست)
۲. شادی نکردن (که بهش میگن Anhedonia، یعنی هیچی دیگه آدم رو خوشحال نمی‌کنه)
۳. غمگین بودن یا خلق پایین
جالب‌ترش این بود که توی شبکه‌ی ترکیبی (یعنی وقتی برچسب خوردگی و افسردگی رو با هم دیدن)، متوجه شدن دو تا نشونه خیلی نقش پل بین این دو مشکل رو بازی می‌کنن:
- “بعضیا فکر می‌کنن من دیگه مثل قبل توانایی ندارم”
- و باز هم “امنیت شغلیم به خطر افتاده”
یعنی اینا باعث میشن که برچسب خوردگی و افسردگی شدیدتر از همیشه به هم گره بخورن.
خلاصه اینکه این تحقیق با یه دید جدید نشون داد توی آدم‌هایی که دیالیز میشن، بعضی احساسات هست که اگه روشون تمرکز کنیم و براشون راه‌حل پیدا کنیم (مثلاً فکر کردن به امنیت شغلی و حس بی‌ارزشی)، احتمال اینکه بتونیم حال روانیشون رو بهتر کنیم خیلی بیشتر میشه. دیگه لازم نیست فقط کلی دارو یا مشاوره عمومی داد، بلکه میشه دقیقاً همون نشونه‌ای که بیشتر اذیتشون می‌کنه رو هدف گرفت! اینطوری شاید هم حس کردن برچسب خوردن کمتر بشه، هم افسردگی. به هر حال، اینکه بدونیم دقیقاً چه چیزی حال این آدم‌ها رو بد می‌کنه، می‌تونه یه نقطه شروع خوب باشه برای حال خوب کردن دوباره‌شون.
منبع: +
