امروز میخوام یه داستان جالب براتون تعریف کنم درباره اینکه تو صنعت داروسازی چه چالش‌هایی هست و یه ابزار خفن به اسم PRINCE (پریس) چطوری اومده به کمک این صنعت! خودتون می‌دونید که داروسازی همیشه دنبال اینه که داروها رو زودتر، بهتر و با هزینه کمتر تولید کنه، ولی از اون‌طرف قوانین (همون قوانین سفت‌وسخت نظارتی که بهشون میگن Regulatory bodies، یعنی همه اون سازمان‌هایی که مراقب سلامت و کیفیت داروها هستن) مدام دارن سخت‌تر میشن و کار رو سخت‌تر کردن.
حالا بریم سر اصل داستان. شرکت Bayer AG که احتمالاً اسمش به گوشتون خورده، اومده با همکاری Thoughtworks یه پلتفرم ابری راه انداخته به اسم PRINCE. PRINCE دقیقاً همون چیزی بود که نیاز داشتن: یک موتور داده و دانش که میتونه داده‌های قدیمی و جدید (چه گزارش‌های ساختارمند، چه گزارش‌های نامرتب) از آزمایش‌های ایمنی داروها رو با هم جمع کنه.
یه نکته باحال درباره PRINCE اینه که از تکنولوژی‌های خیلی باحال و جدید استفاده کرده. مثلاً مدل‌های زبانی بزرگ (Large Language Models یا LLMs، همون‌هایی که الان هوش مصنوعی ChatGPT و امثالش رو ساختن)، و روش‌هایی مثل Retrieval-Augmented Generation (که یعنی موتور به جای اینکه فقط یه چیزی بسازه، اول کلی داده پیدا می‌کنه و بعد با کمک اون داده‌ها یه جواب دقیق و باحال می‌ده) و Text-to-SQL (اگه ندونی SQL چیه: یه زبان برای جستجو کردن اطلاعات از توی دیتابیس‌هاست، و اینجا خودش متن رو به کد قابل فهم برای دیتابیس تبدیل می‌کنه!).
اولین نسخه PRINCE فقط می‌تونست مثل موتور جستجو با کلمات کلیدی کار کنه، یعنی اگه دقیق بدونی چی باید سرچ کنی، جواب می‌گرفتی. اما کم‌کم و با شنیدن حرف‌های کاربرا و محقق‌ها، PRINCE حسابی پیشرفت کرد. الان دیگه میتونه به عنوان یه دستیار هوشمند به سوالای خیلی پیچیده هم جواب بده و حتی اسناد حساس مورد نیاز برای قانون‌گذارا رو هم برات جمع و جور کنه!
یک نکته مهم اینکه تو توسعه PRINCE همیشه کاربرا خیلی نقش داشتن. توسعه‌دهنده‌ها مرتب بازخورد می‌گرفتن و براساس نیازهای واقعی محقق‌ها، امکانات جدید اضافه می‌کردن. یعنی دقیقاً همونی شد که دنیای داروسازی لازم داشت، هم کاربردی، هم قابل اطمینان.
ولی فقط بحث هوش مصنوعی نبود! موضوع اعتماد پیش اومد: اگه یه موتور همه کاره بشه و همه چی بده دست هوش مصنوعی، پس مسئولیت و کنترل چی میشه؟ واسه همین PRINCE از اول شفافیت و توضیح‌پذیری رو جدی گرفت (یعنی کاربرا دقیق می‌دونن هر جواب از کجاست و چه منطقی پشتشه).
حتی تو کار هم یه “حلقه انسانی” گذاشتن. حالا حلقه انسانی چیه؟ یعنی فقط هوش مصنوعی نیست که تصمیم می‌گیره – آدم‌ها هم تو تصمیم‌گیری و تأیید پایانی دخیل هستن تا هم دقت بالا بره، هم مسئولیت دست انسان بمونه.
در آخر، نمونه PRINCE ثابت کرد که هوش مصنوعی وقتی درست و متعهدانه پیاده بشه، میتونه نقش بزرگی تو پیشرفت صنعت داروسازی و راحت‌تر شدن تحقیقات بازی کنه – هم سرعت دسترسی به داده رو می‌بره بالا، هم تو کاربرد و تبعیت از قوانین حواسش به همه چی هست. این داستان یکی از اون نمونه‌های موفقه که آینده داروسازی رو میتونه متحول کنه! 🚀
منبع: +
