چطور با کمک روان‌زبان‌شناسی و NLP، میشه پای دروغ و احساسات رو توی متن‌های جنایی گرفت؟!

بذار همین اول کار یه توضیح باحال بدم که بدونی موضوع از چه قراره! روان‌زبان‌شناسی یا همون Psycholinguistics خودش یه رشته ترکیبیه که میاد ته و توی رابطه بین روان آدم‌ها و زبانی که حرف می‌زنن رو در میاره. یعنی مثلا چرا وقتی ناراحتیم یه جور خاص صحبت می‌کنیم یا چجوری میشه از لحن و کلمات کسی فهمید دروغ میگه یا نه!

حالا محققای این مقاله اومدن سراغ یه پرونده فرضی قتل که توسط یه مدل زبان بزرگ (LLM یعنی یه نمونه هوش مصنوعی که خودش می‌تونه متن تولید کنه و سؤال جواب بده) ساخته شده، تا با کمک ابزارهای NLP یعنی “پردازش زبان طبیعی” (اینم همون تکنولوژی‌ایه که کارش اینه متون رو آنالیز کنه و معنیشون رو بفهمه) قاتلو پیدا کنن!

کاری که قبلا کرده بودن این بوده که از چند روش NLP استفاده کردن تا بتونن “افراد مشکوک” رو از تو متون داستانی که LLM نوشته بود، دربیارن. این دفعه اما یه رویکرد متفاوت رو امتحان کردن که باعث شد بتونن دقیق‌تر و حرفه‌ای‌تر ویژگی‌های روان‌زبان‌شناسانه هر مظنون رو بشکافن و بررسی کنن.

یه چیزی که خیلی باحاله اینه که از n-gram ها استفاده کردن. (n-gram یه روش هست برای شمردن دنباله کلماتِ کنار هم مثلا: “به خانه می‌روم” یه 3-gram به حساب میاد!) اومدن n-gram ها رو پِیوند زدن با نشونه‌های دروغگویی، احساسات مختلف و اینکه کسی چقدر تو حرفاش جانبدارانه است یا نه. این کار باعث شد بفهمن کدوم آدم‌ها ممکنه مشکوک‌تر باشن!

دیتاست اولیه‌شون کوچیک بود و فقط یه تعداد محدود مظنون داشتن. اما تونستن با کمک چیزی به اسم Latent Dirichlet Allocation (یا همون LDA، یه الگوریتم معروف برای تشخیص موضوعات توی متن) و همچنین word vectors (بردارهای کلمه، که نشون میده هر کلمه از نظر معنایی چقدر به کلمه‌های دیگه نزدیکه) و pairwise correlations (یعنی مقایسه جفت‌جفت چیزا با هم برای پیدا کردن رابطه‌ها) در نهایت گناهکار واقعی همون داستان جنایی رو پیدا کنن!

حالا توی این تحقیق جدید کار بزرگ‌تر شده، یعنی هم مظنون‌ها بیشترن و هم تنوع متون بالاتره. این بار تونستن با روش خودشون یعنی تمرکز روی ارتباط هر شخصیت با موضوعات اصلی، پیدا کردن دروغگویی و آنالیز احساسات شخصیت‌ها (Emotion Analysis یعنی تحلیل اینکه تو حرفاشون خشمه، غمه یا مثلا خوشحالیه) دقیقا مشخص کنن چه کسی تو پرونده واقعاً مجرمه!

خلاصه اگه بخوام ساده بگم، با این تکنیک‌های پیشرفته و ترکیب روانشناسی با علم و تکنولوژی، میشه حتی توی پرونده‌های فرضی هم سر نخش رو گرفت و فهمید کی داره فیلم بازی می‌کنه یا واقعاً نقش اصلی قتل کیه. واقعاً هم هیجان‌انگیزه هم یه جورایی ترسناک که هوش مصنوعی داره اینطوری به کمک كشف حقیقت میاد!

منبع: +