خب بچه‌ها، بذارین براتون یه تحقیق خیلی جذاب که تازگی‌ها تو چین انجام شده رو توضیح بدم. کلی دانشجو رشته زبان انگلیسی تو سه تا دانشگاه مختلف رو بررسی کردن تا بفهمن چی باعث میشه یه دانشجو، هرچی درس و امتحان و چالش سر راهش هست رو خوب مدیریت کنه و کم نیاره. یه جورایی دنبال کشف این بودن که چرا بعضیا تحت فشار دانشگاه کم نمیارن و خوب و سریع برمی‌گردن روی روال (به این توانایی میگن “چابکی/سرزندگی تحصیلی” یا Academic Buoyancy). خب، یه سری عامل جالب پیدا کردن که شاید شما هم سورپرایز بشین!
اول بذارید یه کم با اصطلاحات آشنا شیم:
- سرمایه روان‌شناختی یا Psychological Capital: این یعنی ترکیبی از اعتمادبه‌نفس، خوش‌بینی، انعطاف‌پذیری و امید به آینده. خلاصه، وقتی کسی نسبت به خودش و آینده درس خوندنش حس خوبی داره و باور داره از پس سختی‌ها برمیاد، میگن سرمایه روان‌شناختی داره.
- حمایت اجتماعی یا Social Support: این هم یعنی داشتن خانواده، دوست یا حتی استادهایی که واقعا هوامونو دارن و موقع نیاز، حامی ما هستن.
- طرز فکر رشد یا Growth Mindset: اینم همون باوریه که: “با تلاش و یادگیری می‌تونم بهتر و قوی‌تر بشم، حتی اگه الان خیلی خوب نیستم.” یعنی شکست و سوتی برات آخر راه نیست!
روش تحقیق چطوری بوده؟
دو بخش داشته: یکی با پرسشنامه از ۵۱۶ تا دانشجو آمار گیری کردن (با روش‌های آماری مثل مدل‌یابی معادلات ساختاری، یعنی روشی برای تحلیل روابط بین فاکتورها و متغیرها)، یکی هم مصاحبه نصفه‌نیمه با ۱۸ نفر تا بیشتر تو دل ماجرا برن و تجربیات شخصی بچه‌ها رو دربیارن.
چه نتایجی به‌دست آوردن؟
- سرمایه روان‌شناختی و حمایت اجتماعی از اطرافیان مستقیما باعث میشه دانشجوها چابکی تحصیلی بیشتری داشته باشن. یعنی هر چی روحیه و انگیزش درونی قوی‌تر باشه (β = 0.413)، و هرچی حمایت بیشتری از دوست و فامیل و استاد بگیریم (β = 0.341)، بهتر با شکست‌ها و مسائل کنار میایم. برای کسایی که علاقه‌مند به اعداد و ارقام هستن: هر دوتا اینا نتایجشون کاملا معنادار بوده (p < 0.001).
- اما قصه به همین جا ختم نمیشه! طرز فکر رشد مثل یه پل وسط این داستان عمل می‌کنه (یعنی یه متغیر واسطه – mediating variable). یعنی اون کسایی که سرمایه روان‌شناختی یا حمایت اجتماعی خوبی داشتن، اگه طرز فکر رشد رو هم با خودشون همراه داشتن، حتی بهتر با چالش‌های درسی کنار می‌اومدن. قدرت این تأثیرات غیرمستقیم هم عددهاش جالبه: (β = 0.098 و β = 0.126).
- مدل پیشنهادی محقق‌ها تونسته ۵۱ درصد از تغییرات چابکی تحصیلی رو با این فاکتورها توضیح بده. یعنی حسابی توضیح‌دهنده‌س!
مصاحبه‌ها چه چیزایی نشون داد؟
از دل گفت‌وگوها با دانشجوها چهار تا موضوع اصلی بیرون اومد:
- “راه پیدا کردن وسط چالش‌ها” (Navigating academic challenges): اینکه چطور میشه وقتی اوضاع گره خورده خودشون رو جمع و جور کنن و بازم ادامه بدن.
- “اتکا به طرز فکر رشد” (Leveraging a growth mindset): خیلیا گفتن تلاش کردن که شکست رو پایان کار ندونن و به تلاش کردن ادامه دادن.
- “نیروی حمایت اجتماعی” (Protective influence of social support): بچه‌ها خیلی درباره تاثیر پشتیبانی از طرف خانواده و دوست‌هاشون صحبت می‌کردن و اینکه چقد این واسشون دلگرم‌کننده بوده.
- “ساختن سرمایه روان‌شناختی” (Development of psychological capital): مثلاً بعضیا تعریف کردن که چطور با تشویق بقیه یا حتی شکست‌های قبل تو خودشون اعتماد و امید ایجاد کردن.
حالا جمع‌بندی!
این تحقیق نشون میده اگه دنبال موفقیت تو دانشگاه هستی، حتماً باید به روحیه مثبت و امیدواری به آینده توجه کنی، دور و اطرافت رو با آدمای حمایتگر پر کنی، و مهم‌تر از همه، همیشه باور داشته باشی که میشه بهتر شد و رشد کرد (طرز فکر رشد). اگه می‌خوای کم نیاری، این سه مورد رو جدی بگیر؛ شاید دوست داشتی خودت هم روی اینا کار کنی یا به بقیه هم پیشنهاد بدی!
در آخر، دانشجوها تو حرف‌هاشون خیلی قشنگ توضیح دادن چطور حمایت اطرافیان و اون روحیه مثبت تو موفقیت درسی‌شون تاثیر گذاشته. خلاصه اینکه کلی نکته آموزشی کاربردی برای مدرسه و دانشگاه و حتی زندگی روزمره میشه از این پژوهش درآورد!
منبع: +
