بذار خیلی ساده و رفاقتی برات تعریف کنم چی شده! تو این سالای اخیر خیلیا افتادن دنبال بحث رهبری توانمندساز، اینکه مدیرها چطوری می‌تونن کاری کنن که کارمنداشون اعتماد به نفس، انگیزه و حس قدرت بیشتری تو کارشون پیدا کنن. ولی یه مشکلی این وسط هست: ابزارهایی که برای سنجیدن این مدل رهبری استفاده میشه، معمولاً دقیقاً همون چیزی که درباره‌ش حرف می‌زنن رو نمی‌سنجن!
یعنی چی؟ یعنی کلی تست و مقیاس هست که میگن “ما قدرت‌بخشی تو رهبری رو می‌سنجیم”، ولی اون تعریفی که سال ۱۹۹۵ اسپریتزر داده بود رو نمی‌تونن درست بررسی کنن. اسپریتزر یکی از آدمای معروف این حوزه‌ست و Psychological empowerment رو ابداع کرد؛ این یعنی قدرت‌بخشی روان‌شناختی، یا همون اینکه کسی واقعاً حس کنه اختیار و معنا تو کارش داره.
حالا بیخیال اسمای خفن، اصل قضیه اینه که طی تحقیقات جدید، یه ابزار باحال و جدید به اسم PELS طراحی کردن. اسم کاملش هست Psychological Empowerment Leadership Scale، یعنی مقیاس رهبری تقویت‌کننده روان‌شناختی (فقط طاقت بیار با این اسم عجیب‌غریب‌ها!). خلاصه این ابزار اومده تا واقعاً رفتارهای رهبر رو بسنجیـه که دقیقاً باعث میشن آدمای تیم حس قدرت و انگیزه روانی بیشتری بگیرن.
این مقیاس PELS مثل بقیه مقیاسا واست سؤال پرت و پلا طراحی نکرده. دانشمندا براش الگوریتم‌های انتخاب خودکار سؤال (یعنی همون automated item selection algorithms که کارش اینه بهترین سوالا رو جدا کنه و تست رو دقیق‌تر کنه) استفاده کردن تا مطمئن بشن خیلی باکیفیته. اومدن این ابزار رو هم روی نمونه آلمانیا تست کردن، هم رو امریکاییا تا ببینن تو کشوری دیگه هم جواب میده یا فقط مخصوص یه جاست.
این مقیاس شش تا بعد مختلف رو پوشش میده که هرکدومش روی یکی از جنبه‌های حس قدرت توی آدم‌ها کار می‌کنه؛ مثلاً معنا داشتن کار، حس شایستگی، آزادی تو تصمیم‌گیری و… (یعنی این ابزار واقعاً اینکه یکی خودش حس کنه میتونه تصمیم بگیره رو می‌سنجه).
یه بار دیگه گروه تحقیق، با فاصله زمانی دو بار این مقیاس رو رو آدما اجرا کردن تا ببینن پایداریِ نتیجه‌هاش چقدره (یعنی ثبات زمانی رو سنجیدن). جالبه بدونی اعتبار روایی ش رو هم حسابی بررسی کردن. مثلاً روایی معیاری یعنی مقیاس PELS چقدر با مواردی مثل «رضایت شغلی» یا «خستگی احساسی» (emotional exhaustion یعنی همون خسته شدن از نظر روحی در محیط کار) ارتباط داره. نتیجه‌هاش نشون داده که رابطه این مقیاس با رضایت شغلی و احساس قدرت حتی از چیزی که قبلاً فکر می‌کردن هم بیشتره.
ولی یه نکته: ارتباط این مقیاس با رفتارهای نوآورانه (یعنی خلاقیت داشتن در انجام کار جدید تو شرکت) کمتر از حد انتظار بود. برای همین دانشمندها گفتن باید تحقیقات بیشتری انجام بدن تا بفهمن چرا اینطوریه.
PELS فقط ۲۴ تا سوال داره، پس سریع و جمع‌وجوره، ولی دقت و اعتبار بالایی هم داره. این یعنی هم مدیرها و هم پژوهش‌گرا می‌تونن راحت‌تر و سریع‌تر مدل رهبری توانمندساز رو تو شرکت‌ها بسنجن، اونم با روشی که با منطق روز و تئوری‌های جدید همخوانی داره.
در کل، این تحقیق نشون داده اگه درست و دقیق بخوای رهبری توانمندساز رو تو محیط کار بررسی کنی، باید بری سراغ PELS. چون هم کوتاهه، هم معتبر و هم دقیقاً همون چیزیه که می‌خوای بدست بیاری: اینکه مدیرت واقعاً کمکت می‌کنه حس قدرت و معنی‌دار بودن تو کارت داشته باشی یا نه.
منبع: +
