خب بچه‌ها، بذارین یه موضوع جذاب و جدید رو براتون توضیح بدم! تا حالا شده فکر کنین ورزش کردن فقط یه حرکت فیزیکیه و تموم شد؟ مثلاً فقط دویدن یا وزنه زدن؟ باید بگم که الان کلی محقق و دانشمند دارن روی چیزی به اسم رویکرد روان‌فیزیولوژیک کار می‌کنن—یعنی دیدگاهی که میگه ذهن و بدن توی ورزش کلی به هم وصل و تأثیرگذار هستن. (روان‌فیزیولوژی یعنی بررسی اینکه مغز و احساسات ما چطور روی بدنمون، به‌خصوص تو شرایط خاص مثل ورزش یا استرس، اثر میذارن.)
حالا چرا این موضوع اینقدر مهم شده؟ چون قبلاً بیشتر تحقیقات ورزشی فقط به بدن و عضلات و… توجه می‌کردن. مثلاً می‌گفتن برای قوی شدن این حرکت رو چند بار تکرار کن یا اگه می‌خوای وزن کم کنی باید اینقدر کالری بسوزونی. اما الان فهمیدن اگه فقط روی بدن تمرکز کنیم، کلی عامل مهم ذهنی و روحی رو از دست می‌دیم؛ چیزایی مثل استرس، انگیزه، تمرکز، یا حتی خاطرات قبلی که می‌تونن روی عملکرد ما تاثیر بذارن.
خیلی جالبه که مثلاً وقتی استرس دارین، بدن شما یه عالمه هورمون مثل کورتیزول ترشح می‌کنه که باعث می‌شه ضربان قلبت بره بالا یا تمرکزت کم شه. پس اگه فقط به بدن توجه کنیم و مغز رو نادیده بگیریم، کلی چیز رو از دست دادیم! اینجاست که روان‌فیزیولوژی میاد وسط و میگه باید مغز و بدن رو باهم ببینیم.
الان دانشمندها اومدن یه سری آزمایش و روش‌های جدید طراحی کردن تا بفهمن این ارتباط ذهن و بدن توی ورزش دقیقاً چیه. مثلاً می‌رن سراغ اندازه‌گیری ضربان قلب، سنجش پاسخ‌های مغزی (مثل EEG که ارتباط مغز رو با فعالیت بدنی اندازه می‌گیره)، یا حتی بررسی احساسات ورزشکارها قبل و بعد از مسابقه یا تمرین. (EEG همون الکتروانسفالوگرافیه که یعنی سنجش فعالیت الکتریکی مغز.)
یه نکته باحال اینه که فهمیدن حتی نوع ورزشی که انجام می‌دیم یا هم‌تیمیامون می‌تونن احساسات ما رو عوض کنن. مثلاً توی ورزش‌های تیمی، ارتباط و هماهنگی با بقیه باعث انگیزه می‌شه و توی ورزش انفرادی، بیشتر باید خودت با ذهنیت و احساساتت بجنگی. حتی محیط، صدای تشویق، آب‌وهوا یا حمایت اطرافیان هم روی عملکرد ورزشی مؤثره.
یه چیز دیگه اینکه این رویکرد روان‌فیزیولوژیک فقط برای ورزشکارای حرفه‌ای یا قهرمانا نیست؛ حتی کسایی که تازه می‌خوان ورزش رو شروع کنن یا فقط تفننی ورزش می‌کنن هم ازش بهره می‌برن. مثلاً اگه کسی احساس استرس یا اضطراب در باشگاه داره، می‌شه با تکنیک‌های ذهن‌آگاهی (یا همون mindful بودن، یعنی توجه کامل به لحظه حال و احساساتت) کمکش کرد تا راحت‌تر ورزش کنه و لذت ببره.
تازه محقق‌ها دارن تست می‌کنن که چطوری اطلاعات بسیار دقیق‌تر و عمیق‌تری از بدن و ذهن بگیریم تا بتونیم برنامه‌های ورزشی بهتری برای هر فرد بچینیم. موضوع تمرکز اصلی این مدل تحقیقات اینه که یه ورزشکار فقط یه مجموعه عضله نیست! کلی باور، احساس، خاطره و استرس هم هست که باید براشون برنامه داشته باشیم.
در نهایت، هدف بزرگی که توی این رویکرد جدید هست، اینه که سلامت همه‌جانبه و واقعی رو بالا ببره؛ هم سلامت ذهن هم سلامت بدن. خلاصه بخوام جمع‌بندی کنم: دیگه دوران نگاه سنتی فقط به بدن توی ورزش گذشته. حالا باید تمام جنبه‌های روانی و فیزیکی کنار هم باشن تا آدم‌ها بتونن بهترین خودشون رو نشون بدن. پس اگه موقع ورزش فکر کردی فقط باید عضلات رو تقویت کنی، حتماً به احساساتت هم گوش بده؛ چون همونقدر مهمن!
منبع: +
