بذار یه موضوع مهم رو با هم باز کنیم! احتمالاً تا حالا شنیدی که بعضی دانشجوها داروهای مخصوص مغز و اعصاب یا همون “روان‌گردان” مصرف می‌کنن. حالا چه با نسخه دکتر چه یواشکی و بدون نسخه. یه تحقیق حسابی و گسترده اومده بررسی کرده که اصلاً این داروها چه تاثیری روی دانشجوها میذارن و رابطه‌شون با افسردگی، استرس، اضطراب و حتی فکر خودکشی چیه. حواست باشه وقتی می‌گیم روان‌گردان، منظورمون فقط چیزهایی مثل قرص خواب و آرام‌بخش نیست، بلکه داروهایی مثل ضدافسردگی، ضداضطراب و مواد مسکن قوی مثل اوپیوئیدها (همون داروهای خیلی قوی که بعضاً برای درد شدید میدن) رو هم شامل میشه.
خب این تیم محقق‌ها اومدن طبق یه سری دستورالعمل علمی به اسم PRISMA (یعنی یه راه و روش استاندارد برای اینکه وقتی می‌خوای کلی مقاله رو کنار هم بذاری گم و گور نشی!) از کلی دیتابیس معروف علمی مثل PubMed، Scopus، Web of Science و… اطلاعات جمع کردن. خودشون کارشون رو توی سایت PROSPERO هم ثبت کردن که یعنی تحقیقشون حسابی رسمی و اصولیه. خلاصه با کلی زیر و رو کردن مقاله‌ها، سی‌و‌چهار تا پژوهش رو که کیفیتشون خیلی خوب بوده انتخاب کردن و دست به کار تحلیل شدن.
خب حالا بری سراغ اصل ماجر: این تحقیق نشون داد که چه دارو رو با نسخه مصرف کنی، چه بدون نسخه و خودسرانه، احتمال اینکه علائم مشکلات روانی سراغت بیاد بیشتر میشه. اما یه نکته جالب! مصرف خودسرانه (یعنی بی‌اجازه و نسخه دکتر) بیشتر با افسردگی، اضطراب و استرس همراه بوده، اما اونایی که داروها رو با نسخه مصرف می‌کردن بیشتر احتمال افکار خودکشی یا حتی خودکشی واقعی داشتن.
داروهایی که بیشتر سر و کله‌شون تو این داستان پیدا شده، ضدافسردگی‌ها (برای کم کردن ناراحتی و افسردگی)، ضداضطراب‌ها (برای آرامش و کم کردن اظطراب)، و همین اوپیوئیدها بوده. طبق داده‌ها دخترها و حتی توی بعضی مطالعات، بچه‌های جامعه LGBTQ+ (یعنی هم‌جنس‌گراها، دوجنس‌گراها و… که هویت جنسیتی متفاوت دارن)، بیشتر از بقیه سمت این داروها رفتن تا حال روحیشون رو بهتر کنن.
نتیجه چی بود؟ محقق‌ها معتقدن باید حواس‌مون حسابی جمع باشه و یه رویکرد پیشگیرانه، همدلانه و همه‌جانبه برای این موضوع تو دانشگاه‌ها داشته باشیم. یعنی چی؟ یعنی کمپین‌های افزایش آگاهی راه بندازیم، سلامت روان رو جدی بگیریم، خیلی سریع مشکلات روحی رو شناسایی کنیم و حتی ساختارهای دانشگاهی که شاید فشار اضافی روی دانشجوها میزاره رو اصلاح کنیم.
نکته آخر اینکه هنوز جای کار زیاده و باید از زاویه‌های مختلف و روی گروه‌های متفاوت بیشتر تحقیق بشه، تا سیاست‌گذاری‌ها و کمک‌ها بهتر و هدفمندتر انجام بشه.
اگه دوست داری منبع دقیق این مطالعه رو ببینی یا کامل‌تر بخونی، توی سایت PROSPERO با شناسه مخصوص CRD42023446068 می‌تونی پیداش کنی! خلاصه مراقب خودت و دوستات باش؛ سلامت روان شوخی نداره!
منبع: +
