خب، داش من، این بار خبری از ته دل عجیب! تو آمریکا یه لونه زنبور پیدا کردن که خودش جدی جدی رادیواکتیویه! یعنی زنبور بدبخت اصلاً نمی‌دونسته تو چه جایی خونه ساخته. داستان اینجوری شروع میشه که کارگرهای “سایت رودخانه ساوانا” (Savannah River Site) نزدیک آیکن تو کارولینای جنوبی، دارن کارشونو انجام می‌دن که می‌بینن یه لونه زنبور ساخته شده اونجا. حالا این سایت… بذار توضیح بدم: یه مکان بزرگ دولتیه که زمان جنگ سرد، یعنی اون دورانی که آمریکا و شوروی با هم کل‌کل هسته‌ای داشتن، توش مواد لازم برای ساخت بمب هسته‌ای مثل پلوتونیوم و تریتیوم می‌ساختن. (تریتیوم و پلوتونیوم: دو تا ماده‌ی رادیواکتیو که واسه ساختن بمب هسته‌ای لازم هستن.)
از اون قدیما که سایت فعال بوده، معلومه یه سری آلودگی رادیواکتیوی باقی مونده، که بهش میگن “legacy radioactive contamination” یعنی “آلودگی به جا مونده از دوران گذشته”. حالا بگذریم برگردیم به کشف! کارگرها وقتی لونه رو پیدا می‌کنن، اول با اسپری حشره‌کش می‌زننش که زنبورها رو بکشن و بتونن با خیال راحت بررسیش کنن. بعد که با ابزار مخصوص رو لونه تست انجام می‌دن، می‌بینن سطح فعالیت رادیواکتیوش اندازه‌ش “دیزینتگریشن در دقیقه” به قول خودشون 100,000 disintegrations per minute/100cm² بتا/گاما بوده – یعنی اندازه انفجارهای اتمی ریز پی‌درپی تو هر ثانیه! (Disintegration یعنی هر بار که یه هسته اتمی داغون میشه و انرژی آزاد می‌کنه.) این عدد بیشتر از 10 برابر حد مجازیه که قانون فدرال آمریکا اجازه داده—یعنی خیلی بالاتر از استانداردهای ایمنی.
اما خبر خوب اینه که این آلودگی فقط به خود لونه محدود شده و اطرافش یا زمینای نزدیک اصلاً آلوده نبوده. یعنی از مخازن زباله رادیواکتیو نشتی نداشته (Tank leak یعنی نشت ناخواسته از مخازن نگهداری زباله). موضوع اینه که وقتی سایت فعال بوده، رد و اثرات رادیواکتیوی زیادی می‌مونه و حتی حشرات یا حیوانای اطراف ممکنه ذرات رادیواکتیو رو به خودشون جذب کنن یا حمل کنن، که بهش میگن “ریزگرد رادیواکتیو”.
لونه رو بعد از اینکه ضدحشره زدن، به عنوان زباله رادیواکتیو جمع کردن و هر جا هم تست کردن، اثری از نشتی یا آلودگی جدید پیدا نشد. مقامات سایت رودخانه ساوانا هم گفتن اگر هم زنبوری توی اون خونه بوده، مقدار رادیواکتیویتی که می‌گیره خیلی کمتر از مقدار خودِ لونه‌ست – دلیلش هم اینه که مواد سمی بیشتر به دور لایه‌های بیرونی لونه می‌ره تا خود زنبور.
یه نکته جالب دیگه اینکه زنبورها برد حرکتشون خیلی کمه و اصلاً قرار نیست بیان بیرون از محوطه سایت، پس خطری واسه مردم یا طبیعت اطراف ایجاد نمیشه. تازه، CNN هم گفته لونه داخل محدوده حفاظت شده سایت بوده و اون اطراف هم کلی مخزن و محافظ وجود داره.
درباره خود سایت بگم: سایت رودخانه ساوانا حدود ۳۴ میلیون گالن (تقریباً ۱۲۸.۷ میلیون لیتر!) زباله هسته‌ای مایع رو توی ۴۳ تا مخزن زیرزمینی نگه می‌داره! از آخرهای جنگ سرد هم کارش رو تغییر داده و الان تیم‌ها مشغول پاکسازی محیط زیست، مدیریت مواد هسته‌ای و کارهای تحقیقاتی‌ان. جدیداً هم یه جور وسیله حمل جدید برای سوخت‌های مصرف شده هسته‌ای طراحی کردن که کار جابه‌جایی و پردازش رو راحت‌تر و سریع‌تر می‌کنه. سوخت هسته‌ای مصرف شده از آزمایشگاه ملی اوک ریج (Oak Ridge National Laboratory) تو تنسی، میاد اینجا تا برای دفن نهایی آماده شه.
یه نکته باحال دیگه: تو چرنوبیل هم که بدترین فاجعه هسته‌ای دنیا رو داشتیم، دانشمندها روی سگ‌ها و حیوانات دیگه‌ای که اونجا بودن مطالعه کردن و دیدن نه اینکه محشر یا هیولا شده باشن، بلکه قشنگ سازگار شدن با محیط رادیواکتیو و جون‌سختی کردن. یعنی حیوانات هم به نوعی می‌تونن تاب بیارن.
حالا آخرش اینه دوست من، سایت رودخانه ساوانا با همه داستان‌هاش فعلاً تحت کنترل کامل قرار داره و این لونه زنبور رادیواکتیوی هم یه یادآوری بود که گذشته هسته‌ای هنوز اثرات خودش رو گاها نشون میده، اما فعلاً چیز جدید و خطرناکی ایجاد نشده و اوضاع روبه‌راست!
منبع: +
