یه خبر فوق‌العاده برای کسایی که به علم و مخصوصاً چیزای مربوط به باروری علاقه دارن دارم! برای اولین بار تو دنیا، دانشمندا تونستن لحظه لحظه کاشتن جنین انسانی تو رحم رو توی آزمایشگاه ضبط کنن و به صورت ویدئو نشون بدن. تا الان فقط یه مشت عکس ثابت داشتیم، اما حالا یه فیلم کامل گرفتیم که تازه واقعاً ماجرا رو نشون میده!
ماجرا از این قراره که تیمی از محققای موسسه Bioengineering of Catalonia (یا همون IBEC) تو اسپانیا، اومدن و یه دستگاه عجیب و غریب ساختن که می‌تونه جنین انسانی رو موقع کاشتن تو یه مدل آزمایشگاهی رحم نشون بده. قبل از این، کسی نتونسته بود چنین چیزی رو فیلم بگیره، چون واقعاً انجام دادن این کار تو بدن یه آدم (مثلاً موقع IVF) ریسک زیادی داره و خب رحم هم یه جای خیلی پیچیده‌ست و کلی داستان داره!
یه نکته مهم: IVF همون لقاح مصنوعیه، یعنی وقتی جنین رو تو آزمایشگاه درست می‌کنن و بعد می‌ذارن تو رحم.
ساموئل اوخوسنگروس، محقق اصلی این پروژه، گفته که: «ما دیدیم جنین واقعاً خودش رو داخل رحم فرو می‌بره و فشار زیادی وارد می‌کنه. خیلی بیشتر از چیزی که فکرش رو می‌کردیم!» و تاکید کرده که این یه فرآیند خیلی تهاجمی و خلاقانه‌ست.
اونا برای این کار یه ژل ویژه ساختن که از پروتئین‌هایی مثل کلاژن (که تو بافت رحم هست) تشکیل شده بود. جنین‌های مورد استفاده هم از زوج‌هایی بودن که برای IVF اومده بودن و تصمیم گرفته بودن جنین‌هاشون اهدا کنن.
کل پروسه اینطوریه: وقتی جنین آماده میشه کاشته بشه، یه سری آنزیم آزاد می‌کنه که بافت‌های اطرافشو می‌شکنه و جاده‌ای برای خودش باز می‌کنه! بعد به کمک انواع تکنیک‌های تصویربرداری مثل میکروسکوپ و تصویربرداری فلورسنت (همون که بخشای خاص رو روشن و مشخص می‌کنه)، دانشمندا تونستن ببینن جنین چطور بافتا رو کنار میزنه و یه جورایی راه رو برای خودش صاف می‌کنه و سلول‌های تخصصی ایجاد می‌کنه که به رگای خونی مادر وصل بشه و غذا دریافت کنه. یه جورایی مثل اینکه یه گروه کوچیک داره راهشو باز می‌کنه تو یه جنگل انبوه تا به یه محل امن برسه!
راستی، مثلاً Placentia (همون «جفت» که موقع بارداری میاد سراغ جنین و غذا و اکسیژنشو تامین می‌کنه) هم تقریباً همین کار رو می‌کنه و خودشو به شریان‌های مادر وصل می‌کنه.
نکته خیلی جالب دیگه‌ای که پیدا کردن اینه که جنین حین فرو رفتن تو رحم فشار میاره و بافتای اطرافش رو حرکت میده و یه جورایی اون‌جاها رو بازسازی می‌کنه. حتی دیده شد که وقتی عوامل خارجی – مثل سلولای دیگه یا ساختارای جدید – به ژل اضافه بشن، جنین بهشون واکنش نشون میده و مسیرش رو با توجه به اون تغییر میده!
در ضمن، تیم تحقیقاتی حدس زدن که شاید انقباضات رحم (یعنی همون جمع و باز شدنای خودکار رحم) نقش مهمی تو موفقیت کاشت جنین داره. آملی گودئو، یکی از همکاران مقاله، گفته: «فکر می‌کنیم این انقباضات تو بدن مادرا باعث میشه کاشت جنین با موفقیت انجام بشه.» برای اطلاع بدونی، رحم به طور متوسط خیلی وقتا تو روز، هر دقیقه یکی‌دوبار منقبض میشه و شدت و نوعش، تو هر دوره‌ای از سیکل قاعدگی فرق می‌کنه. حتی مطالعات قبلی نشون داده کسایی که انقباض رحمشون تو روز انتقال جنین (مثل همون IVF) خیلی زیاد یا خیلی کم باشه، درصد کاشت موفقیت‌آمیز پایین‌تره. یعنی یه «مقدار مناسب» انقباض داره که اوضاع رو بهینه می‌کنه!
حالا چرا کل این ماجرا مهمه؟ چون یکی از دلایل اصلی ناباروری، همین شکست خوردن فرایند کاشت جنینه و باعث میشه حدود ۶۰٪ سقط‌ها به همین مسئله ربط داشته باشه. تا حالا دانشمندا راه دقیقی برای خیلی از این مشکلات نداشتن، اما با این ویدئو و نتایج جدید، شانس این هست که کیفیت IVF و درمان‌های ناباروری بهتر بشه.
در آخر، این مقاله فقط برای آگاهیه علمی است و به هیچ عنوان توصیه پزشکی به کسی نمی‌کنه. ولی اگه به این موضوعات علاقه داری بدون که دانش الان داره کلی قدم رو به جلو بر می‌داره!
منبع: +
