بذارید یه داستان عجیب و در عین حال قشنگ رو براتون تعریف کنم، درست مثل یه فیلم علمی-تخیلی! اخیراً یه پسر کوچولو به اسم تادیوس دنیل پیرس تو آخر هفته به دنیا اومد که رکورد «قدیمی‌ترین نوزاد» رو شکست. یعنی این بچه از یه جنین تشکیل شد که بیشتر از ۳۰ سال و خورده‌ای تو فریز بوده! یعنی فکر کن، جنینی که سال ۱۹۹۴ ساخته شده بود، الان تو سال ۲۰۲۵ به دنیا اومده!
مامانش لیندسی پیرس خودش می‌گه: «زایمان سختی داشتیم اما هر دو حال‌مون خوبه. بچم خیلی ریلکسه و واقعاً باورمون نمی‌شه این فرشته رو داریم!» قشنگ مشخصه خانواده‌شون کلی هیجان زده‌ن و خودش می‌گه «انگار از یه دنیای دیگه اومده!» همه فامیل و اهل کلیسا هم همین حس رو دارن و تعجبشون از این کمتر نمی‌شه!
حالا لیندسی و شوهرش تیم، که توی شهر لندنِ اوهایو زندگی می‌کنن، این جنین رو از یه خانم به اسم لیندا آرچرد به اصطلاح «به فرزندی گرفتن». (اداپت کردن جنین یعنی یه خانواده، جنین فریز شده‌ی یک نفر دیگه رو دریافت می‌کنه و بعد اون رو تو رحم خودشون بزرگ می‌کنن. یه جور شبیه فرزند خواندگیه، فقط اینجا از اول تو بدن مادر پرورش پیدا می‌کنه.)
جالبش اینه دختر ۳۰ ساله‌ای هم هست که اونم از همین جنین‌هاست! یعنی این نوزاد، یه خواهر داره که خودش الان مامان یه بچه ۱۰ ساله‌ست! تیم، شوهر لیندسی، وقتی این جنین‌ها ساخته شدن خودش دو سه سالش بوده!
بیاین برگردیم به اول داستان: لیندا آرچرد حدود ۳۱ سال پیش شش سال سعی کرده بود باردار بشه اما موفق نشده بود. به پیشنهاد دکترها، روش IVF رو امتحان کرد. حالا IVF یعنی چی؟ – یعنی باروری آزمایشگاهی: تخمک رو از مادر و اسپرم رو از پدر توی آزمایشگاه با هم ترکیب می‌کنن و بعد جنین رو به بدن مادر منتقل می‌کنن. یه فناوری نسبتا تازه تو اون زمان بود و کلی آدم اصلاً نمی‌دونستن چیه و عجیب نگاه می‌کردن!
در نهایت لیندا و همسرش تونستن ۴ تا جنین ایجاد کنن. یکی رو منتقل کردن و یه دختر سالم به دنیا اومد. سه تا جنین دیگه رو هم فریز کردن، همونطور که بهش می‌گن “کریوپریزرویشن” یعنی نگه داشتن سلول‌ها در دمای خیلی پایین توی تانک نیتروژن مایع – یه چیزی مثل فریزر فوق‌العاده سردِ آزمایشگاهی.
لیندا همیشه دوست داشت یه بچه دیگه داشته باشه و به این سه جنین می‌گفت «سه امید کوچولویم». سال‌ها اونها رو نگه داشت و حتی بعد از طلاق از شوهرش حضانت جنین‌ها رو خودش گرفت. نگه داشتنشون البته کلی هزینه داشت: لیندا می‌گه هر سال نزدیک هزار دلار فقط پول فریز کردن و نگهداریشون رو می‌داده! واقعاً براش ارزش داشت چون فکر می‌کرد کار درستیه.
ولی کم‌کم که وارد دوران یائسگی شد، به این فکر افتاد که با این سه امید چی کنه؟ نه دلش می‌خواست بندازتشون دور، نه می‌خواستیشون واسه تحقیقات علمی بده (یعنی بذاره دانشمندها واسه آزمایش روشون کار کنن)، و نه اصلاً علاقه داشت ناشناس واگذارشون کنه. براش مهم بود بدونه بچه‌ها کجا می‌رن و خانواده‌ی جدیدشون رو بشناسه چون DNAش خودش بود و عملاً خواهر یا برادر بچه‌اش حساب می‌شن.
اینجا پای یه ماجرای جدید باز می‌شه: «فرزندخواندگی جنین» یا همون Embryo Adoption. این یه روشیه که هم اهداکننده و هم دریافت‌کننده به طور مستقیم در انتخاب خانواده نقش دارن و معمولاً آژانس‌هایی که این کار رو انجام می‌دن مذهبی هستن و معتقدن جنین از همون اول معادل یه آدم زنده‌ست.
اما همه‌ی آژانس‌ها جنین قدیمی قبول نمی‌کنن، چرا؟ چون خیلی وقتا این جنین‌ها با روش‌های سنتی و قدیمی فریز شدن و فکر می‌کنن شانس موفقیتشون خیلی پایینه و ممکنه موقع یخ‌زدایی (thawing یعنی برداشتن از فریزر و گرم کردنش) اونها آسیب ببینن یا اصلاً رشد نکنن. لیندا کلی جا سر زد اما جاهایی می‌گفتن اطلاعاتت رو حتی نمی‌خوایم! تا اینکه به برنامه Snowflakes رسید، یه برنامه‌ای از آژانس Nightlight Christian Adoptions که اتفاقاً این مدل جنین‌های خاص و داستان‌دار رو هم بررسی می‌کنه. فقط لازم بود پرونده پزشکی و اطلاعات آزمایشگاهیش رو از سال‌ها قبل پیدا کنه! دکترش رو، که الان هفتاد سالشه، پیدا کرد و خونه‌ش کلی مدارک دست‌نویس از توی زیرزمین بیرون کشید!
جنین‌های لیندا تو سال ۲۰۲۲ وارد “استخر انتخاب” این آژانس شدن (یعنی تعدادی خانواده متقاضی هستن و این جنین‌ها بینشون براساس ترجیحات و معیارها، جور می‌شن). لیندا تأکید داشت فقط خانواده مسیحی، سفیدپوست و ساکن آمریکا سرپرستی این جنین‌ها رو داشته باشن. حتی دوست نداشت برن خارج کشور.
حالا اینجا زوج تیم و لیندسی پیرس هم وارد ماجرا شدن. این دوتا (۳۴ و ۳۵ ساله) هفت سال بود واسه بچه‌دار شدن تلاش می‌کردن و کلی دکتر دیده بودن. لیندسی توی تحقیقاتش درباره فرزندخواندگی به برنامه Snowflakes خورد و فهمید که می‌تونه سرپرستی یه جنین فریز شده رو بگیره. تیم می‌گه: «ما هر معیاری رو که بود تیک زدیم! هر جنینی اوکی بود برامون.» اصلاً فکر نمی‌کردن جنین‌هایی هستن که از اون موقع‌ها فریز شده باشن!
از طرف دیگه، دکتر جان گوردون تو کلینیک Rejoice Fertility در تنسی مدیر IVF و یه متخصصه که هدفش کم کردن تعداد جنین‌های باقی مونده تو فریزره! برای همین کلینیکش رو متفاوت راه‌اندازی کرده و هر جنینی رو – حتی خیلی قدیمی‌ها رو – قبول می‌کنه. طرفدار سیاستیه که «هر جنین باید یه فرصت برای زندگی داشته باشه، حتی اگه فکر کنیم شانسش کمه». البته باید بدونی بخش بزرگی از کلینیک‌های آمریکا اصلاً جنین قدیمی نمی‌گیرن.
حالا جالبه بدونی، همین کلینیک قبلاً هم رکورد داشته؛ سال ۲۰۲۲ هم پیش یه زوج دیگه دوقلوهایی داشت از جنین‌هایی که بیشتر از ۳۰ سال عمر داشتن! به قول دکتر گوردون: «اینا دارن مثل علف رشد می‌کنن!»
در اوایل کار IVF، روش فریز کردن کند یا Slow Freezing رایج بود. یعنی کم‌کم دما رو پایین میارن (برای توضیح: این روش گاهی باعث ایجاد کریستال یخ تو سلول می‌شه و اونها رو خراب می‌کنه)، اما چند سالی هست که روش بهتری به اسم «ویتریفیکیشن» اومده که خیلی سریع توی نیتروژن مایع جنین رو منجمد می‌کنن و عملاً به حالت جامد شیشه‌ای در میاد – اینجوری بهش آسیب نمی‌رسه.
ولی خب جنین‌های خیلی قدیمی معمولاً با همون روش کند فریز شدن. برای یخ‌زدایی‌شون هم کلی ابزار و فن مخصوص لازمه! مثلاً باید گاهی داخل مخزن نیتروژن ظرف پلاستیکی یا شیشه‌ای رو با چاقوی الماسی باز کنن و تازه ممکنه خرده شیشه بپره تو صورتت! (سارا اتکینسون – مدیر آزمایشگاه کلینیک – تعریف می‌کرد یه بار ظرف رو باز کرده و خرده شیشه زده بوده به صورتش، خون اومده ولی خوشبختانه عینک ایمنی داشته و جنین هم سالم مونده.)
وقتی نوبت لیندسی و تیم رسید، سه تا از جنین‌های لیندا رو برداشتن و به کلینیک آوردن. یکی از جنین‌ها متوقف شد و رشد نکرد، دو تای دیگه رو با هم به رحم لیندسی منتقل کردن (این قسمت همون انتقال جنینه یعنی Embryo Transfer). بعد یکی‌شون تبدیل به جنین شد و در نهایت تادیوس کوچولو متولد شد!
لیندا با دیدن عکس تادیوس می‌گه: «درجا فهمیدم شبیه دخترم تو بچگیه. کتاب خاطرات بچگیش رو درآوردم و کنار هم گذاشتم. هیچ شکی نیست که خواهر و برادرم!» کلی ذوق داره و آرزو می‌کنه حضوری هم نوه‌اش رو ببینه، مخصوصاً که فاصله‌شون زیاده.
در آخر لیندسی می‌گه «ما اصلاً نیومده بودیم رکورد بزنیم! فقط دلمون می‌خواست بچه‌دار بشیم.»
این داستان واقعاً به ما نشون می‌ده دنیای علم و پزشکی چقدر جلو رفته و چطور امید و تلاش می‌تونه حتی بعد از سی سال جواب بده! از دانش IVF که زمانی برا خیلیا عجیب بوده، تا کلیسای خانوادگی و قوانین فرزندخواندگی و کادر آزمایشگاه شجاع… و حالا فرشته‌ای که از یه امید سی ساله به دنیای ما اومده!
منبع: +
