همه میدونیم که دیالیز یه تجربه آسون نیست و آدمها رو حسابی درگیر خودش میکنه، مخصوصاً وقتی بحث ظاهر بدن و اعتمادبهنفس وسط باشه. حالا یه تحقیقی انجام شده که اومدن بررسی کنن این نگرانیهایی که درباره ظاهر بدن بین بیماران دیالیزی هست، چه ربطی به کنار اومدن با مسائل مذهبی داره و آیا خودمراقبتی این وسط نقشی داره یا نه.
خب، اول یه توضیح کوچیک درباره چیزهایی که تو این تحقیق به کار بردن بدم. “Self-care” یعنی همون مراقبتهایی که خود فرد برای حفظ سلامتی و بهبود وضعیتش انجام میده، مثل مراقبت از فیستول (که همون رگیه که برای دیالیز تو دست یا مچ ایجاد میکنن). “Religious coping” یا کنار اومدن مذهبی هم یعنی فرد موقع روبهرو شدن با مشکلات زندگی، مخصوصاً بیماری، به ایمان و اعتقاداتش تکیه کنه و ازش کمک بگیره.
تو این تحقیق که تو یه مرکز بزرگ دیالیز تو ایران انجام شده، ۳۹۸ نفر شرکت کردن و بین اسفند ۱۴۰۱ تا خرداد ۱۴۰۲ پرسشنامهها رو پر کردن؛ این پرسشنامهها مربوط به نگرانی درباره ظاهر بدن (Body Image Concern)، رفتارهای خودمراقبتی و نحوه کنار اومدن مذهبی بودن.
میانگین سن افرادی که دیالیز میشدن، حدود ۵۷ سال بوده و دامنه سنی گستردهای هم داشتن. وقتی محققها دادهها رو بررسی کردن، مدلشون تونست ۲۳.۵ درصد تغییرات نگرانیِ افراد درباره ظاهر بدنشون رو توضیح بده (R2=0.235 که تو آمار یعنی یه رابطه متوسط). یعنی یه بخشی از نگرانیهای ظاهری واقعاً به این عوامل ربط داشته.
ولی اینجا نکته جالب اینه: وقتی بررسی کردن که آیا “خودمراقبتی” نقش واسطهای (یا همون “میانی”) بین کنار اومدن مذهبی و نگرانی از ظاهر بازی میکنه یا نه، فهمیدن این ارتباط از نظر آماری معنیدار نبوده (یعنی انتظار میرفت نقش مهمی داشته باشه اما نتیجه اینطور نشد و عددش β=0.13، p=0.434 بود؛ اگه نمیدونین p چیه: این نشون میده نتیجه اتفاقی بوده یا نه. اینجا یعنی اتفاقی بوده).
اما از اون طرف، رابطه مستقیم بین کنار اومدن مذهبی و نگرانی از ظاهر بدن کاملاً معنیدار بود (β=0.13، p کمتر از ۰.۰۰۱). یعنی اگه کسی بیشتر از باورها و دعا و اعتقادات مذهبیش کمک میگرفته، نگرانیهاش درباره ظاهر بدن هم کمتر یا بیشتر بوده (که این رابطه وجود داشته و تصادفی هم نبوده).
در نهایت، این تحقیق اومده نشون بده که بین کنار اومدن مذهبی و نگرانی از ظاهر بدن یه ارتباط واقعی هست تو بیماران دیالیزی، اما نقش رفتارهای خودمراقبتی به اون شکل که فکر میکردن مهم نبوده. همچنین محققها پیشنهاد کردن که تحقیقات بیشتری باید انجام بشه، مخصوصاً در رابطه با روحیه معنوی و برنامههایی که میتونه به بهبود تصویر ذهنی افراد از بدنشون کمک کنه.
به طور خلاصه، اگه یه نفر دیالیز میشه و دغدغه ظاهر بدنش رو داره، کنار اومدنش با این شرایط از طریق ایمان و مسائل معنوی براش خیلی مهمتر از کارهایی مثل فقط مراقبت از فیستول یا مسائل فیزیکی دیگه است (البته این معنیش این نیست که خودمراقبتی مهم نیستا، فقط تو این زمینه خاص خیلی نقش نداشته). پس روحیه، باور، و استفاده از منابع معنوی میتونه روی دید آدم نسبت به خودش تاثیر بذاره، حتی بیشتر از خودمراقبتیهای جسمی.
منبع: +
