خب بیاین یه اعتراف جمعی کنیم، کی تاحالا اکانت توی یه سایت یا اپلیکیشن ساخته، بعداً کامل فراموشش کرده؟ خود من کلی اکانت قدیمی دارم که حتی یادم نمیاد برا چی ساختم! اسم این مدل اکانتا رو گذاشتن «اکانت زامبی» یا همون Zombie Accounts. یعنی اکانتایی که حداقل یه ساله سراغشون نرفتیم، ولی همچنان فعالن و هیچکی هم حواسش بهشون نیست.
حالا شاید فکر کنین این اکانتای فراموش شده فقط فضای دیجیتالی رو شلوغ میکنن و خیلی مهم نیستن. ولی اخیراً یه تحقیق جدید از Secure Data Recovery نشون داده موضوع جدی‌تر از این حرفاست. مثلاً حدود ۹۴٪ آدمایی که ازشون پرسیدن، گفتن حداقل یه اکانت زامبی دارن! یعنی تقریباً همه‌مون حداقل یه حساب بی صاحب داریم گوشه‌ی اینترنت ول کرده‌ایم.
مشکل کجاست؟ داستان اینه که خلافکارای اینترنتی یا همون سایبرکرایمرها عاشق این اکانتای بی سرپرستن! چون اکثراً رمزهاشون ضعیفه یا فراموش شده، و کلی وقت دارن تا با هک کردنشون، به اطلاعات شخصی یا حتی اکانتای مهم‌ترمون راه پیدا کنن. مخصوصاً اگه عادت دارین یه رمز رو تو چند جا بزنین، دیگه نور علی‌نوره برای خلافکارا!
حالا کدوما از این اکانتا بیشتر رها شدن؟ طبق گزارش، Pandora (که یه پلتفرم موزیک شناخته شده‌ست)، Groupon و Shutterfly بالاترین آمار اکانتای زامبی رو دارن. یعنی خیلیا تو این سرویسا ثبت نام کردن و الان ماه‌هاست یا شایدم سال‌هاست سراغش نرفتن.
جالبه بدونین این قضیه فقط به اپای موسیقی یا خرید آنلاین ختم نمیشه. حتی پلتفرمای عکس مثل Dropbox، Tumblr و Flickr هم بزنگاه رها شدن! بعضیا حتی اکانتاشون تو اپای دوست‌یابی مثل Tinder، OkCupid یا Bumble رو فراموش کردن – اینا که اطلاعات شخصی بیشتری دارن و خطر هک‌شدنشون بیشتره. تو بحث مالی هم سرویسایی مثل Acorns، Mint یا YNAB زیاد فراموش میشن، با این که احتمال دسترسی به اطلاعات مالی توشون بالاست.
واقعیت اینه که کلی ما هستیم که بعد مدتی علاقه‌مونو به یه سرویس از دست میدیم، یا فکر میکنیم اگه یک سال واردش نشیم، خب خود به خود پاک میشه. ولی بیشتر مواقع اون اکانتا همچنان هستن و کسی هم خبر نداره.
تو این تحقیق، از آدم‌ها درباره اکانتا و حسشون پرسیدن؛ مثلاً خیلیا از Facebook یا Twitter/X ناراضی بودن و گفتن دیگه به دلشون نمی‌چسبه. این وسط Amazon Prime Video هم جزو اوناییه که یه عده به خاطر تبلیغات ازش زده شدن و ولش کردن، ولی جالبه که خیلیا هم دلشون براش تنگ شده!
بگذریم، ولی اصل ماجرا اینجاست: اگه شما رمز عبور چند سال پیشتون (مثلاً مال Tumblr) رو جای دیگه هم استفاده کردین (مثلاً ایمیل کاری)، این یعنی هرکی اون اکانت قدیمی رو بزنه، یحتمل میتونه ایمیل کاریتون رو هم هک کنه! خلاصه یه پسورد مشترک برای جاهای متفاوت، بزرگ‌ترین در خطر افتادن اطلاعات تونه.
خوب حالا چیکار کنیم که امن بمونیم و این اکانتای زامبی بلای جونمون نشن؟
– هر از گاهی یه دور همه‌ی سرویسایی که عضو شدین رو مرور کنین. هرکدوم رو دیگه استفاده نمی‌کنین، کامل حذفش کنین! بعضیا گزینه دی‌اکتیو یا حذف اکانت دارن.
– رمز عبورتون هیچ وقت نباید تکراری باشه. هر حساب، یه رمز متفاوت! اگه یاد گرفتن این همه رمز سخته، می‌تونین از password manager استفاده کنین (یه ابزار که همه رمزهاتون رو یه جای امن نگه میداره، خودش به جای شما یادش می‌مونه).
– رمزا رو قوی انتخاب کنید، یعنی ترکیبی از عدد و حروف و نشانه‌ها. رمز مثل 123456 یا date تولد واقعاً شوخیه!
– به تنظیمات حریم خصوصی (privacy settings) اکاناتون دقت کنین؛ بعضی سرویسا بیشتر از اونچه فکر کنین اطلاعاتتون رو عمومی میکنن. هرچی می‌تونین محدودش کنین.
– اون گزینه two-factor authentication رو فعال کنین؛ همون تایید دوعاملی که وقتی میخواین وارد اکانت بشین، یه کد هم مثلاً به گوشیتون میاد و وارد می‌کنین. این لایه‌ی اضافه امنیت خیلی تاثیر داره.
– و آخرش هم همیشه یه آنتی ویروس خوب مخصوصاً رو گوشی‌های اندروید نصب داشته باشین. آنتی ویروس‌ها مثلاً اگه اپ مشکوکی نصب کردین هشدار میدن یا اگه جایی آلوده شدین زودتر متوجه میشین. رایگانش هم هست، لازم نیست همیشه پول بدین!
خلاصه مراقب باشین، همین اکانتایی که فکر می‌کنین به درد نمی‌خورن و فراموششون کردین، ممکنه به پاشنه آشیل اطلاعاتتون تبدیل بشن. یه پاکسازی، چند تا رمز قوی و دقت روی امنیت، میتونه کلی خاطرتون رو جمع کنه.
راستی اگه خیلی به بحث امنیت دیجیتال علاقه دارین، پیشنهاد می‌کنم درباره ابزار مقابله با باج‌افزار (یعنی ویروسای گروگانگیر اطلاعات)، یا نصب فایروال (یه دیوار محافظ بین کامپیوتر و اینترنت)، هم یه ذره وقت بذارین. خیالتون از اینترنت راحت‌تر میشه!
منبع: +
