ربات‌ها دارن مثل آدما چیزا رو می‌گیرن – دیگه چیزی از دستشون نمی‌افته!

خب، بذار یه خبر باحال برات بگم! یه گروه مهندس از انگلیس یه روش خیلی جالب پیدا کردن که باعث میشه ربات‌ها بتونن چیزای ظریف و سر یا حتی با شکلای ناجور رو بگیرن و دیگه مث قبل از دستشون نیفته. داستان چیه؟ اومدن یه تکنیک ضدلغزش ساختن که ربات می‌تونه بفهمه کی یه چیزی داره سر می‌خوره و سریع خودش رو هماهنگ کنه تا اون شیء نیفته زمین.

تو دانشگاه ساری (Surrey)، تو دانشکده علوم کامپیوتر و مهندسی الکترونیک، بچه‌ها ربات رو جوری آموزش دادن که خیلی انسانی‌تر عمل کنه. یعنی چی؟ قبلاً ربات‌ها فقط با زور گرفتن جنس کارشون رو انجام می‌دادن؛ یعنی اگه حس می‌کرد یه چیزی داره لیز می‌خوره، فقط فشار رو زیاد می‌کردن. خب این کار واسه چیزایی که حساس یا ظریف هستن اصلاً خوب نیست، حتی آسیب هم میزنه و کارایی هم نداره!

دکتر امیر اسفهانی که استاد رباتیکه، یه مثال عالی زده: “اگه یه بشقاب دستت باشه و حس کنی داره لیز می‌خوره، نمیای فقط محکم‌تر فشار بدی! خودآگاه یا ناخودآگاه زاویه دستت رو عوض می‌کنی، سرعتت رو کم می‌کنی یا جای انگشتات رو جابجا می‌کنی تا بشقاب نیفته.” یعنی چرا؟ چون زور بیش از حد باعث ترک خوردن یا آسیب دیدن چیزا میشه. واسه همین اسفهانی و تیمش اومدن همین رفتار انسان‌طور رو به ربات‌ها هم یاد دادن.

اینا دیگه نیومدن فقط به ربات بگن قوی‌تر بچسب، بلکه روش رو تغییر دادن تا ربات بتونه مسیر حرکت (trajectory) خودش رو، بسته به شرایط، باهوشانه تنظیم کنه. وقتی ربات پیش‌بینی کنه چیزی داره لیز می‌خوره، مثلاً می‌تونه سرعت‌ حرکتش رو کم کنه یا جهتش رو تغییر بده. این درست مثل همون چیزی‌ایه که ما آدما ناخودآگاه انجام می‌دیم.

اونا از یه چیزی به اسم “سیستم کنترل پیش‌بینی‌کننده” (Predictive control system) استفاده کردن. یعنی چی؟ یعنی یه مدل کامپیوتری درست کردن که لمس و حس حرکت رو شبیه‌سازی می‌کنه و می‌تونه پیش‌بینی کنه شیء در حال لغزیدن هست یا نه. این مدل داده‌محوره (data-driven) و “forward model” توش به این معنیه که می‌تونه اتفاقات آینده رو، بر اساس اطلاعات قبلی، حدس بزنه.

جالب اینجاست که این روش فقط روی چیزهایی جواب نمی‌ده که ربات قبلاً باهاش کار کرده باشه، بلکه برای اشیاء و مسیرهای جدید هم خیلی خوب عمل می‌کنه. یعنی اگه شما فردا یه جنس با شکل عجیب بدی دست ربات، می‌تونه هندل کنه و لازم نیست از قبل روش برنامه‌ریزی شده باشه. این واقعاً یه پله جهشه واسه رباتیک.

اسفهانی میگه این فناوری می‌تونه واسه خیلی از صنایع یه بازی رو عوض کنه. مثلاً تو خط تولید کارخونه‌ها که باید قطعات حساس کنار هم گذاشته بشن، یا تو حوزه بهداشت و درمان، موقع کار با ابزارهای جراحی، یا حتی توی خونه‌ها وقتی ربات می‌خواد به افراد کمک کنه و چیزایی مثل ظرف یا لیوان دستشه.

کلاً قبلاً معمول بود برای اینکه شیء از دست ربات نیفته، فقط به قدرت گرفتن (Grip force) تکیه می‌کردن. یعنی کنترل لغزش فقط با فشار بیشتر انجام میشد (grip force modulation). اما این روش جدید که بهش “تعدیل مسیر حرکتی” یا trajectory modulation میگن، نشون داده که خیلی بهتر تو بعضی شرایط جواب میده.

توی تحقیقی که تو ژورنال “Nature Machine Intelligence” چاپ شده، ثابت کردن که این روش واقعاً اثربخشه. خلاصه اینکه: “برنامه کنترل لغزش مبتنی بر اصلاح مسیر حرکتی” (Slip control policy based on trajectory modulation) اومده و خودش رو به عنوان یه رقیب جدی برای تکنیک قبلی نشون داده.

یه نکته دیگه هم اینه که اگه بتونیم مدل پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کنترل رو باهم ترکیب کنیم، یعنی مثل آدما ذهن ربات هم مدام تحلیل و تصمیم‌گیری کنه، اونوقت بهترین نتیجه تو جلوگیری از افتادن و لغزش اشیا رو خواهیم داشت.

در کل، این فناوری قراره راه ربات‌ها رو به صنایع مختلف و حتی زندگی‌ روزمره آسون‌تر کنه، چون ربات‌هایی خواهیم داشت که دیگه مثل آدما نه فقط زورکی چیزی رو نگه می‌دارن، بلکه باهوش حتی وقتی جنس سر یا عجیب باشه هم می‌فهمن کی لازمه حرکت‌شون رو عوض کنن. خلاصه، مرحله بعدی ربات‌ها: گرفتن حرفه‌ای به سبک آدمیزاد! 😄

منبع: +