خب، بذار یه داستان جالب برات تعریف کنم. تصور کن یکی از نزدیکانت بعد جراحی توراکوسکوپی ریه (یعنی اون مدلی که با کمترین برش و کمترین درد انجام می‌دن) کلی استرس و نگرانی داره. خب معلومه، سرطان ریه موضوع آسونی نیست! اینجا یه تیم علمی اومدن و گفتن: بیاید ببینیم واقعاً یه برنامه کامل و دقیق می‌تونه حال روحی و کیفیت زندگی این بیماران رو بهتر کنه یا نه.
حالا این برنامه اسم باحالی داره: SABC؛ یعنی Situational, Affective, Bodily, and Cognitive. حالا اینا یعنی چی؟
- Situational: یعنی بر اساس موقعیت‌های مختلف برنامه چیده میشه
- Affective: یعنی به احساسات و حال و هوا اهمیت می‌دن
- Bodily: یعنی روی بدن و سلامت جسم هم حساب باز می‌کنن
- Cognitive: یعنی رو فکر و ذهن آدم‌ها هم کار دارن
کلاً این SABC یه مدل است که میگه استرس رو باید از همه‌ی این زوایا نگاه کنیم. توی این تحقیق، اومدن این مدل رو گذاشتن دست کار و یه برنامه درست کردن شامل:
- آموزش روانشناختی (یعنی توضیح راجع به احساسات، کنترل فکر، استراتژی مقابله با استرس)
- یاد دادن مهارت‌هایی که SABC محور بود
- چک‌لیست روزانه برای عادت‌های سالم
- زمان‌بندی برای پیگیری‌ها
حالا بریم سر اصل ماجرا: این تحقیق چطوری انجام شد؟ ۲۴۰ نفر از مریض‌ها که همگی بعد جراحی ریه بودن، به دو گروه تقسیم شدن – نصفشون این برنامه مخصوص رو گرفتن، نصف دیگه فقط مراقبت عادی مثل بقیه بیمارا.
برای بررسی تاثیر، از یه چیز به اسم Distress Thermometer استفاده کردن (که یه جور ابزار سنجش میزان استرس روانیه، فکر کن یه دماسنج که ولی برای استرسه!) و همچنین ارزیابی کیفیت زندگی با یه پرسشنامه باحال به اسم EORTC QLQ-C30 که مخصوص بیماران سرطانیه.
نتیجه چی شد؟ اون گروهی که این برنامه SABC رو گرفتن، نسبت به گروه عادی توی موارد زیر خیلی بهتر بودن:
- عملکرد جسمی (یعنی راحت‌تر کارهای روزمره شون رو انجام می‌دادن)
- نقش اجتماعی و شغلی (یعنی توی زندگی اجتماعی و کارشون انگیزه بیشتری داشتن)
- روحیه و هیجاناتشون خیلی بالا رفته بود و استرس‌شون کمتر شده بود
یه نکته هم بگم: این تاثیرات تو هر دو مدل ITT و PP بررسی شد. حالا این یعنی چی؟ ITT یعنی هرکی تو تحقیق اومده، چه کامل برنامه رو اجرا کرده چه نه، حساب میشه؛ PP یعنی فقط اونایی رو بررسی می‌کنیم که کامل همکاری کردن.
برای بعضی موارد، مثل عملکرد اجتماعی، فقط تو مدل ITT بهتر شده بود. یا خستگی (Fatigue) تو آنالیز PP بهتر بود. ولی چیزایی مثل عملکرد ذهنی، حالت تهوع، درد، پول، شرایط کلی سلامتی و چندتا چیز دیگه، فرق زیادی نکرد.
آخرش هم خودشون گفتن: این برنامه واقعاً تو کم کردن استرس و بهتر کردن عملکرد آدم‌ها تاثیر داره، مخصوصاً برای اونایی که تازه بعد جراحی سرطان ریه هستن. ولی چون فقط تو یه بیمارستان خاص انجام شده و بیمارای با مریضی‌های خیلی جدی‌تر رو نگرفتن، شاید برای همه‌ی بیمارا تو همه‌جا صددرصد جواب نده.
خلاصه اگر اطرافت کسی هست که این شرایط رو داره، یه همچین برنامه‌ای می‌تونه حسابی کمک کنه تا بتونه با حال بهتر و استرس کمتر به زندگی بعد از جراحی فکر کنه.
اگه خواستی جزئیات بیشتر بخونی، کد ثبت این مطالعه بالینی رو هم گذاشتن: ChiCTR1900028487
منبع: +
