شغل‌های عجیب آینده: اخترشناسی که با رد ماهواره‌ها سر و کله می‌زنه!

اگه فکر می‌کنی اخترشناس‌ها فقط شب‌ها تو سکوت رصدخونه‌ها شیشۀ تلسکوپ رو پاک می‌کنن و ستاره‌ها رو نگاه می‌کنن، باید بگم که دیگه دنیای اخترشناسی خیلی با گذشته فرق کرده! دنیای امروز پر شده از ماهواره‌هایی که تو آسمون وول می‌خورن و وایرال شدن. حالا دیگه باید منتظر باشیم که یه شغل جدید به اسم «ستاره‌شناس رد ماهواره‌ها» درست بشه!

بذار داستان رو از اینجا شروع کنم: یه رصدخونه فوق‌العاده قوی به اسم “Vera Rubin Observatory” (که یه جور رصدخونه خیلی پیشرفته هست برای عکس گرفتن از آسمون شب) با ۸۰۰ میلیون دلار هزینه کارش رو شروع کرده و قراره یه فیلم تایم‌لپس (یعنی فیلمی که کلی عکس رو به هم می‌چسبونن تا حرکت یا تغییرات رو نشون بدن) از کل دنیا بسازه، اون هم برای ۱۰ سال. این رصدخونه از هر تلسکوپ دیگه‌ای تو دنیا دقیق‌تر می‌تونه ستاره‌ها رو ببینه، اما یه مشکل جدید هم پیدا کرده: ماهواره‌ها!

چیزی حدود ۴۰٪ از عکس‌هایی که این رصدخونه تو این ۱۰ سال می‌گیره، با خطوط نورانی که ماهواره‌ها بازتاب می‌دن خراب می‌شن! تصور کن کلی ماهواره پایین و بالا می‌رن و نور خورشید رو مثل یه خط نورانی وسط عکس‌ها پرت می‌کنن. این باعث میشه تصاویر خراب شن و حتی بعضی وقتا اخترشناس‌ها قاطی کنن و فکر کنن اینها وقایع نجومی خاصی هستن.

یکی از آدم‌هایی که داره جدی با این ماجراها سر و کله می‌زنه، Meredith Rawls هست که تو پروژه اصلی رصدخونه “Vera Rubin” کار می‌کنه و هدفش اینه که جلوی خراب شدن این مشاهدات علمی رو بگیره. فرض کن ماهواره‌ها میلیون‌ها برابر پرنورتر از ستاره‌های کم‌نور و کهکشان‌هایی هستن که دانشمندا می‌خوان بررسی‌شون کنن، پس طبیعیه که اینا کار رو حسابی سخت‌تر می‌کنن.

راولز اولش تو ۲۰۱۶ اصلاً فکر نمی‌کرد یه روزی این تخصص عجیب رو پیدا کنه. اونو به عنوان یه پست‌داک گرفتن که بیاد به ساخت یه سیستم جدید برای پردازش این عکس‌ها کمک کنه. اما وقتی SpaceX تو ۲۰۱۹ شروع کرد به پرتاب کلی ماهواره برای سرویس اینترنتی Starlink (که همون اینترنت ماهواره‌ای معروف ایلان ماسکه)، کشمکش‌ها شروع شد.

ماهواره‌های استارلینک خیلی پایین‌تر از حد معمول پرواز می‌کردن و بیش از حد نور رو بازتاب می‌دادن! راولز و همکاراش اولین تیمی بودن که با عکس‌هایی که از یه تلسکوپ دیگه تو شیلی گرفته بودن، علمی بررسی کردن که واقعاً این ردهای ماهواره‌ای چقدر رو مشاهدات علمی تأثیر می‌ذاره. متوجه شدن که این خطوط اون‌قدرها هم نابودکننده نیستن، ولی همچنان یه تهدید واسه تحقیقات علمی هستن!

از اون موقع تا حالا یه زمینه کاملاً جدید تو پردازش تصاویر نجومی درست شده؛ یه جور کار تخصصی که باید رد و نورهای مزاحم ماهواره‌ها رو از عکس‌ها حذف کنن و کلی الگوریتم وِردارن که بفهمن چی تو عکس واقعیه و چی کار ماهواره‌هاست! مثلاً الگوریتم‌هایی طراحی کردن که یه جای آسمونو بارها عکاسی می‌کنه و اگه تغییر غیرمنتظره‌ای دیدن، بررسی می‌کنن این اثر ماهواره‌ست یا واقعا یه رویداد عجیب فضایی مثل انفجار ستاره‌ست.

جالب اینجاست که روز به روز تعداد ماهواره‌ها داره زیادتر می‌شه. حدود ۱۵ سال پیش فقط هزار تا ماهواره دور زمین می‌چرخید، الان این عدد بالای ۱۲ هزار تاست! جالب‌تر اینکه فقط ۸ هزار تا از اون‌ها مال همون Starlink هست. شرکتای دیگه هم در تلاشن تا پروژه‌های اینترنت ماهواره‌ای و حتی شبکه موبایل ۵G تو فضا راه بندازن (مثلاً یه شرکت آمریکایی به اسم AST SpaceMobile داره ماهواره‌های بزرگ آنتن‌دار برای انتقال ۵جی مستقیم روی موبایل‌ها راه می‌ندازه!). فقط پنج‌تای این ماهواره‌های AST هر کدوم شصت متر مربع مساحت دارن و بازتاب‌شون طوریه که همین رصدخونه روبین باید کلی برنامه رصدش رو تغییر بده که با مسیرشون تداخل پیدا نکنه!

راولز اما هنوز ناامید نیست و می‌گه: “این مشکل فعلاً مزاحمه، اما مانع شکست علمی نیست.” یعنی فعلاً با همه این بدقلقی‌ها، هنوز اخترشناس‌ها دارن تلاش می‌کنن از پسش بربیان و شب‌های پرستاره رو از دست این مهمونای ناخواسته نجات بدن 🙂

حالا شما فکر می‌کردین یه موقع شغل “اخترشناس رد ماهواره” تو آینده یکی از مهم‌ترین کارای دانشگاهی و علمی بشه؟! دنیا عجب جاهای باحالی پیدا می‌کنه…!

منبع: +