آقا داستان از این قراره که یه گربه دانشمند به اسم پِپر (Pepper)، دوباره همه رو سوپرایز کرده! یادتونه پارسال این گربه معروف شد چون اولین ویروس جی‌لونگ تو آمریکا رو کشف کرد؟ حالا دوباره پپر افتاده دنبال شکار و تونسته یه ویروس ندیده و نشنیده دیگه پیدا کنه.
داستان اینه: پپر، گربه دکتر جان لِدنیکی که ویروس‌شناس دانشگاه فلوریداست (ویروس‌شناس یعنی کسی که تخصصش شناخت و بررسی ویروس‌هاست)، رفته بود یه گربه‌بازی حسابی تو مناطق مرطوب فلوریدا (نزديک گینس‌ویل) و یه موش کور کوچولوی دراز دم (اسم علمیش: Blarina peninsulae) شکار کرد و با افتخار آوردش خونه.
دکتر لِدنیکی که خودش عشق پیدا کردن ویروس‌های عجیب‌غریبه، سریع جنازه این موجود بی‌نوا رو برداشت برد آزمایشگاهش تا ببینه چه خبره. نتیجه؟ کشف یه ویروس کاملاً جدید! این ویروس از گروه Orthoreovirusهاست. حالا اگه اسمشو نشنیدی بذار یه توضیح بدم: اورتوری‌ویروس‌ها (Orthoreovirus) یه گروه ویروسی هستن که کمتر درباره‌شون می‌دونیم و می‌تونن هم پرنده‌ها رو مبتلا کنن هم انواع پستاندارو، حتی گاهاً انسان و آهو و خفاش و غیره!
برای اولین بار این ویروس‌ها رو دهه ۱۹۵۰ کشف کردن. معمولاً از طریق مدفوع یا دراپلت‌هایی که با تنفس وارد بدن میشه منتقل میشن، بیشتر هم رو دستگاه تنفسی یا گوارشی اثر میذارن. اولش فکر می‌کردن بی‌خطرن، واسه همین اسمشون رو گذاشتن orphan viruses، یعنی ویروس‌های یتیم! چرا؟ چون کسی نمی‌دونست دردسرسازن یا نه! اما بعداً فهمیدن گاهاً باعث التهاب مغز (یعنی encephalitis)، مننژیت (یعنی التهاب پرده‌های روی مغز) و گاستروانتریت (التهاب روده و معده، مخصوص بچه‌ها) میشن. لو رفتن دیگه خلاصه!
ماجرا اینجا جالب میشه که تیم دکتر لِدنیکی بعد اینکه ویروس رو جدا کردن، رفتن سراغ تجزیه ژنومش (ژنوم یعنی کل نقشه ژنتیکی ویروس) و فهمیدن این یه سویه کاملاً جدیده. اسمش رو گذاشتن “Gainesville shrew mammalian orthoreovirus type 3 strain UF-1” — خلاصه یعنی ویروس اورتوری جدیدی که از موش کور گینس‌ویل کشف شده.
حالا چرا اینقدر پیدا کردن ویروس جدید مهمه؟ چون ویروس‌ها همیشه دارن جهش می‌کنن (یعنی ژن‌هاشون تغییر می‌کنه و مدل جدیدی درمی‌آن). بعضی وقتا هم دو تا ویروس با هم یه سلول رو آلوده می‌کنن و ژن‌هاشون رو قاطی می‌کنن، که باعث شکل‌گیری ویروس کاملاً متفاوتی میشه.
دکتر لِدنیکی گفته: “واقعاً اگه دقت کنی، همیشه چیز جدید پیدا می‌کنی! به همین خاطره که یه عالمه ویروس جدید هی پیدا میشه.”
برای همینم هست که تأکید کرده باید بیشتر حواسمون جمع ویروس‌های اورتوری باشه و راه‌های شناسایی سریع‌شون رو یاد بگیریم، چون تا حالا بعضیاشون تونستن بیماری‌های جدی تو انسان ایجاد کنن.
در حال حاضر دانشمندا جواب خیلی از سؤالات درباره اورتوری‌ویروس‌ها رو نمی‌دونن: مثلاً دقیقاً هر چند وقت یه بار حیوانات یا آدما رو آلوده می‌کنن؟ چقدر بیماری‌زا هستن؟ از چه راه‌هایی انتقال پیدا می‌کنن؟ مثلاً جالب اینه که نسخه‌های تقریباً مشابه همین ویروس رو تو آهوهای آمریکا، راسوهای مزارع چین و حتی یه شیر ژاپنی پیدا کردن! شاید غذای دامی مشابهی علت انتقال بوده، یعنی مثلاً خوراک حیوانی مشترک اینا رو آلوده کرده باشه.
گروه پژوهش الان قصد دارن واکنش حیوانات مختلف رو به این ویروس جدید بسنجن و آزمایشای ایمنی‌شناسی اجرا کنن (ایمنی‌شناسی یعنی بررسی عکس‌العمل سیستم دفاعی بدن). خلاصه باید ببینیم این ویروس جدید چه خطری واسه ما یا حیات وحش داره یا نه.
خبر خوب؟ فعلاً سرپرست مقاله، امیلی دِرویتر که دانشجوی دکتریه، گفته هنوز اطلاعات زیادی درباره‌ی این ویروس جدید نداریم که بخوایم نگران شیم؛ پس فعلاً خبری از خطر جدی نیست.
یه نکته باحال: پپرِ قهرمان فعلاً هیچ علامت بیماری نداره و دانشمندها هم می‌خوان به شکارهاش ادامه بده، شاید باز هم کمک کنه ویروس جدید کشف کنن!
آخرش دکتر لِدنیکی گفته این یه پژوهش فرصتی بود. یعنی وقتی یه حیون مرده دیدی، چرا دفنش کنی؟ بهتره آزمایش بزنی، شاید کلی اطلاعات جالب به دست بیاری!
راستی اگه دوست داری بیشتر بدونی: ویروس‌هایی که تو خفاش‌های چین کشف شدن خیلی به کووید-۱۹ نزدیکن؛ کلی بیماریه که میشه از حیوانات گرفت (۳۲ مدل فقط ثبت شده!)؛ حتی اولین مرگ ناشی از “آلاسکاپاکس” شاید ربط به گربه‌های ولگرد داشته باشه!
در کل، جمع‌بندی ماجرای امروز اینکه گاهی یه گربه خوش‌شانس و دانشمند‌دوست می‌تونه راهگشای کشف‌های بزرگ علمی بشه. چه کسی می‌دونه شکار بعدی پپر و کشف بعدی دانشمندها چیه؟ 😸
منبع: +
