حتماً برات پیش اومده که یه دوستی یا آشنایی رو ببینی که میگه: «داداش، دو سه تا دوست درست و حسابی از هر چیزی مهم‌ترن!» خب حالا این حرف اتفاقاً واسه جانبازها هم حسابی صدق می‌کنه. یه تحقیق جدید تو چین اومده بررسی کرده که اصلاً داشتن یه شبکه اجتماعی و پشتیبانی خوب (یعنی همون جمع رفیقای قابل اعتماد و نهادهای حمایتی) چه تأثیری روی حال و احوال جانبازها داره.
بذار اول یه توضیح کوچولو بدم: «سرمایه اجتماعی» همون مجموعه روابط، دوستی‌ها، و حمایتیه که آدم تو اجتماعش داره. کلی تحقیق نشون داده هرچی سرمایه اجتماعی بیشتر باشه، آدما خوشحال‌تر و حالشون بهتره. ولی کمتر کسی رفته این موضوع رو تو جانبازها ریزتر بررسی کنه.
حالا این تحقیق چطور پیش رفته؟ تقریباً ۴۷۲ جانباز رو از شهرها و مناطق مختلف چین انتخاب کردن (با روشی به اسم «نمونه‌گیری طبقه‌بندی‌شده»، یعنی سعی کردن نماینده از هر گوشه باشه، نه تصادفی خالی). سوال‌های پرسشنامه هم درباره تعداد و نوع رفقا و شبکه‌های حمایتی‌شون بوده—یعنی هرکی چقدر آدم میشناسه که تو مواقع سخت ازش حمایت کنن. به این گستردگی شبکه، اصطلاحاً «سرمایه اجتماعی ساختاری» میگن. بعدش، از یه مدل آماری به نام “رگرسیون Ordered Logit” استفاده کردن (یعنی مدل‌هایی که می‌تونن تحلیل کنن وقتی جوابا چندتا سطح داره، مثلاً از خیلی بد تا خیلی خوب).
نتایجش چی شد؟ هرچی شبکه حمایتی و اجتماعی جانبازها وسیع‌تر و متنوع‌تر باشه، رضایت و شادی‌شون هم بیشتره! یعنی اگر جانبازا کلی رفیق و منبع حمایتی داشته باشن، حالشون حسابی خوبه.
ولی فقط همین نیست! این تأثیر حال خوب، یه جورایی به واسطه تأثیر دو تا چیز دیگه هم اتفاق میفته:
۱. «موفقیت ادراک‌شده کمک‌های دولتی»؛ یعنی اگه جانباز حس کنه دولت و نهادهای مرتبط واقعاً به درد بخورن و یارو رو تنها نذارن، بیشتر حس رضایت می‌کنه.
۲. «اعتماد رفیقانه» یا همون «اعتماد به دیگر جانبازها»؛ یعنی جانبازا هر چی بیشتر به رفیقاشون اعتماد داشته باشن حال بهتری دارن. این دومی همون «سرمایه اجتماعی رابطه‌ای» هم نامیده میشه—یعنی کیفیت رابطه‌ها.
یه نکته دیگه هم پیدا شد: «آگاهی داشتن از سیاست‌ها و حقوق» رو هم بررسی کردن (یعنی دونستن اینکه دولت چه امکانات و خدماتی رو قرار داده). اونی که این چیزا رو بهتر می‌دونست، تأثیر شبکه غیررسمی حمایتی (مثل دوست و آشنا) براش کمتر شد و به اسمِ این اصطلاح میگن “اثر جانشینی نهادی-غیررسمی”؛ یعنی اگر کمک دولتی رو خوب بشناسی یا بگیری، وابستگی‌ات به رفقا کمتر میشه و برعکس.
یه موضوع جالب دیگه هم کشف شد: این تأثیر مثبت شبکه اجتماعی، بین جانبازهای سن‌بالا یا اونایی که معلولیت‌شون کمتر وخیم بود، بیشتر بود! یعنی آدم‌هایی که سنشون بالاتره یا شدت معلولیت‌شون کمتره، بیشتر از داشتن شبکه حمایتی منتفع می‌شن.
در کل، این تحقیق نشون داد که هم حمایت رسمی (مثلاً خدمات دولتی) و هم حمایت غیررسمی (مثل دوست و رفیق)، کنار هم می‌تونن کمک بزرگی به حال خوب جانبازها کنن. این یعنی دولت‌ها باید بیان هم شبکه‌های حمایتی رو قوی‌تر کنن، هم خدمات خودشون رو بهتر و واکنشگرانه‌تر کنن و هم مردم رو بیشتر درباره حقوق و امکاناتشون آگاه کنن—تازه باید سن و شدت معلولیت طرف رو هم در نظر بگیرن تا خدماتشون اثر بیشتری بذاره.
خلاصه کلام: اگر یه جانباز هستی یا تو خانواده‌ات جانباز داری، یادت باشه قدرت دوست و رفیق و همین شبکه‌های خانوادگی و اجتماعی دست‌کم نگیر! ولی در کنارش، پیگیر حقوق و امکانات قانونی هم باش؛ چون هر دو باهم میشه فرمول شاد بودن و حال بهتر تو زندگی! 🚀
منبع: +
