تا حالا شنیدی میگن “اول از همه راه هوا رو باز کن!”؟ خب، این یکی از اولین کارهایی هست که وقتی جون کسی در خطره باید انجام بدی. اما بذار یه چیزی بهت بگم: انجام دادن عمل لوله‌گذاری داخل نای (یا به انگلیسی Endotracheal Intubation یعنی فرو کردن یه لوله توی نای مریض تا نفسش رو باز کنی) اصلاً شوخی نیست و حتی حرفه‌ای‌ها هم بعضی وقتا کم میارن. هر ثانیه‌ای که صرف این کار میشه، می‌تونه سرنوشت‌ساز باشه.
حالا خبر خوب: یه تیم باحال از دانشمندای دانشگاه UC Santa Barbara یه دستگاه رباتیکی نرم ساختن که می‌تونه این پروسه رو کلی راحت‌تر و سریع‌تر کنه. این دستگاه خودش راهشو به سمت نای پیدا میکنه، پس لازم نیست دکتر و پرستارها سالها برای این کار تمرین کنن یا همه چیز کاملاً ایده‌آل و آرام باشه!
یه چیزی هم هست که واقعاً نتایج دستگاه رو خفن نشون میده: وقتی متخصصین از این دستگاه استفاده کردن، موفقیتشون ۱۰۰ درصد بوده! حتی کسانی مثل امدادگرها و نیروهای اورژانس—که فقط ۵ دقیقه آموزش دیده بودن—به موفقیت کلی ۹۶ درصدی رسیدن! البته این پروژه یکم هم حمایت مالی از بنیاد ملی علوم آمریکا گرفته بود.
حالا چرا اینقدر این موضوع مهمه؟ چون بدن ما اصولاً طراحی شده که چیزی وارد ریه‌ها نشه، مثلاً همون اپی‌گلوتیس (که کارش موقع قورت دادن بسته کردن راه نای هست) جلوی این کارو می‌گیره. در لوله‌گذاری معمولی، دکتر باید این دریچه رو با یه وسیله فلزی سفت به اسم لارنگوسکوپ (یه جور لوازم دقیقی که باید باهاش به زور راه رو باز کنن) بلند کنه تا راه برای لوله باز بشه. اما حتی اگه درست هم وارد نشه، لوله ممکنه بره توی مری و اون وقت اکسیژن به جای ریه میره توی معده و خب… دردسر میشه.
کاری که دستگاه جدید یعنی “سیستم لوله‌گذاری رباتیک نرم” یا SRIS انجام میده چیه؟ این دستگاه یعنی یه لوله نرم و منعطف که پر میشه و در حین وارد شدن از نوک خودش پشت و رو میشه (یعنی همین جوری که جلو میره به نوعی خودش رو میخوره!). اولش یه پایه منحنی میاد پشت گلو و از اونجا لوله نرم شروع میکنه به رشد کردن و خودبه‌خود به داخل نای خم میشه—بدون اینکه لازم باشه زور بزنی یا به بافت‌های حساس فشار بیاری. این یعنی آسیب کمتر، راحتی بیشتر، و حتی جسم آدم‌های مختلف هم مشکلی درست نمیکنه، چون مسیرش خودشو با تفاوت‌های کوچیک در آناتومی بدن هماهنگ میکنه (آناتومی یعنی ساختار بدن).
این دستگاه رو روی مانکن‌های پزشکی و حتی اجساد آزمایش کردن و جواب گرفتن! آدم‌هایی که خیلی تجربه هم نداشتن، بعد از فقط چند دقیقه آموزش، تونستن با موفقیت ۸۷ درصدی، لوله رو فقط تو ۲۱ ثانیه سر جاش بذارن! برای مقایسه، همون کار با بهترین دستگاه‌های تصویر برداری لارنگوسکوپ تقریباً ۴۴ ثانیه طول میکشه، یعنی تقریباً نصف زمان صرفه‌جویی میشه!
حالا فکرشو بکن: هر سال میلیون‌ها مورد اضطراری تو آمریکا رخ میده که باید فوری لوله‌گذاری کنن، اونم تو شرایط سخت، تاریکی یا محیط‌های شلوغ—که معمولاً روش‌های قدیمی جواب نمیده یا ممکنه آسیب بزنه. این ابزار می‌تونه کار رو برای پزشک‌های مناطق محروم، سربازهای بهداری و حتی پرستارها آسون‌تر کنه و جون خیلی‌ها رو نجات بده.
تیم یه عالمه امید به این پروژه داره و الان دارن خودشون رو آماده آزمایش‌های بالینی و گرفتن تاییدیه FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا که محصولات پزشکی رو تایید میکنه) میکنن. البته هنوز باید ببینن رو بیماران واقعی هم همینقدر بی‌خطر و مؤثره یا نه (چون خب، جسد که دردشو نمیگه!).
اگه این سیستم موفق باشه، احتمالاً نگاه به بحث مدیریت راه هوایی در دنیا عوض میشه و دیگه کافیه چند دقیقه آموزش ببینی تا بتونی تو شرایط اضطراری جون کسی رو نجات بدی! فکر کن چقدر دسترسی به مراقبت‌های حیاتی راحت‌تر میشه.
این تحقیق تو مجله Science Translational Medicine هم منتشر شده و واقعاً به نظر میاد قراره دنیای پزشکی رو متحول کنه!
منبع: +
