یه خبر جالب و عجیب! اخیراً همراه با فضانوردای Crew-11 که با اسپیس‌ایکس (همون شرکت خفن ایلان ماسک که موشک می‌فرسته فضا)، رفتن به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS)، کلی باکتری مریض‌کننده هم مهمون ایستگاه شدن! آره، درست خوندی. البته قرار نیست این باکتریا بپرن وسط غذا یا کسی رو مریض کنن، بلکه یه آزمایش علمی خیلی مهم دارن باهاشون انجام میدن.
اصل داستان اینه که دانشمندای مرکز پزشکی Sheba تو اسراییل، با همکاری یه شرکت فضایی به اسم SpaceTango از آمریکا، تصمیم گرفتن ببینن تو شرایط میکروگراویتی (یعنی جاذبه خیلی کم مثل ایستگاه فضایی)، این باکتریای مریض‌کننده چطور رفتار می‌کنن. مثلاً آیا سریع‌تر رشد می‌کنن؟ ژن‌هاشون چجوری فعال میشه؟ یا اینکه امکان داره بیشتر از قبل به دارو مقاوم بشن؟
این باکتریایی که فرستادن اسمشون هست E. coli (ای‌کولای، یه باکتری معروف که گاهی اسهال و مریضی گوارشی میاره)، Salmonella bongori و Salmonella typhimurium (هر دوشون انواع سالمونلا، باکتری‌هایی که بیشتر با غذا منتقل میشن و می‌تونن مسمومیت غذایی بدن).
کل داستان اینجوریه که محقق‌ها این باکتریا رو تو لوله‌های مخصوص تو ایستگاه فضایی رشد میدن، بعد یهو تو دمای منفی ۸۰ درجه فریز می‌کنن (یعنی واقعاً یخ می‌زنه!) و بعدش برمی‌گردونن زمین تا زیر میکروسکوپ اونها رو با نمونه‌های زمینی مقایسه کنن.
خود دانشمندا میگن می‌خوان بفهمن کدوم ویژگی باکتری‌ها تو فضا تغییر می‌کنه. چرا؟ چون یه مشکل اساسی به اسم “مقاومت آنتی‌بیوتیکی” داریم، یعنی باکتری‌ها دیگه با داروهایی که تا دیروز روشون جواب می‌داد، از پا درنمیان! اگه بفهمیم تو شرایط عجیب و غریب مثل فضا چه اتفاقایی برای باکتری می‌افته، شاید راه بهتری برای مبارزه با مریضی‌ها یا کنترل مقاوم شدنشون به دارو پیدا کنیم.
یک نکته جالب: قبلاً تحقیق شده که نبودن جاذبه تو فضا باعث میشه هم باکتری‌ها و هم بدن انسان رفتارای متفاوتی نشون بدن. مثلاً فضانوردا تو فضا ماهیچه‌هاشون رو زودتر از دست میدن یا حتی ممکنه جوش و حساسیت پوستی بگیرن! (اینا رو بدن آدم تو میکروگراویتی تجربه می‌کنه.) واسه همین خیلی مهمه بدونیم این باکتریا اون بالا چجوری رفتار می‌کنن.
مثلاً آقای Ohad Gal-Mor، رییس آزمایشگاه بیماری‌های عفونی مرکز پزشکی Sheba، گفته: «ما می‌دونیم شرایط فضا روی رفتار باکتری تاثیر می‌ذاره، از رشد و بیان ژنتیکی (یعنی اینکه کدوم ژن‌ها فعال بشن) گرفته تا مقاوم شدن به داروها و مریض‌کننده‌تر شدن.»
این اولین باره که می‌خوان اینطوری سیستماتیک بررسی کنن که پروفایل ژنتیکی (یعنی هرچی ژن اون باکتری نشون میده) چند باکتری مریض‌کننده تو فضا چطور تغییر می‌کنه.
در کل این تحقیقات نه‌تنها واسه سلامت فضانوردا مهمه، بلکه برامون رو زمین هم اهمیت داره. چون اگه بتونیم بفهمیم باکتری تو شرایط عجیب فضا چطور رفتار می‌کنه، شاید راه‌هایی پیدا کنیم که جلوی پخش بیماری‌های عفونی رو بهتر بگیریم یا داروهای قوی‌تر بسازیم.
پس دفعه بعدی که در مورد ایستگاه فضایی شنیدی، بدون که فقط آدم‌ها اونجا نیستن، باکتریای مریض‌کننده هم دارن اون بالا واسه علم خدمت می‌کنن! 😄
منبع: +
