حتماً شنیدین که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (همون پروژه معروف ایلان ماسک و SpaceX) دنیای ارتباطات رو عوض کرده و کلی آدم رو وصل کرده به اینترنت پر سرعت، مخصوصاً توی جاهایی که اینترنت درست و حسابی سخت پیدا میشه. اما پشت این پیشرفت، یه مشکل قایم شده که تا وقتی نجوم‌دوست نباشید شاید اصلاً روح‌تون هم خبردار نشه!
ماجرا اینه که دانشمندهای دانشگاه کرتین استرالیا اومدن دست به کار شدن و حدود ۷۶ میلیون تصویر که با یکی از پایگاه‌های آزمایشی تلسکوپ رادیویی معروف به “آرایه کیلومتر مربعی” (Square Kilometre Array یا همون SKA) گرفته بودن رو بررسی کردن. این تلسکوپ‌ها برخلاف معمول که با چشمی رصد می‌کنن، موج‌های رادیویی رو می‌گیرن. موج رادیویی همون سیگنال‌هایی هست که از اجرام فضایی و کهکشان‌ها میاد و واسه اخترشناسا انگار طلاست!
نتیجه این بررسی‌ها چی شد؟ معلوم شد سیگنال‌هایی که از ماهواره‌های استارلینک درمیاد، تا ۳۰٪ بعضی از تصویرها رو تحت تأثیر قرار داده! یعنی تقریباً یک سوم دیتاها یکجوری تداخل داشتن و این یعنی حسابی کار اخترشناس‌ها رو سخت کرده. تو همین بررسی، بیش از ۱۱۲هزار موج رادیویی مختلف از ۱۸۰۶ ماهواره استارلینک کشف شد! جالبه که حدود ۷۰۳ تا از این ماهواره‌ها توی فرکانسی بودن (۱۵۰.۸ مگاهرتز) که اصلاً باید به طور کامل برای ستاره‌شناسی محافظت شده باشه و هیچ سیگنالی اونجا نباشه! (برای درک سریع: فرکانس‌های محافظت شده یعنی یه سری بازه‌های خاص که نباید هیچ وسیله دستی یا ماهواره‌ای توشون سیگنال پخش کنه تا فقط تلسکوپ‌ها بتونن دادهٔ نجومی خالص بگیرن.)
حالا چرا این تداخل پیش میاد؟ دکتر دیلن گریگ، که مسئول این تحقیق بود، گفته اکثر این تداخل‌ها عمدی نیست، یعنی ماهواره‌ها دارن کار خودشون رو می‌کنن و احتمالاً الکترونیک‌های داخل‌شون یه جورایی سیگنال اضافی یا “نشتی” دارن. نشتی سیگنال یعنی وقتی یه دستگاه موقع کار یه ذره فرکانس ناخواسته ناخودآگاه پخش می‌کنه. برای اخترشناس‌ها این یعنی: پیش‌بینی و صاف‌کاری این اشکال‌ها خیلی سخته، چون بر اساس برنامه و قصد قبلی ماهواره نیست.
یه نکته باحال اینه که یه سازمان جهانی به اسم International Telecommunication Union (که کارش تنظیم مقررات سیگنال‌های رادیویی سراسری است تا مزاحم ستاره‌شناسی نشه) قوانینش فعلاً فقط روی سیگنال‌های عمدی تمرکز داره و ردپای این نشتی‌های ناخواسته هنوز تو قوانین نیومده. دکتر استیون تینگی، استاد دانشگاه کرتین، می‌گه: الان قوانین فعلی به این نوع سیگنال‌های بی‌برنامه کاری ندارن و تازه دارن بحث می‌کنن که چطور آپدیتش کنن.
یه موضوع جالب دیگه اینه که مشکل فقط استارلینک نیست! البته چون استارلینک فعلاً بزرگ‌ترین گروه ماهواره (بیش از ۷۰۰۰ تا ماهواره همزمان) رو داره، تأثیرش بیشتره، اما ماهواره‌های دیگه هم می‌تونن سیگنال ناخواسته بدند. پس اگه شبکه‌های ماهواره‌ای بیشتری اضافه بشه، دانشمندها واقعاً باید دنبال راه‌حل باشند.
راستی SpaceX فعلاً برخلاف قانون کاری نکرده، چون قوانین فعلی فقط سراغ سیگنال‌های عمدی می‌رن و استارلینک دارن همکاری و صحبت می‌کنن. دانشمندها می‌گن خیلی مهمه که قوانین جهانی آپدیت بشه تا ستاره‌شناسی از دست نره و این موضوع الان سر زبون‌هاست.
این تحقیق کامل تو ژورنال Astronomy & Astrophysics چاپ شده و خوندنش برای فضانوردها، عاشق‌های نجوم یا حتی طرفدارهای تکنولوژی خیلی جذابه، چون یه تقابل جالب بین حال و آینده نشون می‌ده: از یه طرف اینترنت پر سرعت جهانی، از یه طرف حفظ کشف رموز کهکشان‌ها! واقعاً یه جنگ دوستانه بین تکنولوژی و علم 👀✨
منبع: +
