خب بیاین یه بار از زاویه دیگه به دانشگاه و حال و هوای دانشجویی نگاه کنیم! همیشه همه حرف از نمره و امتحان و پروژه میزنن، ولی واقعاً کسی حال و حالِ خوب بودن دانشجوها رو جدی گرفته؟ جدیداً خیلی‌ها فهمیدن که حال خوب دانشجوها، یعنی همون چیزی که بهش میگیم «wellbeing»، به اندازه موفقیت تحصیلی‌شون مهمه؛ چون وقتی کسی حالش خوب باشه، خودش بهتر درس میخونه، انگیزه‌اش بیشتره و اصلاً شور و شوق بیشتری داره.
حالا دانشمندا اومدن کلی تحقیق انجام دادن و چندتا چارچوب و مدل برای این کار درست کردن. مثلاً یکی‌شون هست به اسم “Self-Determination Theory” یا همون «نظریه خودتعیینی» که به این اشاره میکنه که آقا جان، آدما نیاز دارن آزاد باشن (یعنی خودشون انتخاب کنن)، احساس کنن بلدن (که بهش میگن شایستگی)، و با بقیه ارتباط داشته باشن. اینا باعث میشه دانشجوها انگیزه ذاتی پیدا کنن، یعنی خودشون از ته دل دوست داشته باشن برن دنبال یادگیری.
یه مدل دیگه هست به اسم PERMA که خلاصه شده پنج تا چیز مهمه: Positive Emotion (احساسات مثبت)، Engagement (درگیر بودن با کار)، Relationships (رابطه‌های مثبت)، Meaning (معنادار بودن)، Accomplishment (دستاورد). انگار هرچی از این پنج‌تا بیشتر باشه، حال دانشجوها هم بهتره.
یه چارچوب بامزه دیگه هم داریم به اسم PROSPER که هرکدوم از حروفش یه معنی داره و همه‌اشون به کل زندگی سالم و رضایت‌بخش دانشجوها ربط داره. اگه بخوای دونه‌دونه‌ش رو بدونی، مثلاً P میشه Positivity (مثبت‌اندیشی)، R میشه Resilience (تاب‌آوری، یعنی اینکه راحت کم نیاری)، و همینطور ادامه داره.
یه تئوری جالب دیگه هم هست به اسم SD-R یا Study Demands–Resources Theory. تو این مدل میگن اگه دانشگاهو مثل محیط کار ببینی، برای موفقیت دو چیز لازمه: منابع (مثلاً استاد خوب، امکانات و فضای مطمئن) و یک سری چالش‌ها (مثل سختی امتحان و تکلیف) که اگه بخوبی مدیریت بشن، باعث رشد میشن.
حالا خارج از تئوری و مدل، چند تا راهکار خوب و عملی هم پیشنهاد شده. مثلاً:
- مایندفولنس: یعنی حواستو جمع کنی سر همین لحظه باشی و کمتر بی‌قرار و نگران گذشته و آینده بشی. اینم کلی تمرین داره که هم آرامش میاره، هم تمرکز و حال خوب میده.
- آموزش مبتنی بر نقطه‌قوت: این یعنی دانشگاه‌ها بیان و نقاط قوت دانشجوها رو شناسایی کنن و بیشتر بهش بها بدن، تا دانشجوها احساس کنند دارن پیشرفت میکنن.
- رشدمحوری یا Growth Mindset: این یکی یعنی آدم باور کنه می‌تونه با تلاش و یاد گرفتن بهتر بشه، نه اینکه فکر کنه استعداد ثابت و همیشگیه.
البته همه چی هم گل و بلبل نیست! دانشگاه‌ها باید حواسشون باشه این راهکارها رو چطوری اجرا میکنن. مثلا:
- اسکیل‌پذیری یا Scalability: یعنی این راهکارها باید جوری باشه که بشه برای همه دانشجوها تو حجم زیاد اجراشون کرد.
- فرهنگ و بومی‌سازی: مثلاً یه چیز ممکنه تو فرهنگ غرب جواب بده، ولی تو ایران لازم باشه یه کم تغییرش بدیم.
- عدالت و دسترسی مساوی یا Equity: یعنی همه، از هر شرایطی، بتونن از این امکانات و حمایت‌ها استفاده کنن.
این وسط تکنولوژی هم خیلی کمک‌مون میکنه. مثلاً با هوش مصنوعی و اپلیکیشن‌های شخصی‌ساز میشه برنامه‌های آموزشی رو دقیقاً برای نیازها و علاقه‌های هر دانشجو تنظیم کرد (یعنی مثلاً یه نفر عاشق ویدیوئه، یکی دوست داره پادکست گوش کنه، خب واسش اون مدلی محتوا تولید بشه).
در آخر هم پیشنهاد مسئولانه تحقیقات اینه که سیاست‌ها و برنامه‌های دانشگاهی باید همیشه طوری باشن که تمرکز روی حمایت کلی از دانشجوها، توسعه مهارت‌های روانی و جسمی، و طراحی محیطی مثبت و همدلانه باشه. اینجوری همه چه دانشجو، چه استاد، حس میکنن جمعشون جمعِ خوشحاله و همه با شوق بیشتری سراغ یادگیری میرن.
خلاصه اینکه، حال دانشجوها رو دریابین، حرف فقط معدل و نمره نیست! 😉
منبع: +
