تا حالا فکر کردی یه تکنولوژی که واسه بررسی سیاره مریخ ساخته شده بود، یه روزی بیاد رو زمین و کمک کنه حتی ترکای ریز توی پل‌ها و هواپیماها رو هم پیدا کنه؟ دقیقاً همین اتفاق تو یک استارتاپ سوئیسی به اسم موندیک (Mondaic) افتاده. حالا بذار داستانش رو برات تعریف کنم:
همه چی از جایی شروع شد که سه تا دانشمند باهوش از دانشگاه ETH Zurich (یه جورایی MIT اروپایی ها!)، تو گروه فیزیک امواج و زلزله شناسی بودن. کریستین بهم (Christian Boehm)، مایکل آفرانسیف و لیون کریشر، این سه نفر تصمیم گرفتن تکنولوژی تحلیل امواجی که باهاش دانشمندای ناسا می‌تونستن بفهمن زیر پوسته مریخ چه خبره رو بردارن و یه جور دیگه استفاده کنن.
در واقع، مثلاً قبلش این سیستما امواج مصنوعی رو میفرستن لایه‌های مریخ و بعد با سنسورا ثبتش می‌کنن و مدل‌سازی می‌کنن، تا بفهمن داخلش چیه. (فیزیک امواج یعنی همون بخشی از فیزیک که رفتار موج‌ها، مثل صوت یا ارتعاشات رو تو مواد مختلف بررسی می‌کنه)
اما این سه‌تا باهوش به فکرشون رسید که چرا همین تکنیک رو روی سازه‌های زمینی استفاده نکنن؟ یعنی امواج رو به اسکلت پل یا قطعات هواپیما بفرستن، بعد با یه سری سنسور مخصوص ثبتش کنن و با مدل دیجیتال اون سازه مقایسه کنن (مدل دیجیتال یا Digital Twin یعنی یه نمونه سه‌بعدی دیجیتال که همه جزئیات سازه رو شبیه‌سازی می‌کنه). اگر امواج واقعی با مدل متفاوت باشه، یعنی یه جای کار میلنگه؛ مثلاً یا ترک خورده یا آب رفته توش یا زیرش پوک شده.
فکرشو بکن بدون اینکه بخوان حتی یه ذره از پل رو سوراخ کنن یا هواپیما رو باز کنن، می‌تونن بفهمن کجاش مشکله و جلو حوادث اساسی رو بگیرن! البته اینجا فقط به پل و هواپیما محدود نمیشن، روی خط لوله‌ها و کلی سازه دیگه هم جواب داده. تازه، تست کردن حتی میشه آسیب‌های اپتومتیک کربن هواپیماها رو موقع ساختشون پیدا کرد.
کریستین بهم توضیح میده: “ما نرم‌افزارمونو طوری ساختیم که مثلاً یه موج صوتی (سونوگرافی) رو شبیه‌سازی می‌کنیم روی یه لوله سالم. اگه تو لوله واقعی موج‌ها یه کم فرق کنه، یعنی یه جای کار مشکل داره و باید بیایم دقیق‌تر بررسی کنیم.”
اما از اینجای کار تازه قیافه‌ی ابزار تحقیقاتی به کار محصولی عوض شد. تیم گفتن برای تبدیل این تکنولوژی به چیزی که تو شرکتا و پروژه‌های واقعی به درد بخوره، باید کلی تغییرش بدن تا پایدارتر بشه و حتی بدون تخصص فیزیک امواج بشه باهاش کار کرد.
یه نکته جالب اینه که همه این پردازش‌های سنگین، که قبلاً سوپرکامپیوتر می‌خواست، الان رو کلود (Cloud) انجام میشه. کلود یعنی سرورهای ابری که کلی قدرت پردازش دارن و هر کسی میتونه از هر جایی بهشون دسترسی داشته باشه. خلاصه، الان نرم‌افزار موندیک فقط محدود به تیم‌های علمی نیست و هر تیم بهره‌برداری زیرساختی میتونه استفاده‌ش کنه.
کاربردهای باحال؟ حسابی! مثلاً همین نرم‌افزار تونسته تو هرم بزرگ جیزه مصر (همون هرم خوفو)، یه دالان مخفی پیدا کنه! یا حتی پایش لرزه‌ای و مانیتورکردن تست‌های هسته‌ای هم با همین سیستم انجام دادن! تو سوئیس هم با ادارات راه و ترابری دولتی همکاری می‌کنن تا پل‌ها رو با امواج فراصوت چک کنن و مثلاً مشکلات ریز مثل حباب هوا، نفوذ آب یا اتصالات معیوب رو زودتر از اینکه دردسرساز بشه پیدا کنن.
حتی شرکت‌های ساخت هواپیما هم از این تکنولوژی خوششون اومده. تو تست‌هایی که دانشگاه ETH و FHNW انجام دادن، تونستن آسیب‌هایی رو توی قطعات کامپوزیت کربنی هواپیما هم پیدا کنن، همونایی که با چشم دیدنشون محاله.
کریستین بهم در آخر یه جمله جالب گفته: “شاید یک روزی یه قطعه که ما چکش کردیم، خودش بره مریخ! ولی فعلاً اینجا روی زمین کلی کار داریم!”
در کل، اگه یکی بخواد بدونه ته دل سازه‌ها چه خبره و دنبال یه روش غیرمخرب و هوشمند بگرده، تکنولوژی موندیک یه جواهریه که از مریخ به زمین برگشته! اینم یه مثال فوق‌العاده از اینکه چطوری چیزهایی که تو فضا و تحقیقات علمی پیدا میشه، بالاخره میتونه زندگی‌ی روزمره‌ی ما روی زمین رو امن‌تر و بهتر کنه.
منبع: +
