اگه از اونایی باشین که همیشه پیگیر تکنولوژی هستن، حتماً میدونین هر سال یه لیست از ۱۰ تا تکنولوژی خیلی مهم و تاثیرگذار منتشر میشه که قراره آینده رو تغییر بدن. خود همین انتخاب، کلی چالش و بحث و بگو مگو داره! دقیقاً همه میشینن دور هم، دهها ایده مطرح میشه و بعد کلی کلکل که کدومش ارزشش رو داره، کدوم ممکنه کلی تاثیر بذاره، یا این ایده زیادی تکراریه و پارسال یکی شبیهش رو داشتیم…
امسال هم قراره لیست ۲۰۲۶شون رو ۱۲ ژانویه منتشر کنن، ولی تا اون موقع، یه سری از تکنولوژیهایی که توی انتخاب نهایی جا نموندن رو معرفی کردن که واقعاً ارزش دونستن دارن—even اگه فعلاً جزو برترین breakthroughs نشدن!
بیا با هم این ۴ مورد جذاب رو بشناسیم:
۱. قرص ضدبارداری برای آقایون!
خب همهمون میدونیم الان گزینههای جلوگیری از بارداری تقریباً محدود به خانمهاست یا مثلاً کاندوم و وازکتومی برای آقایون. حالا کمپانیهایی دارن روشهایی برای آقایون میسازن که شاید تا چند سال آینده کلی تحول ایجاد کنه. مثلاً شرکت Contraline دوتا محصول جالب داره: یکی ژل که باید هر روز روی شونه یا بازو مالیده بشه و تولید اسپرم رو کم میکنه؛ و دومی یه وسیله پزشکی که موقع انزال جلوی عبور اسپرم رو میگیره. مدیر عامل این شرکت، کوین آیزنفرتز، اینقدر تو حوزه نوآوری درخشان کار کرده که جزو «نوآوران زیر ۳۵ سال» انتخابش کردن!
از اون طرف، یه شرکت به اسم YourChoice Therapeutics هم داره روی قرص ضدبارداری مخصوص آقایون کار میکنه که باید هر روز بخوریش. البته همهی این روشها هنوز تو مراحل اولیه تست و آزمایش بالینی هستن (یعنی کلی باید تست بشن تا ببینن واقعاً بیخطر و موثرن یا نه). شاید چند سال دیگه واقعاً بشه به عنوان یه روش ساده پیشگیری بهشون اعتماد کرد!
۲. مدلهای جهاننما: مرز جدید هوش مصنوعی
تو ماههای اخیر، دنیای هوش مصنوعی حسابی سر و صدای یه واژه جدید به نام “مدلهای جهان” World Models رو داره. حالا اصلاً مدل جهان یعنی چی؟ یعنی یه مدل هوش مصنوعی که تلاش میکنه واسه فهمیدن دنیای واقعی، بتونه با دادههایی مثل ویدیو یا دادههای مکانی (spatial data یعنی اطلاعاتی در مورد فاصله و موقعیت اشیا تو فضا) سهبعدی، یه جهان مجازی یا بازیگونه بسازه! این مدلها مثلاً میتونن قوانین پایهای دنیا مثل جاذبه رو تو اون شبیهسازی رعایت کنن.
کاربردش؟ کلی! مثلاً کمک به ساخت بازیهای پیشرفتهتر یا حتی کمک به رباتها که بهتر محیط اطرافشون رو بفهمن و خیلی باهوشتر بشن.
الان شخصیتهای بزرگی مثل یان لکان (Yann LeCun) و فیفی لی (Fei-Fei Li)، خودشون شرکتهایی راه انداختن تا این مدلها رو توسعه بدن. مثلاً استارتاپ World Labs به مدیریت فیفی لی، نسخه اول مدل خودش رو ماه پیش داد بیرون. یا گوگل با Genie 3 غوغا کرد و مدل خودش رو منتشر کرد.
ولی فعلاً به نظر رسید این حوزه هنوز یه کم زوده که اسمش رو breakthrough بذاریم، اما اصلًا بیخیالش نشین چون احتمالاً تو یکی دو سال آینده کلی خبر ازش میشنویم!
۳. اثبات آدمبودن تو اینترنت (Proof of personhood)
حالا بیا یه سناریو رو تصور کن: با هوش مصنوعیهای مدل جدید مثل AI Agents (یه جورهایی برنامه یا رباتهایی تو اینترنت که میتونن مثل یه آدم برات کار انجام بدن) و اون ویدیوها و آواتارهای فوقالعاده واقعی که تقریباً با چند تا عکس میشه ساخت، دیگه واقعاً سخته بفهمی کی آدم واقعیه و کی یه موجود دیجیتاله!
برای همین، بحث ساخت یه چیزی به اسم نشانه هویت آدمی (personhood credentials) داغ شده؛ یعنی مدارکی دیجیتال که واقعاً اثبات کنه پشت لپتاپ یا موبایل، یه انسان نشسته. شرکتهایی مثل OpenAI، مایکروسافت، هاروارد و MIT دارن روی یه نشونه دیجیتال کار میکنن که باید اول بری جایی مثل اداره دولتی هویت نشون بدی، بعد اون نشانه نصب بشه رو گوشیت و هر جا لازم داشتی (مثلاً موقع ورود به بانک)، کدگذاریهای خاص تایید کنن خودتی و واقعی هستی.
یه پروژه دیگه معروف هم هست به اسم World ID که توسط استارتاپ Tools for Humanity سام آلتمن (مدیر عامل OpenAI) راهاندازی شده و از روشهای بایومتریک (یعنی چیزایی مثل اثر انگشت یا اسکن چشم که هر کسی مخصوص خودشه) استفاده میکنه تا هویت آدمها رو تایید کنه.
فعلاً هنوز این پروژهها کاملاً جا نیفتادن و همه دنبال اینن که یه ساختار معمول براش پیدا بشه. اگه یه روزی همهگیر شد و استاندارد شد، میشه گفت واقعاً یه انقلاب تو اثبات آدم بودن تو اینترنت رخ داده!
۴. پیرترین نوزاد دنیا، واقعاً؟!
تابستون امسال یه خبر عجیب اومد: یه کودک از جنینی به دنیا اومد که بیش از سی سال تو فریزر ذخیره شده بود! به این بچه لقب «پیرترین نوزاد» دنیا رو دادن. این اتفاق عجیب با پیشرفتهایی در روشهای لقاح مصنوعی یا IVF (یعنی روشی که تخمک و اسپرم رو بیرون از بدن ترکیب میکنن و بعد جنین رو وارد بدن مادر میکنن) ممکن شد، مخصوصاً روشهای جدید و ایمنتر برای بازکردن و استفاده از جنینهای فریز شده.
جالبتر اینکه، امروزه انجمنهایی به اسم «فرزندپذیری جنین» درست شده که یه راه ارتباطی بین اهداکنندههای جنین و پدر و مادرهای مشتاق پیدا میکنن، و این باعث شده کسانی راحتتر بیان سراغ استفاده از جنینهایی که سالها تو بانک فریز موندن!
این حرکت میتونه برای یه عالمه جنینی که همین الان تو فریزرها خاک میخورن (البته خاک نیست، یخچالن!) و تعدادشون میلیونیِ راه نجات باشه. اما واقعیت اینه که این رکورد بیشتر حاصل تغییر رفتاره تا یه پیشرفت عجیب علمی یا تکنولوژیکی. ولی خب، بازم جذاب بود و حیف بود بهش اشاره نکنیم.
کلام آخر:
این چهارتا شاید امسال تو لیست breakthroughs نهایی جا نگرفتن، اما بدون شک هر کدومشون می تونه آینده رو دگرگون کنه. چند سال صبر کنیم، شاید هرسال بیشتری از همین الان بشنویم!
منبع: +
