خب بچه‌ها، داستان امروز درباره یه حرکت حسابی جذاب تو دنیای انرژی هسته‌ایه! یه شرکت به اسم Terra Innovatum با کمک یه یار جدید به اسم ATB Riva Calzoni (که کلی تجربه ساخت قطعات هسته‌ای دارن)، می‌خوان رآکتور هسته‌ای ماژولار کوچیک و جدیدشون به اسم “SOLO” رو وارد عمل کنن و حسابی گسترش بدن.
اول بذار یه نکته رو توضیح بدم: این SOLO یه رآکتور هسته‌ای میکروسکوپی نیست، ولی نسبت به رآکتورهای سنتی خیلی جمع‌وجوره و بهش micro-modular nuclear reactor میگن، یعنی “رآکتور هسته‌ای ماژولار میکرویی” که میشه تعدادیش رو کنار هم چینش کرد و هر واحدش هم حدود یه مگاوات برق تولید می‌کنه. برای مقایسه: این مقدار می‌تونه برق یه روستا یا یه دیتاسنتر کوچیک رو تامین کنه.
هدفشون اینه که یه پلت‌فرم انرژی ماژولار بسازن که از واحدهای کوچیک (MWe یعنی مگاواتی) تا مقیاس خیلی بزرگ (GWe یعنی گیگاواتی) هم بتونه رشد کنه.
اما مسیر تجاری‌سازی این داستان یه کم پیچ و خم داره! چون رآکتور هسته‌ای بدون اجازه نمی‌تونن بزنن وسط یه شهر. اینجاست که نهاد نظارتی آمریکا یعنی NRC (Nuclear Regulatory Commission یعنی سازمان مقررات هسته‌ای آمریکا) وارد میشه. تو ژانویه ۲۰۲۵ شرکت Terra Innovatum یه برنامه کامل واسه تعامل با این نهاد ارائه داده و از اون موقع داشتن مدام روی اخذ مجوز کار می‌کردن. حتی یه گزارش تخصصی به اسم PDC فرستادن برای تعریف کلی اصول ایمنی و طراحی این رآکتور. طبق اخبار خودشون، NRC قول داده که بررسی این گزارش رو تا آخر ۲۰۲۵ تموم کنه و تا آوریل ۲۰۲۶ یه ارزیابی ایمنی کامل (Safety Evaluation) منتشر کنه.
این شراکت جدید با ATB مثل سرعت‌دهنده عمل می‌کنه: باعث میشه قطعات سریع‌تر آماده بشن و فرآیند تولید انبوه جلو بیفته تا این رآکتورها واقعاً زودتر به بازار بیان و بتونیم شاهد یه محصول تمیز و کاربردی باشیم. خلاصه هدفشون اینه که سریع، تمیز و کم‌هزینه برق برسونن به جایی که واقعاً لازم داره، فرقی هم نمی‌کنه وسط بیابون باشه یا شهری کوچیک.
مدیرعامل Terra Innovatum، آقای الکساندرو پتروتزی، خودش گفته امضای این توافقنامه یه نقطه عطف مهمه و حالا دیگه به اولین استقرار تجاری SOLO اون‌قدرها هم دور نیستیم. خودشون کلی به کیفیت و نوآوری‌شون افتخار می‌کنن و میگن می‌تونن هرجا نیاز باشه، برق پایدار و تمیز برسونن.
حالا یه کم درباره خودِ SOLO. طراحی این رآکتور جالبه، توش یه Moderator ترکیبی جامد داره (Moderator یعنی ماده‌ای که سرعت نوترون‌ها رو کم می‌کنه تا واکنش هسته‌ای کنترل بشه، این یکی از اصول کار همه رآکتورهای هسته‌ایه). توی SOLO میشه هم سوخت اورانیوم معمولی کم غنی‌شده (LEU)، هم نوع پیشرفته‌ترش یعنی LEU+ و حتی HALEU (یعنی اورانیوم کم غنی‌شده با درصد بالاتر که قدرت بیشتری می‌ده) رو استفاده کرد. پس یه جورایی انعطاف‌پذیره هم تو قدرت، هم در مدت کار.
مثلاً اگه از HALEU استفاده بشه، میشه یا برق بیشتری (۱۰ تا ۲۰ مگاوات) گرفت، یا همین یه مگاوات رو مدت خیلی بیشتری—تا ۳۰ یا حتی ۶۰ سال—استفاده کرد. تازه برای خنک‌کنندگی هم به جای آب از گاز هلیوم استفاده می‌کنه. یعنی اصلاً لازم نیست آب کنار رآکتور باشه و کلی محدودیت رو حل می‌کنه.
یکی دیگه از ادعاهای خفن‌شون اینه که SOLO مستقل کار می‌کنه و تقریباً به نیروی انسانی نیاز نداره. این رو بهش میگن Autonomous Operation یا عملکرد خودگردان. قراره نسل جدید این رآکتورها حسابی ماژولار باشن (یعنی میشه مثل لگو کنار هم چیدشون) و تولید انبوه‌شون کاملاً توی کارخونه انجام بشه، پس میشه خیلی سریع و جهانی راه‌اندازی‌شون کرد.
نکته امنیت و ایمنی هم خیلی مهمه: میگن SOLO نیاز به منطقه خطر (Exclusion Zone) نداره و همه برنامه اضطراری (Emergency Plan) تو همون محدوده عملیاتی و زیر یه حفاظ بتنی ۲.۵ متری انجام میشه. یعنی کمترین دردسر رو برای اطرافیان داره و خودشون میگن سیستمش جوری مهندسی شده که اصلاً نمی‌تونه منفجر یا ذوب بشه (Core Meltdown)، و قراره تمام مدت با یه سیستم کنترل و ابزارآلات خیلی ساده (Minimalist I&C System) کار کنه.
آخر داستان هم، این رآکتور برای مکان‌هایی فوق‌العاده‌ست که برق معمولی به سختی می‌رسه یا زیرساختی ضعیف دارن—مثلاً پروژه‌های صنعتی بزرگی که تو مناطق دورافتاده یا زیرساخت‌های حیاتی ساخته میشن. هدف اصلی هم تامین انرژی تمیز و بدون کربن (Carbon-Free)، نه فقط برای شهرها، بلکه برای هر جایی که نتونن از برق فعلی خوب استفاده کنن.
پس خلاصه بگم، Terra Innovatum داره با شریک جدیدش (ATB Riva Calzoni) کار می‌کنه تا دنیا رو خیلی راحت‌تر و تمیزتر کنه با این نیروگاه‌های کوچیک و باهوش SOLO که حسابی آینده‌دار به‌نظر می‌رسن. بیاید منتظر باشیم ببینیم تا ۲۰۲۶ خبرای خوبی می‌شنویم یا نه!
منبع: +
