اوضاع بین تایلند و کامبوج شدیدا بهم ریخته و به نظرم این یکی از بدترین بحران‌هایی هست که تو ده سال اخیر داشتن! از پنج‌شنبه که درگیری شروع شده، کم‌کم داستان از تفنگ و سلاح سبک کشیده به توپ و راکت و حتی جنگنده‌های اف-۱۶ تایلندی. جالب بدونی BM-21 همون لانچر موشک‌های چندتایی معروف دوران شوروی هست که راحت می‌تونه چندتا موشک با هم شلیک کنه و واقعا جو رو متشنج‌تر کرده.
سر همین درگیری‌ها تا الان بیشتر از ۱۴۰ هزار نفر مجبور شدن خونه‌هاشون رو جا بذارن و آواره شن؛ یعنی عملا همه‌چی رو گذاشتن و جونشون رو برداشتن که سالم بمونن. آمار هم نشون میده که فقط تو تایلند، حداقل ۱۵ نفر کشته شدن که بیشترشون غیرنظامی بودن و حتی یه پسر بچه ۸ ساله هم بینشونه! تو یکی از بیمارستان‌های منطقه سورین حتی بمب هم خورده، که وزیر بهداشت تایلند گفته این کار رو باید جنایت جنگی دونست — جنایت جنگی یعنی اون کارایی که تو جنگ واقعا ناجوانمردانه هستن، مثل حمله به غیرنظامی‌ها یا مکان‌های درمانی.
دلیل اصلی شلوغ شدن ماجرا برمی‌گرده به اختلافات قدیمی سر مرز بین این دو کشور. این مرز ۸۱۷ کیلومتری واقعاً نقطه‌ی بین‌المللی دعواست! ریشه این مشکل هم به نقشه‌های دوران استعمار برمی‌گرده؛ یعنی هر کشوری یه تیکه از مرز رو مال خودش می‌دونه و هیچ توافق سفت و سختی هم ندارن. این وسط، هفته گذشته یه سری مین کنار مرز گذاشته شد که باعث زخمی شدن چند تا سرباز تایلندی شد، و تایلند شدیدا تقصیر رو انداخت گردن کامبوج، اما کامبوج زیر بار نرفت و کلا رد کرد.
به خاطر شدت گرفتن اوضاع، تایلند سفیر خودش رو از کامبوج برگردوند (که به این کار میگن “فراخواندن سفیر”) و حتی تهدید کرد که سفیر کامبوج رو از تایلند اخراج می‌کنه. همین کارها یعنی اوضاع خیلی داره خطرناک‌تر میشه.
حالا یه گوشه دیگه‌ی ماجرا: تایلند برای حملات هوایی از اف-۱۶ هاش که همون جت جنگنده‌های آمریکایی معروف هستن استفاده کرد و حسابی به اهداف نظامی تو کامبوج حمله کردن. همزمان راکت‌های کامبوج هم خورده به مناطق مسکونی تایلند و مردم بی‌گناه رو آسیب زده. مثلاً تو استان Preah Vihear کامبوج ۲۰ هزار نفر آواره شدن و تو یه استان دیگه‌ش هم هزار و پانصد خانواده بی‌خانمون شدن.
این وسط، چندتا مکان فرهنگی مهم هم آسیب دیدن؛ مثل معبد معروف Preah Vihear که جزو میراث جهانی یونسکو هست (یونسکو همون نهاد بین‌المللی که جاهای مهم تاریخی یا طبیعی جهان رو ثبت و حفظ می‌کنه)، و وزارت فرهنگ کامبوج گفته حمله هوایی تایلند بهش آسیب جدی زده.
اما تقصیر فقط سر مرز و مین نیست، سیاستمدارهای قدیمی دوتا کشور هم به آتیش دامن می‌زنن! مثلا هون سن، رهبر سابق کامبوج که تقریباً چهل سال حکومت کرده بود، هنوز تو سیاست سنگینه و پسرش تازه قدرت رو گرفته. تو تایلند هم داستان همینه! تاکسین شیناواترا، نخست‌وزیر سابق، هنوز پشت صحنه قدرت داره، حتی با اینکه دخترش پایتونگتارن الان نخست‌وزیره. این دوتا، یعنی هون سن و تاکسین، علنی تو شبکه‌های اجتماعی همدیگه رو متهم می‌کنن و دعوا رو بدتر می‌کنن! تاکسین پیشنهاد میانجیگری رو رد کرد و گفت باید بذاریم ارتش تایلند کارش رو بکنه! هون سن هم جواب داد که لحن جنگ‌طلبانه تاکسین اوضاع رو بدتر کرده و عاقبت این کار فقط رنج مردم خواهد بود.
این بحران اما فقط برای این دو کشور مهم نیست. چون هم آمریکا و هم چین شدیدا نگران شدن. هر دو کشور منافع بزرگ استراتژیک (یعنی منافع کلان و مهم تو منطقه) دارن. سازمان ملل هم بلافاصله یه جلسه اضطراری براش گذاشته. آمریکا گفته خیلی نگران وضع مردمه و رسماً خواسته هرچی سریع‌تر آتش‌بس برقرار شه و به غیرنظامی‌ها آسیب نزنن. چین هم حسابی ابراز نگرانی کرده و گفته همیشه تلاش می‌کنه دو طرف رو به گفت‌وگو و صلح برسونه.
یه نکته جالب اینه که تایلند قدیم با آمریکا پیمان دفاعی داره (یعنی در صورت حمله به یکی اون یکی باید کمکش کنه)، اما هر دو کشور با چین هم روابط نظامی نزدیکی دارن! مثلاً سال ۲۰۲۴ چین بزرگ‌ترین مانور نظامی خودش رو تو کامبوج اجرا کرد؛ تو این مانور حتی از “روبات‌داگ” هم استفاده کردن. روبات‌داگ یعنی همون سگ روباتیکی که روش تیربار (مسلسل) نصب میشه و می‌تونه خودش بجنگه. عملاً نشون دادن چقدر تکنولوژی نظامی جلو رفته.
در مجموع، اوضاع خطرناک‌تر از همیشه‌ست، مردم دو کشور آسیب دیدن، سیل آوارگان راه افتاده و دنیا داره لایو وضعیت رو پیگیری می‌کنه. واقعاً امیدواریم عقل سیاسیون بچربه تا این ماجرا به جنگ تمام‌عیار نکشه!
منبع: +
