اگه عاشق آسمون شب و اتفاق‌های عجیبش باشی، باید بدونی یه ماه‌خون یا همون خسوف کامل دیگه قراره ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ (۷ سپتامبر ۲۰۲۵) رخ بده و کلی چشم‌ها رو به آسمون میخکوب کنه!
حالا ماه‌خون دقیقاً یعنی چی؟ ببین، وقتی زمین میاد بین ماه و خورشید و سایه‌ش میفته کامل روی ماه، کل ماه تیره و قرمز میشه. به این حالت میگن ماه‌خون یا همون total lunar eclipse. اصطلاح «ماه‌خون» چون در اوج خسوف، ماه حسابی سرخ‌رنگ و وهم‌انگیز دیده میشه، یه جورایی انگار ماه داره از خجالت زمین درمیاد!
چه زمانی باید به آسمون زل بزنی؟
خسوف‌های قمری همزمان تو کل دنیا رخ میدن، اما اینکه بتونی ببینی‌شون یا نه بستگی به این داره که ماه اون موقع تو آسمون منطقه تو ظاهر شده باشه یا نه. این خسوف از ساعت ۱۵:۲۸ تا ۲۰:۵۵ به‌وقت گرینویچ (GMT) طول می‌کشه. قسمت جذاب و قرمزش که بهش میگن totality (یعنی وقتی ماه کامل تو سایه‌ی تاریک زمین میره)، از ۱۷:۳۰ تا ۱۸:۵۲ به وقت گرینویچه و دقیقاً ۸۲ دقیقه طول می‌کشه!
مثلاً:
- تو پرت (استرالیا) باید بامداد دوشنبه از ۱:۳۰ تا ۲:۵۲ شب‌بیدار بمونی.
- تو بمبئی (هند) شبا ساعت ۱۱ تا ۱۲:۲۲ وقتشه.
- قاهره (مصر) از ۸:۳۰ تا ۹:۵۲ شب.
- کیپ‌تاون (آفریقای جنوبی) ۷:۳۰ تا ۸:۵۲.
خلاصه اون ۸۲ دقیقه که ماه کاملاً داره میره تو سایه‌ی زمین، بهترین لحظه‌ست! البته قبل و بعدش هم باحال میشه که کم‌کم سایه میاد و میره روی ماه. اگه میخوای دقیقاً برای شهرت زمانش رو دربیاری، یه سر به سایت Time and Date بزن چون تقویم و زمان دقیق هر نقطه رو نشون میده.
کجاها میشه ماه‌خونو دید؟
خبر خوب اینه که تقریباً ۷۷٪ جمعیت دنیا (یعنی حدود ۶.۲ میلیارد نفر!) می‌تونن کل ماه‌خون رو ببینن و حدود ۸۸٪ هم دست کم بخشی ازش رو می‌بینن. تو آسیا و غرب استرالیا عالی دیده میشه. اروپایی‌ها ولی ماه براشون موقع خسوف کامل تازه طلوع می‌کنه، پس باید سمت افق شرقی رو با دقت بیشتری نگاه کنن.
تو جدول زیر، زمان طلوع ماه و اوج ماه‌خون تو چند شهر اروپایی رو ببین:
- برلین: ۱۹:۳۷ طلوع ماه – خسوف از ۱۹:۳۰ تا ۲۰:۵۲
- وین: ۱۹:۲۰ – از ۱۹:۳۰ تا ۲۰:۵۲
- بوداپست: ۱۹:۰۸ – از ۱۹:۳۰ تا ۲۰:۵۲
- پاریس: ۲۰:۱۷ – از ۱۹:۳۰ تا ۲۰:۵۲
- مادرید: ۲۰:۳۴ – از ۱۹:۳۰ تا ۲۰:۵۲
- لندن: ۱۹:۳۰ – خسوف از ۱۸:۳۰ تا ۱۹:۵۲
تو خیلی از این شهرها وقتی ماه طلوع می‌کنه، ماه کاملاً قرمز و زیبای ماه‌خونی رو می‌بینن که کم از فیلم‌های ترسناک نداره!
قرار چه اتفاقی بیفته و چرا ماه قرمز میشه؟
این ماه‌خون چند روز قبل از نزدیک‌ترین حالت ماه به زمین یا پرگی (Perigee یعنی نزدیک‌ترین فاصله ماه به زمین در مدارش) اتفاق میفته، پس ماه یه کم بزرگ‌تر از همیشه دیده میشه (ولی راستش اون‌قدرا هم قابل تشخیص نیست برای چشم غیرمسلح).
مهم‌تر از همه، اینه که بخش بزرگی از ماه (حدود ۳۶٪ قطرش) کاملاً تو تاریک‌ترین بخش سایه‌ی زمین میره. برای همین، رنگ قرمزش حسابی پررنگ و مایل به نارنجی تیره میشه. این رنگی شدن هم بخاطر جو زمین اتفاق میفته؛ نور خورشید از کنار زمین رد میشه، جو زمین اون‌رو می‌شکنه و پخش می‌کنه و فقط نور قرمز و نارنجی‌ش به ماه می‌رسه، انگار همه غروب‌های دنیا رو یه‌جا انداختن روی ماه!
اگه از دستش دادی چی؟
خیلی نگران نباش! سایت space.com قول داده همه‌ش رو زنده پخش کنه تا کسایی که تو منطقه‌شون ماه‌خون دیده نمیشه هم بتونن این صحنه قشنگ رو از دست ندن.
خلاصه اگر عاشق آسمون و ماهی، یا اصلاً دوست داری یه چیز جالب و متفاوت با دوستات یا خونواده ببینی، ماه‌خون ۱۶ شهریور رو اصلاً از دست نده. آسمون و ماه‌خون حال آدمو عوض می‌کنه! و راستی، یادتون نره برای دیدنش باید خودتونو با ساعت دقیق منطقه‌تون هماهنگ کنین. شاید فرصت عکس‌های خفن و خاص هم گیرتون اومد!
منبع: +
![This image from the NASA/ESA/CSA James Webb Space Telescope revisits one of the most iconic regions of the sky, the Hubble Ultra Deep Field, through the eyes of two of Webb’s instruments. The result is a detailed view that reveals thousands of distant galaxies, some dating back to the earliest periods of cosmic history.The field shown here, known as the MIRI Deep Imaging Survey (MIDIS) region, was observed with the three shortest-wavelength filters of Webb’s Mid-Infrared Instrument (MIRI) for nearly 100 hours in total. This included Webb's longest observation of an extragalactic field in one filter so far, producing one of the deepest views ever obtained of the Universe. Combined with data from Webb’s Near-Infrared Camera (NIRCam), this image allows astronomers to explore how galaxies formed and evolved over billions of years. These deep observations have revealed more than 2500 sources in this tiny patch of sky. Among them are hundreds of extremely red galaxies — some of which are likely massive, dust-obscured systems or evolved galaxies with mature stars that formed early in the Universe’s history. Thanks to Webb’s sharp resolution, even at mid-infrared wavelengths, researchers can resolve the structures of many of these galaxies and study how their light is distributed, shedding light on their growth and evolution. In this image, the colours that have been assigned to different kinds of infrared light highlight the fine distinctions astronomers can make with this deep data. Orange and red represent the longest mid-infrared wavelengths. The galaxies in these colours have extra features — such as high concentrations of dust, copious star formation, or an active galactic nucleus (AGN) at their centre — which emit more of this farther infrared light. Small, greenish-white galaxies are particularly distant, with high redshift. This shifts their light spectrum into the peak mid-infrared wavelengths of the data, which are depicted in white and green. Most of the galaxies in this image lack any such mid-infrared boosting features, leaving them most bright at shorter near-infrared wavelengths, which are depicted with blue and cyan colours. By returning to this legacy field first made famous by the NASA/ESA Hubble Space Telescope, Webb is continuing and expanding the deep field tradition — revealing new details, uncovering previously hidden galaxies, and offering fresh insights into the formation of the first cosmic structures. The MIRI observations were taken as part of the Webb programmes #1283 and #6511 (PI: G. Östlin). [Image Description: An area of deep space with thousands of galaxies in various shapes and sizes on a black background. Most are circles or ovals, with a few spirals. More distant galaxies are smaller, down to being mere dots, while closer galaxies are larger and some appear to be glowing. Red and orange galaxies contain more dust or more stellar activity.] Links Science paper (G. Östlin et al.) Slider Tool Pan Video Transition video (with Hubble Ultra Deep Field)](https://x-madani.com/wp-content/uploads/elementor/thumbs/unnamed-file-453-ra2iliotwxmgy5s71b2mqxpjxsfbhyosnx0bztidhg.jpg "A fresh look at a classic deep field")
