چطور با کمک مدل‌های ترنسفورمر میشه تست‌های روانشناسی رو خلاصه‌تر و هوشمندتر کرد؟

اگه تا حالا مجبور شدی یه تست روانشناسی طولانی رو پر کنی، حتماً میدونی چقدر زمان‌بر و خسته‌کننده هست! خیلی وقتا خلاصه کردن این پرسشنامه‌ها یه چالش جدی به حساب میاد. خب، امروز می‌خوام درباره یه روش جدید و باحال برات بگم که با کمک هوش مصنوعی و مدل‌های ترنسفورمر، این مشکل رو حل کرده و تونسته پرسشنامه‌های روانشناسی رو کوتاه‌تر و البته دقیق‌تر کنه.

اول بگم ترنسفورمر (Transformer) چیه: این یه نوع مدل پیشرفته تو دنیای هوش مصنوعیه که می‌تونه معنی جملات رو خوب بفهمه و خلاصه کلی برای متن‌ها دربیاره. الان خیلی از سیستم‌های تولید متن یا چت‌بات‌ها از همین مدل‌ها استفاده می‌کنن.

تا قبل این، واسه کوتاه کردن تست‌ها، باید کل پرسشنامه رو به تعداد زیادی آدم می‌دادن تا جواب بدن. بعد با کلی تحلیل داده و روش‌هایی مثل تحلیل عاملی یا مدل‌های یادگیری ماشین (Machine Learning یعنی همان هوش مصنوعی آموزش دیده با داده‌ها)، سوالات اضافی رو حذف می‌کردن. اما این کار هم زمان زیادی می‌گرفت و هم کلی هزینه داشت.

حالا یه گروه محقق اومدن گفتن: بذار یه روش دیتا-محور (یعنی مستقل از جواب‌های آدم‌ها) رو امتحان کنیم! یعنی به جای اینکه منتظر باشیم صدها نفر این تست رو کامل کنن، خود سوالات رو با کمک هوش مصنوعی بررسی کنیم. اونا از مدل sentence-t5-xxl استفاده کردن که یه مدل فوق‌العاده قوی ترنسفورمر برای درک متن‌های انگلیسیه.

اینجوری سوالات تست معروف IPIP-Big Five (این یه مجموعه سوال برای سنجش پنج عامل اصلی شخصیت انسانه، مثل برون‌گرایی، مسئولیت‌پذیری و اینا) رو برداشتن و معنای هر سوال رو به صورت یه عدد خاص (که بهش embedding یا همان کدگذاری معنایی میگن) استخراج کردن. بعد با الگوریتمی به اسم K-means (یعنی خوشه‌بندی: مرتب‌سازی داده‌ها بر اساس شباهت) سوالات مشابه رو کنار هم گذاشتن و برای هر دسته، نزدیک‌ترین سوال به مرکز خوشه رو انتخاب کردن؛ یعنی نماینده اون دسته از سوالات شد.

نتیجه چی شد؟ اونا موفق شدن یه فرم کوتاه ۳۰ سوالی بسازن که کامل ساختار اصلی پنج‌عاملی شخصیت رو حفظ کرده و از نظر فنی (یعنی اعتبار روان‌سنجی) هم کم از نسخه اصلی نداره! حتی جالب اینجاست وقتی این فرم کوتاه رو با روش‌های مرسوم مثل Classical Test Theory (تئوری آزمون کلاسیک – یه روش قدیمی برای سنجش اعتبار تست‌ها) یا الگوریتم ژنتیک (Genetic Algorithm، یعنی یه نوع شبیه‌سازی فرگشتی برای پیدا کردن بهترین ترکیب سوالات) مقایسه کردن، دیدن نتیجه تقریباً مثل همون‌ها بوده: روان‌سنجی قوی، اعتبار بالا و حتی پیش‌بینی رفتار افراد مناسب.

پس خلاصه بگم: الان دیگه نیازی نیست برای ساختن تست‌های کوتاه و کارآمد حتماً کلی داده جمع کنیم یا پول و زمان زیادی بذاریم. میشه با کمک مدل‌های زبانی هوشمند مثل ترنسفورمرها، بدون نیاز به جواب آدم‌ها، تست‌های روانشناسی دقیق و کم‌حجم ساخت. این رویکرد جدید نه‌تنها هزینه و وقت رو کم می‌کنه، بلکه دقت رو هم حفظ می‌کنه و می‌تونه آینده توسعه تست‌های روانشناسی رو تغییر بده! واقعا تکنولوژی داره زندگی رو آسون‌تر می‌کنه.

منبع: +