خب بذارید خیلی ساده و صمیمی براتون توضیح بدم داستان خوداثربخشی (self-efficacy) در ترجمه و تفسیر چیه و ابزارهای موجود برای سنجیدنش چه وضعیتی دارن! خوداثربخشی یعنی باورت به خودت که می‌تونی یک کار خاص رو انجام بدی، مثلاً کسی که خودش رو مترجم خوبی می‌دونه و حس می‌کنه از پس یه متن سخت برمیاد. یه مفهوم دیگه هم داریم به اسم “خودمفهومی” (self-concept)، که یعنی اصلاً خودت رو چه جور آدمی می‌بینی (مثلاً می‌بینی که تو کارت مترجمی کلی خفنی یا معمولی!).
تا حالا تو دنیا کلی تحقیق شده که مترجم‌ها و مفسرها (مترجم‌های گفتاری) چقدر به خودشون ایمان دارن و آیا این خودشون رو باور داشتن، روی کارکرد کاریشون یا استمرار تو این شغل تاثیر می‌ذاره یا نه؟ نکته جالب اینه که ابزارها یا تست‌هایی که برای سنجش “خوداثربخشی” تو ترجمه و تفسیر وجود دارن (یعنی پرسشنامه‌هایی که می‌پرسن فکر می‌کنی می‌تونی فلان کار رو انجام بدی یا نه) نسبتاً زیادن، اما برای اون یکی یعنی خودمفهومی، هنوز هیچ ابزار یا تست معتبر منتشر نشده!
تو این مقاله اومدن هفت تا مقیاس یا پرسشنامه‌ای که خوداثربخشی مترجم‌ها و مفسرها رو می‌سنجن جمع کردن و بررسیشون کردن. بین اینا ۴ تا ابزار مال مترجمی بودن و ۳ تاشون مال تفسیر (یعنی ترجمه‌ی زنده و گفتاری). یه نکته باحال که تو این بررسی بهش رسیدن اینه که این پرسشنامه‌ها فقط روی تعداد محدودی از مهارت‌ها و توانایی‌هایی که یه مترجم یا مفسر باید داشته باشه تمرکز دارن و خیلی جامع نیستن.
مثلاً فرض کنین تو دنیای ترجمه کلی توانایی مثل فهم متن، انتخاب واژه درست، مدیریت استرس و حفظ تمرکز لازمه، اما این پرسشنامه‌ها هر کدوم فقط یکی‌دو تا از اینا رو هدف گرفتن! تازه بعضی از آیتم‌هاشون خیلی ناقص یا نصفه‌نیمه اون مهارت‌ها رو پوشش می‌دن. جالب‌تر اینکه تو اون پرسشنامه‌هایی که برای مفسرهای همزمان ساخته شده بودن، چند مورد هم درباره خودمفهومی دیده شده بود (یعنی بدون اینکه خیلی وارد بحثش بشن، یه اشاره هم به اینکه “اصلاً خودتو چی می‌بینی” داشتن).
در نهایت نویسنده‌های این مقاله می‌گن که اگه بخوایم سنجش درست و حسابی‌ای از خوداثربخشی مترجما و مفسرها داشته باشیم، باید دیدگاه و روش‌هامونو عوض کنیم و گسترده‌تر نگاه کنیم. چون الان پرسشنامه‌ها و ابزارهایی که داریم، فقط بخش کوچیکی از کلیت توانایی‌های لازم تو این شغل‌ها رو می‌سنجن و کلی جای پیشرفت دارن. خلاصه اینکه برای آینده، فرصت‌های زیادی هست که ابزارهای بهتر و دقیق‌تری برای فهمیدن اینکه مترجم‌ها و مفسرها چقدر خودشونو قبول دارن بسازیم و روی ارتباط این باور با موفقیت کاریشون تحقیق کنیم.
پس اگر خودتون یا دوستاتون تو کار ترجمه یا تفسیرین، بدونین فعلاً دنیا دنبال اینه که این باور به خود و اعتماد به نفس تو این شغل‌ها رو بهتر و دقیق‌تر اندازه بگیره و شاید خود شما یکی از اولین کسایی باشین که تو یه پرسشنامه جدید و باحال شرکت می‌کنین!
منبع: +
