خب، اول بذار یکم موضوع رو باز کنیم: این مقاله درباره‌ی اون دسته از آدم‌هایی هست که سنشون بالای ۶۵ ساله (یعنی جزو سالمندان حساب میشن) و به سرطان ریه غیرسلولی مرحله سوم (NSCLC مرحله ۳) مبتلا شدن. NSCLC یعنی «سرطان ریه غیرسلولی کوچک»، که یه نوع شایع‌تر از سرطان ریه‌ست. حالا این مرحله‌ی ۳ هم به این معنیه که سرطان حسابی گسترده شده ولی هنوز کاملاً منتشر نشده و متاسفانه جراحی (یعنی بریدن و درآوردن تومور) دیگه گزینه‌ی خوبی نیست – به این میگن inoperable (غیرقابل جراحی).
حالا سوال اصلی اینه: برای این دست از بیمارا کدوم روش درمانی بهتر عمل می‌کنه؟ آیا فقط «رادیوتراپی» (RT، یعنی پرتودرمانی) کافیه یا باید ترکیبش کنیم با «شیمی‌درمانی» (CT)؟ دلیل اهمیتش هم اینه که سالمندان معمولاً مشکلات جسمی بیشتری دارن و باید بسنجیم آیا واقعاً ارزششو داره شیمی‌درمانی رو هم بهشون اضافه کنیم یا نه.
یه تیم تحقیقاتی (واسیه اونایی که دوست دارن اسم‌ها رو بدونن: وانگیان ژانگ و دوستانش!) از دیتابیس SEER (که یه بانک اطلاعات پزشکی خیلی بزرگ توی آمریکا هست و درباره‌ی سرطان‌ها اطلاعات جمع می‌کنه) بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ اطلاعات رو بررسی کردن. SEER یعنی Surveillance, Epidemiology, and End Results – خلاصه یه منبع معتبریه برای این جور پژوهش‌ها.
آمار و ارقام رو داشته باش: اونا ۵۷۴۰ نفر بالای ۶۵ سال که سرطان ریه مرحله ۳ غیرقابل جراحی داشتن رو بررسی کردن. این افراد یا فقط رادیوتراپی گرفتن (۱۰۷۷ نفر) یا رادیوتراپی همراه با شیمی‌درمانی (۴۶۶۳ نفر). یه مسیر کاملاً واقعی و زندگی‌گونه رو دنبال کردن و بعدش با روش‌های آماری مثل Kaplan-Meier (یه روش برای بررسی اینکه چه درصدی از بیماران یه مدت خاصی زنده میمونن) و Log-rank test (یه تست آماری برای مقایسه‌ی زنده ماندن دو گروه) سراغ جواب رفتن.
نتایجش جالب بود:
– درصد کلی بقای ۳ ساله (overall survival یا به اختصار OS) توی کل بیماران حدود ۳۴.۹درصد بود، یعنی حدود یک سوم بعد از سه سال هنوز زنده بودن.
– عدد بقا به طور اختصاصی برای سرطان (cancer-specific survival یا CSS، یعنی اونایی که فقط به خاطر سرطان از دنیا رفتن رو حساب می‌کنه) برابر ۴۲.۸درصد بود که رقم بهتریه.
– میانگین مدت زمان بقا هم، توی کل گروه‌ها، برای OS معادل ۲۱ ماه (۱ سال و ۹ ماه) و برای CSS معادل ۲۸ ماه (۲ سال و ۴ ماه) بود.
حالا محقق‌ها چی رو بررسی کردن؟ اومدن دیدن دقیقاً چه عواملی روی شانس زنده ماندن بیماران (چه به طور کلی چه فقط از نظر سرطان) تاثیر گذار بودن. مثلاً نگاه کردن به سن، جنسیت، T stage (یه جور درجه‌بندی که نشون میده تومور چقدر بزرگ یا منتشر شده)، N stage (اینم یعنی آیا سرطان به غدد لنفاوی رسیده یا نه)، و نوع درمانی که انتخاب شده. (این مدل بررسی رو بهش میگن آنالیز یک متغیره و چندمتغیره – یعنی یا هر فاکتور رو جداجدا یا همه رو با هم بررسی می‌کنن تا ببینن هرکدوم چقدر مستقل اثر دارن.)
نتیجه جالب‌تر این بود که تقریباً توی همه زیرگروه‌ها، اضافه کردن شیمی‌درمانی به رادیوتراپی، هم بقا رو افزایش داده (یعنی هم OS و هم CSS بهتر شده). یعنی اگر بیمار هم رادیوتراپی گرفته هم شیمی‌درمانی، شانس اینکه بیشتر زنده بمونه یا دیرتر به خاطر سرطان فوت کنه بهتر بوده نسبت به اون‌هایی که فقط رادیوتراپی گرفتن. فقط یه استثنا وجود داشت: اونایی که N0 بودن – یعنی اونایی که سرطانشون هنوز به غدد لنفاوی گسترش پیدا نکرده بود، توی این گروه شیمی‌درمانی اضافه به بقای اختصاصی سرطان (CSS) تفاوت قابل توجهی ایجاد نکرد.
جمع‌بندی دوستانه: اگه بالای ۶۵ سال داری و متاسفانه گرفتار NSCLC مرحله ۳ غیرقابل جراحی شدی، طبق داده‌های این مطالعه، ترکیب رادیوتراپی و شیمی‌درمانی تقریباً همیشه کمک می‌کنه شانس زندگی بالاتر بره، به جز اون دسته معدود که هنوز سرطانشون به گره‌های لنفاوی نرسیده (N0). البته همیشه باید شرایط اختصاصی بیمار، تحمل بدن و سایر پارامترها هم در نظر گرفته بشه و دکترت بهتر می‌تونه راهنمایی‌ات کنه. اما این داده‌ها یه سرنخ قوی هستن که اضافه کردن شیمی‌درمانی در بیشتر موارد می‌تونه به نفع بیمارهای سالمند باشه.
در کل اگه روزی دکتر یه حرفی از قبیل RT و CT زد و کلی مخفف انداخت وسط، بدون ماجرا چیه و چی رو ارجح می‌دونه! همیشه هم یادت باشه هر بیمار با بیمار دیگه فرق داره و این آمارها راهنمای کلی هستن، نه نسخه صددرصدی برای همه.
منبع: +
