خب بذارین واستون تعریف کنم چه خبر شده تو کاراییب! تازگی یه طوفان استوایی جدید به اسم «ملیسا» شکل گرفته و داره کمکم قویتر میشه. الان که دارم حرف میزنم، واسه سواحل جنوبی هایتی یه هشدار طوفان صادر کردن و واسه جاماییکا هم هشدار طوفان استوایی دادن. ملیسا داره با سرعت تقریبی ۲۲ کیلومتر تو ساعت (همون حدود ۱۴ مایل) به سمت غرب میره و الان تقریباً ۴۹۰ کیلومتر (یا همون ۳۰۵ مایل) پایینتر از پورتو پرنس تو مرکز کاراییب قرار داره.
الان سرعت بادهای شدیدش حدود ۸۵ کیلومتر در ساعته و پیشبینی کردن که تا شنبه حسابی قدرت میگیره و حتی ممکنه به یه توفان واقعی (یعنی هاریکین) تبدیل بشه. هاریکین یعنی همون تندبادهای استوایی که وقتی قدرت میگیرن، میتونن خسارت عظیمی وارد کنن.
یکی از نگرانیای اصلی اینه که ملیسا میتونه روزها بارون شدید بیاره اونم واسه جاهایی که اصلاً طاقت تحمل سیل رو ندارن؛ مخصوصاً در هایتی و جنوب جمهوری دومینیکن. با این وضع، احتمال رانش زمین و سیل فاجعهبار برای این مناطق خیلی زیاد شده.
البته چون یه جریانی به اسم سابتروپیکال جت استریم (اینم بگم: جت استریم ها یه جور جریان هوایی قوی و سریع در بالای جو هستن که روی آب و هوای خیلی جاها تاثیر میذارن) فعلا بالای فلوریدا و باهاماس فعاله، واسه آمریکا شمالی (یعنی خود قاره آمریکا) حداقل فعلاً جای نگرانی نیست و پیشبینی مدلها نشون میده که بعیده ملیسا بتونه به فلوریدا برسه.
نکته باحال اینه که ملیسا سیزدهمین طوفان نامگذاری شده امسال تو اقیانوس اطلسه و جالبه که معمولاً طوفان سیزدهم تو این نواحی باید حدود ۲۵ اکتبر تشکیل بشه، ولی ملیسا چهار روز زودتر رسید و همه رو سورپرایز کرد.
اما چرا ملیسا اینقدر سریع داره قدرت میگیره؟ قضیه اینه که الان دمای آبهای کاراییب نزدیک رکوردهای گرمیشه! تو این فصل معمولا آب هنوز خیلی خنک نشده و باد برشی هم تو کاراییب کمتر شده (باد برشی یعنی بادهایی که جهت و قدرتشون روی تشکیل یا نابودی طوفان تاثیر داره – وقتی شدید باشن، طوفان نمیتونه حسابی رشد کنه). الان به خاطر گرمایش جهانی (یعنی اون روند گرونده شدن زمین به خاطر فعالیتای انسان)، دمای سطح دریاها تو منطقه کاراییب حدود ۰.۵ درجه سانتیگراد بالاتر از حد نرمال خودشونه و این خودش خیلی عجیبه. بر اساس یه مدلی به اسم Climate Shift Index، این اتفاق به خاطر فعالیتای انسانی پنجتا هشصد برابر نسبت به شرایط قدیمیتر بیشتر شده؛ یعنی تاثیر انسان واقعا محسوسه.
در مورد بارندگی هم بگم، تو پیشبینیها اومده که از سهشنبه تا جمعه، بعضی مناطق نوار جنوبی جزیره هیسپانیولا (یعنی همین جایی که هایتی و دومینیکن روش هستن) ممکنه تا ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیمتر بارون بخورن که خیلیه! تو شرایط معمول، بارش ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیمتر هم میتونه تو این مناطق دردسرساز بشه؛ چه برسه به بیشتر از اون.
ولی مسیر ملیسا هنوز کاملاً قابل پیشبینی نیست. مدلهای مختلف هواشناسی بعضیاشون میگن طوفان ممکنه غربیتر بره و تو کاراییب بمونه و بعضیا هم احتمال میدن بچرخه به سمت شمال و حتی یه کم به سمت فلوریدا یا باهاماس میل کنه – البته احتمالش ضعیفه. مثلاً مدل هواشناسی اروپا به دفعات نشون داده که تو کاراییب چند روزی میمونه و مدل آمریکایی GFS میگه ممکنه زودتر به سمت شمال بچرخه ولی زمان و مکان این تغییر مسیر هنوز خیلی قطعی نیست. حتی مدل Google DeepMind که با هوش مصنوعی کار میکنه (هوش مصنوعی یعنی الگوریتمهای کامپیوتری که میتونن یاد بگیرن و پیشبینی کنن)، امسال تو پیشبینی موقعیت طوفانها خیلی خوب عمل کرده و میگه احتمالا ملیسا به سمت شمال بچرخه، ولی هنوز دقیق نیست که کجا و کی!
از نظر قدرت، به احتمال زیاد ملیسا همین چند روز آینده قویتر میشه، چون هوا هم مرطوبه (رطوبت نسبی بین ۷۰ تا ۸۰ درصد) و آب اقیانوس به قدری گرمه که حتی اگه کمکم حرکت کنه، باز هم انرژی دریافت میکنه. باد برشی متوسط حدود ۱۰ تا ۲۰ ناته که فعلا جلوی شدت گرفتن خیلی زیاد رو میگیره ولی تا آخر هفته پیشبینی شده فشار بالایی بیاد بالای منطقه که این یعنی احتمال قویتر شدن طوفان. مدلهایی مثل SHIPS حتی یه شانس ۲۵ درصدی دادند که ملیسا تا جمعه عصر به رده ۳ برسه و سرعت بادهاش بره تا ۲۰۰ کیلومتر در ساعت! این یعنی احتمال داره ملیسا یه طوفان بسیار قدرتمند بشه.
واقعیت اینه که کشورهایی مثل هایتی، به خاطر فقر، دولت ناپایدار و جنگلزدایی (یعنی بریدن درختها به طور غیرقانونی)، خیلی بیشتر آسیبپذیرن و اگه ملیسا همینجا وایسه و بارونای وحشتناک بیاره، اوضاع میتونه حسابی بحرانی بشه.
حالا بد نیست یه کم به گذشته نگاه کنیم. سال ۲۰۱۶ مثلاً طوفان متیو اومد و فقط تو غرب هایتی در عرض چند روز بیشتر از ۵۰۰ میلیمتر بارون بارید و ۷۳۱ نفر رو کُشت و بالای ۱۶ میلیارد دلار ضرر زد. سال ۲۰۰۵، طوفان ویلمای افسانهای تو کاراییب یه رکورد دیوونهکننده زد: فشار مرکزیاش ظرف فقط ۲۴ ساعت از ۹۷۹ تا ۸۸۲ میلیبار افت کرد (این یعنی قویترین طوفان تاریخ اقیانوس اطلس از نظر فشار)! ویلمای بدجنس رفت مکزیک، بعد جنوبغربی فلوریدا رو خورد و ۵۲ نفر رو کشت و بیشتر از ۲۶ میلیارد دلار خسارت زد.
یه نمونه بدتر هم داریم: سال ۱۹۹۸ که طوفان میچ که دسته ۵ هم بود، رفت امریکا مرکزی (گواتمالا، نیکاراگوئه، هندوراس) و ۱۰۰۰ میلیمتر بارون آورد! باعث سیل و رانشهای عجیب شد و متاسفانه بالای ۱۱ هزار نفر کشته شدن.
کلاً اواخر فصل، طوفانای منطقه کاراییب اگه وایسن و تقویت بشن، میتونن دردسرای خیلی بزرگی بسازن. حالا همه امیدوارن که ملیسا خیلی قوی نشه و زود راهش رو بکشه بره تا این همه خسارت تکرار نشه.
اگه دوست داری بیشتر بدونی که چرا موجهای طوفانی (storm surge) خطرناکن یا اصلاً تا چه حد طوفان میتونه قوی بشه، سرچش کن، چون این پدیدهها واقعاً عجیب و گاهی وحشتناک زیاد قدرت میگیرن!
دوستان، فعلاً تا اطلاع ثانوی خبر از ملیسا و ماجرای طوفانهای عجیب کاراییب همین بود. تا قسمت بعدی اخبار هیجانی آبوهوا، مراقب خودتون باشین و همیشه اطلاعات هواشناسی رو دنبال کنین!
منبع: +
