خب بیاید یه داستان جالب رو با هم مرور کنیم؛ شاید باورتون نشه ولی آمریکایی‌ها اولین نفری بودن که پنل خورشیدی عملی درست کردن! سال ۱۹۵۴، محققای آزمایشگاه Bell تو آمریکا، اومدن با خورشید یه چرخ‌وفلک اسباب‌بازی رو به حرکت درآوردن و همه رو شگفت‌زده کردن. اون موقع همه فکر می‌کردن آینده انرژی خورشیدی تو مشت آمریکاست، ولی guess what؟ الان کجای کارن و چین کجاست؟
سال پیش چین حدود ۴۰ میلیارد دلار (!) پنل و تجهیزات خورشیدی صادر کرده، در حالی که صادرات آمریکا فقط ۶۹ میلیون دلار بوده. بله، درست خوندید، اختلافش اینقدر وحشتناک زیاده! واقعاً آمریکا یه فرصت طلایی رو به همین راحتی دودستی تقدیم چین کرده.
حالا بیاید ببینیم چرا این اتفاق افتاده. حقیقت اینه که دولت چین تو اواخر دهه ۲۰۰۰ اومد و خیلی جدی گفت: انرژی پاک باید اولویت ملی باشه. بعدش شروع کردن به دادن سوبسیدهای گنده (یعنی کمک مالی دولتی که باعث بشه یه شرکت یا صنعت بتونه قوی‌تر رشد کنه)، سیاست‌گذاری خاص برای رشد این صنعت، و کلی جنگ قیمتی راه انداختن که محصولات ارزون‌تر و بهتر بدن دست مشتری. همینو تو باتری‌ها، ماشین‌های برقی و توربین‌های بادی هم انجام دادن.
ولی اونطرف، ترامپ و دولتش دارن داستان رو خراب می‌کنن. اون‌ها دارن به بهانه حمایت از صنایع قدیمی مثل زغال‌سنگ، نفت و گاز (که آمریکا واقعاً ذخایر زیادی ازشون داره)، یهو همه حمایت‌های مالی و سیاسی از انرژی پاک رو قطع می‌کنن؛ یعنی همون cleantech که شامل توسعه تکنولوژی‌های سبز مثل خورشیدی و بادی و ماشین برقی میشه. حتی یکی از اولین کارهای اصلیشون این بود که مالیات و سوبسیدهای “قانون کاهش تورم ۲۰۲۲” برای خورشیدی و بادی رو برداشتن.
یه نکته باحال: بعدش اومدن گفتن هر پروژه‌ای تو آمریکا که بیش از حد به مواد اولیه چینی وابسته باشه، دیگه پول نمی‌دیم. فکر می‌کردن اینجوری به چین ضربه می‌زنن، ولی در عمل باعث شدن خیلی پروژه‌های آمریکایی صرفه اقتصادی نداشته باشه و از بین برن!
مسئله فقط قطع سوبسید نیست؛ دولت ترامپ بودجه تحقیقاتی دانشگاه‌های بزرگ رُ هم کم کرده، یعنی ریشه نوآوری رو زده. این در حالی که تو تاریخ آمریکا، هر وقت دولت پول ریخته تو آموزش و تحقیقات، آمریکا پله‌های تکنولوژی رو یکی‌یکی پریده بالا.
خب چرا ترامپ همچین تصمیماتی می‌گیره؟ یکی فکرش اینه که باید از صنایع قدیمی دفاع کنه تا شغل‌ها حفظ بشه. اینطوری آمریکا دچار “معضل نوآور” شده (Innovator’s dilemma – یه مشکل معروف برای شرکت‌ها یا کشورهایی که میترسن از چیزای قدیمی دل بکنن و برن سراغ چیزای جدید). یعنی به جای سرمایه‌گذاری روی آینده، چنگ زدن به گذشته! خیلی از کارآفرینا و سرمایه‌گذارها هم میگن با این اوضاع دیگه انگیزه‌ای برای نوآوری و ریسک‌کردن تو آمریکا ندارن و دنبال بازار خارج از کشور می‌گردن.
نتیجه چی میشه؟ چین قشنگ داره فاصله رو بیشتر و بیشتر می‌کنه! الان تقریباً سه‌برابر آمریکا توربین بادی نصب کرده، دوبرابر برق خورشیدی تولید می‌کنه، پنج تا از ۱۰شرکت بزرگ خودروسازی برقی دنیا مال چینه و سه تا از بزرگ‌ترین سازنده‌های توربین بادی دنیا هم چینی هستن. تو باتری‌سازی هم چین پادشاهه و تقریباً تمام قطعات و سلول‌های باتری که تو وسایل برقی و ماشین‌ها استفاده میشه رو خودشون تولید می‌کنن.
چین با این کارا هم آسمون خودش رو تمیز کرده، هم کسب‌وکارای داخلیش رو ارتقا داده، شغل ساخته، روابط تجاری‌ش رو با کشورهای نوظهور قوی‌تر کرده و کلی بازار جدید برای خودش ساخته. این شبکه‌های اقتصادی باعث شدن چین تا حد زیادی در برابر فشارهای بین‌المللی و تحریم‌ها مقاوم بشه؛ حتی چیزایی مثل جنگ تجاری که ترامپ خیلی دوست داره راه بندازه.
جالبه بدونید این موفقیت‌ها تو چین حاصل سیاست‌ها و حمایت‌های جدی دولتیه، نه فقط حرف و شعار. ولی تو آمریکا برعکس، دولت ترامپ بودجه آموزش و تحقیقات رو قطع کرده، در صورتی که این چیزا بودن که آمریکا رو قبلاً تبدیل به غول تکنولوژی دنیا کرده بودن.
حالا یه ماجرای داغ دیگه: آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) چند وقت پیش گفت می‌خواد تصمیم دوران اوباما رو لغو کنه که اجازه می‌داد دولت گازهای گلخانه‌ای رو کنترل کنه. استدلالشون هم بر اساس یه گزارش بود که کلی حرفای رد شده و قدیمی رو دوباره تکرار کرده و گفته افزایش آلودگی اون‌قدرها هم بد نیست! درحالی‌که همین امسال هم آمریکای شرقی و میانه رکورد گرمای شدید رو زد و خیلی از ناحیه‌های غربی هم آتیش و دود گرفته بود.
علم خیلی شفافه که آلودگی و گازهای گلخانه‌ای خطرناکن؛ اما اون گزارش رو چند تا محقق انتخابی دولت نوشته بودن تا حرف ترامپ رو توجیه کنن. خوشبختانه بیش از ۸۵ دانشمند یه جواب تمام و کمال ۴۵۹ صفحه‌ای بهش دادن و گفتن پر از اشتباه و تحریف واقعیته و اصلاً صلاحیت سیاست‌گذاری رو نداره.
خلاصه این ماجراها اینه که اگر دولت آمریکا رو همین روال بمونه و فقط به صنایع قدیمی چسبیده باشه، داره آینده رو دودستی تقدیم چین می‌کنه. حتی خیلی از سرمایه‌گذارها میترسن شرکت‌های نوآور آمریکایی یکی یکی به سمت ورشکستگی برن و بازار رو به چینی‌ها واگذار کنن.
ولی یکی از خبرهای خوب اینه که مردم هنوز هم می‌تونن همون گزارش EPA رو بخونن و روش نظر بدن، یا به نماینده‌های مجلس فشار بیارن که تصمیم‌های جدی‌تری گرفته بشه. شاید هنوزم دیر نشده که آمریکا یه بار دیگه سرنوشت فناوری انرژی پاک رو به دست بگیره – البته اگه بخواد! 😉
منبع: +
