خب بیا یه کم با هم رفیقانه درباره یه موضوع داغ حرف بزنیم: اینکه هوش مصنوعی (AI) چطوری داره تو درمان و پزشکی جا باز میکنه و اصلاً ما چرا و چطوری باید بهش اعتماد کنیم؟ یه مرور سریع از کلی مقاله و بررسی انجام شده که میخوام همه خلاصهش رو همینجا واسم توضیح بدم، پس خیالت راحت، قراره همهچی شفاف بشه!
یه تیم اومدن تحقیق کردن تو دیتابیسهای مختلف مثل MEDLINE، Embase و CINAHL (اینا پایگاههای علمی معروف تو علوم پزشکی هستن) با کلی کلمه کلیدی درباره AI، درمان و اعتماد. نتیجه چی شد؟ از ۸۷۲ تا مقاله و پژوهش که پیدا کردن، آخرش ۴۰ تاش به دردشون خورد و انتخابش کردن تا بگن کلاً تو این زمینه چی مهمه.
کل تحقیقشون رو میشه تو سه تا موضوع اصلی خلاصه کرد. حالا این سه تا محور چیا هستن؟
اولیش سواد هوش مصنوعی یا همون AI literacy هست. یعنی مثلاً کاربر یا پزشک باید بفهمه هوش مصنوعی از چه دادهای استفاده میکنه، چطور نتیجه میگیره و خروجیاش بر چه اساسی هستن. هرچی بیشتر بلد باشیم، بیشتر به این سیستمها اعتماد میکنیم. یعنی اگر بفهمیم مغزش چیه و چطور فکر میکنه، راحتتر میتونیم باهاش کنار بیایم.
موضوع دوم: روانشناسی AI یا همون AI psychology. منظور چیه؟ یعنی چیزایی مثل سن، جنسیت و تجربه قبلی با هوش مصنوعی میتونن رو میزان اعتماد ما به این سیستمها تأثیر بذارن. مثلاً کسی که قبلاً با این مدل هوش مصنوعیها کار کرده یا سنش جوونه راحتتر قبولش میکنه تا یه کسی که اولین باره میشنوه چنین چیزی اصلاً وجود داره!
سومیش کاربردپذیری AI یا AI utility هست. خلاصه این بخش اینه که: آیا این هوش مصنوعی واقعاً به درد میخوره؟ کارش رو راحت و درست انجام میده و میشه قشنگ تو روند درمان جا دادش یا فقط رو کاغذه؟ هرچی ابزار به دردبخورتر باشه و قشنگ تو کار پزشک و پرستار جا بگیره، اعتماد هم بیشتر میره بالا.
ولی فقط اینا نیست! موارد دیگه هم وجود داره. مثلاً بحث انسانانگاری یا “anthropomorphism” اینکه آدمها هرچی یه سیستم شبیهتر به خودشون باشه، راحتتر بهش اعتماد میکنن. یا نگرانی درباره حریم خصوصی و امنیت دادهها (privacy & security). خب طبیعیه، کسی دوست نداره اطلاعات سلامتیش بره دست هرکی!
یه موضوع جالب دیگه هم اینه که اگه هوش مصنوعی یه جایی اشتباه کنه، سیستم باید بتونه اعتماد رو «ترمیم» کنه. یعنی راهی باشه که نشون بده این اشتباهات قابل جبرانن و کاربر میتونه هنوز به سیستم اطمینان کنه، خصوصاً وقتی موضوع خطرناکه و سر و کار با جون مردمه.
جمعبندی کنم: این مرور دقیقاً بهدرد همه کسایی میخوره که دوست دارن بدونن چطور میتونیم AI رو درست و مطمئن وارد درمان کنیم و سیاستگذاریهای آینده باید رو چی ها تمرکز کنه. راهش اینه که دانش و سواد AI بین کاربرا بره بالا، دغدغههای روانی و شخصی هرکسی رو در نظر بگیریم و همیشه دنبال بالا بردن کاربرد و امنیت این سیستمها باشیم. آخرشم، اگه خراب کرد، باید بلد باشیم چطور دوباره اعتماد بسازیم.
پس دفعه بعد که تو مطب یه هوش مصنوعی دیدی که داره به دکترت راه حل میده، بدون اینا چیزاییه که باعث میشه بشه بهش اعتماد کرد یا نه!
منبع: +
