تا حالا شده حس کنی رئیس‌ت خیلی بهت اعتماد داره و فکر کنی دیگه همه چی رو رواله؟ خب، یه نکته عجیب این وسط هست که کمتر کسی بهش فکر میکنه: گاهی اوقات همین اعتماد رئیس میتونه باعث بشه همکارات بهت حسودی کنن و همین باعث بشه کم‌کم تو رو از جمع خودشون کنار بذارن و منفعلت کنن!
این داستان تو یه تحقیقی که تو تیم‌های چندفرهنگی انجام شده بررسی شده. خب، تیم چندفرهنگی یعنی گروه‌هایی از آدمای مختلف با فرهنگ‌ها و پیش‌زمینه‌های متفاوت که با هم کار میکنن. تو این تحقیق، از یه نظریه به اسم «social comparison theory» استفاده شده، یعنی تئوری مقایسه اجتماعی که میگه آدما همیشه خودشون رو با بقیه مقایسه میکنن تا ببینن از نظر جایگاه یا موفقیت، اوضاع‌شون چطوره.
حالا داستان از این قراره: وقتی یه نفر حس میکنه رئیسش حسابی بهش اعتماد داره (که بهش میگن “perceived trust” یعنی برداشت ذاتی از میزان اعتمادی که احساس میشه)، معمولا فکر میکنیم این چیز خوبیه و باعث پیشرفت میشه. اما این پژوهش نشون داده همین حس اعتماد رئیس خیلی وقتا نتیجه معکوس میده! یعنی بقیه اعضای تیم، مخصوصاً تو فضای رقابتی (که بهش میگن “competitive climate” یعنی محیطی که همه دنبال بهتر دیده شدن و رقابتن)، نسبت به اون آدم حسودی‌شون میشه. این حسادت بعداً باعث میشه که اون فرد رو از کارای گروهی یا جمع‌های دوستانه خودشون کنار بذارن (همون exclusion یا طرد کردن غیرمستقیم).
اصلاً فکر کن تو یه شرکت باشی، رئیس مدام بهت فرصت میده یا پروژه‌های خوب رو به تو می‌سپاره. بقیه ممکنه حس کنن تو “نورچشمی” شدی و شروع کنن ازت فاصله بگیرن. این یعنی آدم به جای اینکه حس کنه جزئی از تیمه (که بهش inclusivity یا همدلی گروهی میگن)، ناخودآگاه طرد میشه. خیلی جالبه که این پدیده حتی تو تحقیقات مختلف (یک آزمایش موقعیتی و یک نظرسنجی میدانی) دقیقاً همین نتایج رو داشتن و فرد حتی اگر ویژگی‌های شخصیتی پایداری هم داشته باشه (مثل برون‌گرایی یا درون‌گرایی)، باز هم همین نتیجه تکرار شده.
این تحقیق یه واقعیت تاریک رو نشون میده که بهش میگن “the dark side of inclusive leadership” یعنی روی تاریک رهبری فراگیر. قرار بوده اعتماد و آزادی بیان تو گروه باعث همدلی و نزدیکی بشه، اما حالا معلوم شده اگه این «اعتماد رئیس» مدیریت نشه و فضای تیم خیلی رقابتی باشه، میتونه دردسرساز بشه.
راه‌حلش چیه؟ باید مدیرها حواس‌شون باشه چطوری به اعضای تیم اعتماد میکنن و فضای سالمی تو گروه بسازن. به ویژه تو تیم‌هایی که آدم‌ها از فرهنگ‌های مختلف هستن و رقابت شدید بین‌شونه، باید عدالت و شفافیت رو حفظ کنن تا کسی احساس اضافه یا طرد شدن نکنه. پس دفعه بعد که رئیس زیادی بهت اعتماد کرد، بدون ممکنه چشم حسود هم‌تیمی‌ها دنبالت باشه!
منبع: +
