خب رفقا، بذارین یه بحث خیلی مهم و داغ رو باهاتون باز کنم. آمریکا یه تصمیم فوق‌العاده عجیب گرفته که احتمالاً تاثیرش رو نه فقط الان، بلکه تا سال‌ها بعد هم مردم حس می‌کنن. داستان از این قراره: دولت آمریکا تازه اعلام کرده که بودجه تحقیق و توسعه روی واکسن‌های mRNA رو کلی کم کرده! یعنی حدود ۲۲ پروژه به ارزش تقریباً ۵۰۰ میلیون دلار همین الان رفتن تو لیست توقف یا خاتمه.
حالا اصلاً این واکسن‌های mRNA چی هستن؟ یه توضیح خیلی ساده: سلول‌های ما برای ساخت پروتئین‌ها از یک نوع مولکول به اسم mRNA استفاده می‌کنن. دانشمندا اومدن طی سال‌ها مطالعه فهمیدن که میشه از این mRNA استفاده کرد و یه جور واکسن خیلی مدرن ساخت، که هم سریع آماده میشه هم عوارضش کمتره. این تکنولوژی انقدر مهمه که حتی جایزه نوبل هم برده. تا الان واکسن کرونا و RSV (یه ویروس تنفسی معروف) از این مدل تو آمریکا تأیید شدن. کلی تلاش هم واسه ساخت واکسن mRNA مخصوص آنفلوانزا، آنفلوانزای پرندگان، HIV و حتی مریضی‌های دیگه مثل ام‌اس، سرطان و انواع اختلال بارداری در حال انجام بود.
حالا چرا دارن بودجه رو قطع می‌کنن؟ وزیر جدید بهداشت آمریکا، رابرت اف کندی جونیور، آدم خیلی منتقدیه و اعتقاد داره که واکسن‌های mRNA خیلی خوب از ما در برابر عفونت‌های تنفسی دفاع نمی‌کنن. حتی گفته میخواد سراغ روش‌های «ایمن‌تر و گسترده‌تر» بره—که منظورش همون واکسن‌های قدیمی «کل ویروسی» و چندتا فناوری جدید نامشخصه.
ولی دانشمندا این حرفا رو قبول ندارن! دکتر جف کالر، یکی از اساتید معروف دانشگاه جان هاپکینز که بالای ۳۰ سال روی mRNA کار کرده، میگه این تصمیمات کاملاً بی‌پشتوانه و غیرعلمیه و می‌تونه کل صنعت رو بترسونه. مگه میشه فقط کار روی واکسن متوقف بشه و بقیه کاربردها سالم بمونه؟ تازه کلی شرکت خصوصی و دانشگاهی از جمله پن (همون دانشگاه معروف)، جان هاپکینز و کلینیک مایو دارن روی این حوزه کار می‌کنن و الان حسابی سردرگم شدن.
یه نکته جالب دیگه این‌که mRNA فقط برای واکسن نیست، میشه باهاش دارو برای سرطان (مثلاً «ایمونوتراپی» یعنی تحریک مستقیم سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان)، درمان بیماری‌های خاص ژنتیکی، یا حتی کنترل بیماری‌های خودایمنی مثل MS ساخت. مثلاً درمان اختصاصی CRISPR رو دیدین؟ (CRISPR یعنی یه تکنولوژی ویرایش ژن که می‌تونه ژن‌های معیوب رو درست کنه). اولین بیماری که واسه یه دختر بچه در آمریکا با mRNA ویرایش شد واقعاً خبرساز شد. mRNA اینجا نقش کلیدی داشت چون به بدن پیام می‌داد کِی ویرایش رو شروع و کِی تموم کنه. درست مثل یه سوییچ خیلی هوشمند.
خب اگه دولت آمریکا بی‌خیال mRNA بشه چه اتفاقی می‌افته؟
۱. آمادگی برای پاندمی بعدی میره رو هوا! مثلاً زمان کرونا، با mRNA تونستن در عرض ۹ ماه واکسن بسازن ولی مدل سنتی بین ۳ تا ۵ سال زمان می‌بره و معلوم نیست اصلاً جواب بده یا نه. حالا فکر کنین اگه آنفلوانزای پرندگان یا یه ویروس جدید دیگه بیاد چی میشه؟ یعنی ممکنه مجبور بشیم از چین یا کشورهای دیگه واکسن وارد کنیم!
۲. تعداد زیادی از پروژه‌های تحقیقاتی سرطان و بیماری‌های ژنتیکی نصفه‌کاره می‌مونه. حتی خیلی از دانشمندا و دانشجوهای آمریکایی الان به کار یا تحصیل توی آمریکا شک کردن و شاید برن کشورهای دیگه.
۳. احتمال گردشگری دارویی یا واکسیناسیون به وجود میاد! یعنی اگه واکسن یا دارویی که لازم داری توی آمریکا نباشه، مجبوری بری کانادا یا اروپا یا حتی چین بگیری! این فقط مخصوص واکسن هم نیست، کسی که سرطان داره هم اگه درمان مدرن تو آمریکا نباشه، باید مهاجرت درمانی کنه.
۴. موج مهاجرت دانشمندا به کشورهای دیگه: کشورهای دیگه دارن با جوایز و آسان‌گیری برا گرفتن شهروندی و وام و کمک‌هزینه، همین دانشمندان رو جذب می‌کنن و آمریکا هم به خاطر این تصمیمات یه نسل از نخبه‌هاش رو از دست میده.
کلی هم پروژه مهم همین الآن به خاطر این تصمیم متوقف شده: واکسن آنفلوانزا (که خیلی مهمه)، واکسن RSV، سیتومگالوویروس (که اسمش CMV هم هست، برای بعضی از بیماری‌ها مهمه)، زیکا، اپستین‌بار و هپاتیت B.
دانشمندا تقریباً مطمئن هستن این تصمیم دولت روی بقیه کاربردهای mRNA هم تاثیر می‌ذاره. حتی بعضیا میگن صنعت mRNA در آمریکا شاید اساساً از این به بعد دیگه پیشرفت قابل توجهی نداشته باشه و جای پژوهشای جدید بزنه چین، اروپا یا استرالیا پیش قدم شن.
در کل، این تصمیم به گفته دکتر کالر حسابی «بی‌احتیاط و غیرمسئولانه» بود و باعث میشه مردم آمریکا و حتی دنیا بیشتر در معرض خطر قرار بگیرن. جدیداً هم دانشمندایی که روی mRNA برای سرطان تحقیق می‌کنن، میگن حتی می‌ترسن راجع به پروژه‌هاشون صحبت کنن مبادا بودجه‌شون قطع بشه و بیمارانشون آسیب ببینن!
نکته آخر این‌که خیلیا نمی‌دونن mRNA چیزی نیست که خارجی یا عجیب باشه! توی بدنِ تک‌تک‌مون هزاران مولکول mRNA داریم؛ این همون سیستمیه که خود بدنمون داره و دانشمندا فقط یاد گرفتن چجوری ازش به نفع سلامتی انسان استفاده کنن.
پس اگر خبر شنیدین که آمریکا برنامه mRNA رو خوابوند، بدونین مسئله فقط پول و سیاست نیست. پای سلامت مردم و آینده پزشکی در میونه! واقعا شایدم یکی از باورنکردنی‌ترین اشتباهات اخیر باشه.
منبع: +
