اگه یادتون باشه، فقط پنج سال پیش، دنیا غرق توی بحران کرونا بود! همه جا تعطیل، مدرسه‌ها بسته، آدم‌ها تو خونه و کلی نگرانی و ترس. سال ۲۰۲۰ کرونا تقریباً سه میلیون نفر رو کشته بود (طبق آمار سازمان بهداشت جهانی).
بعدش چی شد؟
واکسن‌ها اومدن! اولین واکسن‌های mRNA (که یعنی واکسنایی که با یه جور کد ژنتیکی کار میکنن و بدن رو آماده مقابله میکنن) اواخر سال ۲۰۲۰ تایید شدن. تا آخر ماه بعدش، بیشتر از ۱۰۰ میلیون نفر تو دنیا این واکسن رو زده بودن و حالا دیگه میلیاردها نفر واکسینه شدن. این واکسنا واقعاً جون خیلی‌ها رو نجات دادن.
حالا جالب اینجاست که دولت آمریکا خودش کلی پول خرج کرد تا این تکنولوژی راه بیفته. نزدیک ۱۸ میلیارد دلار ریخت روی این پروژه به اسم Operation Warp Speed تا سریع‌تر واکسن بسازن. علم و سرمایه‌گذاری خفن!
ولی…. الان جریان چیه؟
خبر بد اینکه دولت آمریکا داره حمایت خودش از این تکنولوژی رو پس می‌گیره! بودجه‌ها رو داره قطع می‌کنه، همکاری‌هاش رو با شرکت‌ها کنسل کرده و حتی بعضی مسئولای مهم نظام سلامت آمریکا دارن نسبت به ایمنی و اثرگذاری این واکسنا شک و شبهه وارد میکنن. رئیس مؤسسه ملی سلامت (NIH) هفته پیش گفت که دلیل عقب‌نشینی اینه که مردم به این تکنولوژی اعتماد ندارن.
اصلاً بریم سر اصل مطلب و دلیل این همه جنجال.
خب، اول یه توضیح: mRNA در واقع یه جور ملکول توی سلولای بدنه که کمک می‌کنه DNA پروتئین بسازه. واکسن‌های mRNA هم همین کار رو شبیه‌سازی میکنن: یعنی یه نسخه دستوری ژنتیکی از پروتئینی که روی ویروس کرونا هست می‌فرستن تو بدن تا سیستم ایمنی رو آماده نبرد با خود ویروس کنن.
تحقیقات روی واکسن‌های mRNA در واقع دهه‌هاست که شروع شده بود، ولی وقتی کرونا اومد، همه چی سرعت گرفت. کد ژنتیکی ویروس رو فقط ماه ژانویه ۲۰۲۰ کشف کردن، و تا آخر همون سال اولین واکسن‌ها آماده شد. باور کنید این واسه صنعت داروسازی یه رکورد حساب میشه! معمولاً یه دارو ممکنه ده سال طول بکشه به بازار بیاد.
آزمایش‌های اولیه روی ده‌ها هزار نفر نشون داد واکسن فایزر و بایون‌تک ۹۵ درصد محافظت دارن، که فوق‌العاده بود. البته هیچ واکسنی کامل نیست، ولی جلوی بیماری‌ای که میلیون‌ها نفر رو کشته، همینم خیلی خوبه.
البته یه سری آدم بودن که از اول مخالف بودن، مثلاً رابرت اف کندی جونیور که الان رئیس بعضی نهادهای سلامتی تو آمریکاست. ایشون (که معروفه به تئوری‌های عجیب درباره واکسن و کرونا) گفته بود: این واکسن‌ها ناایمن و بی‌اثرن! حتی سال ۲۰۲۱ فاز داشت با سازمان غذا و داروی آمریکا که تایید واکسنا رو پس بزنن. اینستاگرام هم حسابش رو حذف کرد، چون راجع به واکسن‌ها اطلاعات غلط می‌داد.
حالا با قدرت گرفتن همین آدما، ماه پیش وزارت بهداشت آمریکا اعلام کرد که رسماً دارن mRNA رو تعطیل میکنن! تقریباً ۵۰۰ میلیون دلار بودجه برای این تکنولوژی رو قطع کردن. کندی گفته “داده‌ها نشون میده این واکسن‌ها جلوی کرونا و آنفولانزا رو درست نمی‌گیرن”.
حالا واقعیت چی بود؟
شواهد نشون میده که واکسن‌های mRNA تو دوران اوج کرونا حسابی جواب دادن. عوارضش هم معمولاً خیلی خفیف و زودگذر بوده (تب، بدن‌درد، خستگی…)، هرچند بعضی عوارض جدی‌تر و نادر هم داشتن، مثل مشکل عصبی یا قلبی (مثلاً میوکاردیت یعنی التهاب ماهیچه قلب). البته بررسی‌ها روی تقریباً ۱۰۰ میلیون نفر نشون داده که بیشتر این مشکلات خیلی خیلی نادر بودن.
یه نکته مهم: حتی ریسک میوکاردیت بعد از گرفتن واکسن هم، کمتر از اینه که بعد از گرفتن خودِ کرونا این مشکل رو پیدا کنین. یعنی هنوز واکسن بی‌خطرتر از خود بیماریه!
حالا رئیس جدید NIH یعنی جی بهاتاچاریا هم اومده گفته مشکل مردم اینه که دیگه به این فناوری اعتماد کافی ندارن و دولت بایدن مقصر بود که نتونست این اعتماد رو تو مردم ایجاد کنه. (NIH یعنی مؤسسه ملی سلامت آمریکا) البته خودش از همون اول با مقررات سختگیرانه، مثلاً اجباری شدن واکسن، مخالف بود و کلی هم برعلیه سیاست‌ها حرف زده بود.
جالبه که دولت آمریکا فقط داره از mRNA برای واکسن فاصله می‌گیره، نه کل تحقیقات mRNA. بعضی از همون پول‌ها رو گذاشتن روی تکنولوژی‌های قدیمی‌تر، مثلاً ساخت واکسن با ویروس‌های غیرفعال که کلی محقق گفتن این کار عجیبه!
البته تحقیقات روی mRNA برای درمان سرطان (نه فقط واکسن، بلکه یه نوع درمان جدید) هنوز داره ادامه پیدا می‌کنه و بهاتاچاریا هم با این یکی مشکلی نداره.
در کل، هیچ‌کس دقیق نمی‌دونه آینده mRNA چی میشه، ولی یه چیز رو نباید فراموش کرد: این تکنولوژی تا الان کلی جون نجات داده، سریع و ارزونه، و کلی امید هست که در آینده واکسن‌هایی بده که خیلی از بیماری‌ها رو به راحتی کنترل کنن. فقط باید دعا کنیم این حاشیه‌ها جلوی پتانسیل بزرگ mRNA رو نگیره!
منبع: +
