خبر داغ اینه که یه شرکت استارتاپی به اسم Aalo Atomics تازه ساخت اولین راکتور هسته‌ای ماژولار آمریکا رو رسماً شروع کرده! اسم این پروژه هم “Aalo-X” هست و کنار آزمایشگاه ملی آیداهو تو شهر Idaho Falls داره ساخته میشه. راستش رو بخوای، این قضیه کلی سر و صدا کرده چون قراره نشون بده ساخت راکتورای کوچیک و ماژولار (یعنی راکتورهایی که طراحی شون طوریه که میشه مثل لگو کنار هم گذاشت و ظرفیت رو زیاد کرد) چقدر سریع قابل انجامه.
Aalo گفته تا ۴ جولای ۲۰۲۶ میخواد هم ساخت رو تموم کنه و هم راکتور رو روشن کنه! واسه یه پروژه هسته‌ای، این سرعت واقعاً باورنکردنیه. این شرکت از Austin تگزاس شروع کرد و حالا تونسته جذب سرمایه ۱۳۶ میلیون دلاری داشته باشه – کلی اسم گنده هم پشت‌شونه مثل Valor Equity Partners، NRG Energy و Hitachi Ventures.
شروع کار دقیقاً دو هفته بعد این بود که وزارت انرژی آمریکا (Department of Energy یا همون نهاد مسئول همه پروژه‌های انرژی دولتی آمریکا) انتخاب‌شون کرد برای “برنامه پایلوت راکتور هسته‌ای” که سال ۲۰۲۵ توسط دولت ترامپ اعلام شد. این برنامه دقیقاً برای این طراحی شده که آزمایش و تأیید نسل بعدی راکتورهای هسته‌ای (یعنی اونایی که نسبت به قدیم پیشرفته‌تر و ایمن‌تر هستن) سریع‌تر و بیرون از آزمایشگاه‌های دولتی انجام بشه.
راستی، مدیرعامل Aalo یعنی Matt Loszak گفته: «اگه موفق بشیم طی کمتر از سه سال از روزی که شرکت تاسیس شد به راه‌اندازی راکتور برسیم، چیزی رو ثابت کردیم که خیلیا فکر نمی‌کردن شدنی باشه!»
خود کارخانه پایلوت‌شون تو آستین ۴۰ هزار فوت مربع وسعت داره و کاملاً قطعات همون راکتوری که قراره تو آیداهو نصب بشه رو داره می‌سازه.
یه نکته خیلی خاص این پروژه اینه که اولین راکتور هسته‌ای خنک‌شونده با سدیم (sodium-cooled reactor) طی چهل سال اخیر تو آمریکا هست. معنی‌ش اینه که به جای آب، از سدیم مایع واسه خنک کردن راکتور استفاده میکنن – یه فناوری که کلی ویژگی ویژه داره، مثلاً نیازی به آب زیاد برای خنک‌کاری نیست و این یعنی تو جاهایی که منابع آب محدودن هم میشه این راکتورا رو نصب کرد.
بعد از روشن شدن Aalo-X، هدف بزرگ‌تر روی پروژه‌های مخصوص دیتاسنترهاست، مخصوصاً با رشد انفجاری هوش مصنوعی. یعنی: این شرکت داره “Aalo Pod” رو طراحی میکنه، یه نیروگاه ماژولار ۵۰ مگاواتی که پنج تا راکتور کوچک Aalo-1 داره. اینم کلاً تو کارخانه ساخته میشه، با اورانیوم کم‌غنی‌شده به عنوان سوخت.
یک نکته جالب دیگه اینکه طراحی ماژولار این سیستم کمک میکنه تا دیتاسنترها بتونن نیروگاه رو دقیقاً کنار خودشون داشته باشن و هر وقت نیاز به برق بیشتری داشتن، فقط ماژول جدید اضافه کنن، بدون اینکه کل زیرساخت نیروگاه رو تغییر بدن. یعنی اگر دیتاسنتر رشد کنه، فقط چند راکتور کوچیک جدید میذارن و تمام! حتی میشه تا مقیاس یک گیگاوات هم پیش رفت، اونم بدون اینکه اینترنت یا زیرساخت محلی رو نابود کنن.
چرا این قضیه این‌قدر مهمه؟ الان هوش مصنوعی (AI) حسابی داره برق می‌بلعه. هرچی هوش مصنوعی و دیتاسنتر بیشتر میشه، نیاز به برق پاک و کم‌کربن هم بیشتر میشه. این همون نکته‌ایه که فعلاً سیاستگذارای آمریکایی حسابی دنبالشن: یعنی هم کم‌کربن باشه، هم سریع بشه راه‌اندازی‌شون کرد و هم دردسرهای محیط زیستی کمتری داشته باشه.
دکتر John Wagner، مدیر آزمایشگاه ملی آیداهو، هم گفته این پروژه نشونه هم‌افزایی نوآوری و اراده ملیه. خودش یه جورایی اهمیت این پروژه رو خیلی بالاتر از صرفاً یه پروژه ساده هسته‌ای دونسته.
در کل اگر Aalo طبق برنامه جلو بره و تو کمتر از سه سال اون راکتور رو روشن کنه، یه رکورد فنی و نظارتی جدید تو آمریکا ثبت میکنه و چند تا تابو رو هم می‌شکنه؛ چون تا الان همیشه ساخت نیروگاه هسته‌ای کلی کاغذبازی اداری و زمان و هزینه نیاز داشته. خلاصه، ممکنه همین ابتکار استارتاپی بزنه و هسته‌ای رو دوباره تو مرکز بحث‌های انرژی آمریکا بیاره.
پس اگه چند وقت دیگه شنیدید دیتاسنترهای عظیم آمریکا دارن با انرژی برقی تولید شده از راکتورهای کوچیک اما پیشرفته کار میکنن، بدونید همه چی از همین پروژه‌ی کوچیک اما فوق‌العاده جاه‌طلبانه شروع شد!
منبع: +
