احتمالاً اسم قارچهای خطرناک به گوشت خورده یا شاید هم فقط فکر میکنی اینا فقط تو فیلمای ترسناک هستن! ولی واقعاً داستان جدیه. یه قارچ هست به اسم آسپرژیلوس فومیگاتوس (Aspergillus fumigatus) که کلی دردسر برای بدن آدم درست میکنه، مخصوصاً برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارن یا مشکل ریوی دارن.
حالا نکته باحال اینجاست که همین قارچ یه جورایی خودش هم “مظلوم” نیست! تازگیا یه ویروس رو کشف کردن که توی این قارچ پنهونه و بهش قدرت اضافه میده؛ مثل عروسکای تو در توی روسی که یکی داخل یکی دیگه قایم شده! اسم این ویروس هم افوپیاموی-۱ام (AfuPmV-1M) هست.
این ویروسه برای انسان و موش خطر مستقیم نداره، چون گیرندهها و پروتئینای خاص خودشو لازم داره تا کسی رو آلوده کنه. ولی داخل بدن همین قارچ زندگی میکنه و کاری میکنه که قارچه جونسختتر و سرسختتر بشه! مثلاً هم مقابلهش با سیستم ایمنی بدن سختتر میشه و هم تو شرایط بد راحتتر زنده میمونه.
هر سال حدود ۲.۱ میلیون نفر به نوع شدید بیماری آسپرژیلوزیس (عفونت قارچی) مبتلا میشن و حدود ۱.۸ میلیون نفر هم به نسخه مزمنترش که فقط تو ریه میمونه. نرخ مرگومیر ناشی از این عفونت خیلی بالا و بین ۳۰ تا ۸۰ درصد تو کشورهای مختلف دنیا است. یعنی واقعا شوخی نداره!
حالا دانشمندا اومدن با یه آزمایش جالب، موشهایی که به قارچ آلوده بودن – و داخل قارچها هم همون ویروسه ساکن بوده – رو بررسی کردن؛ یک داستان تو در تو! نتیجه چی بود؟ وقتی به موشها داروی ضدویروسی دادن، علاوه بر اینکه تعداد ویروس داخل قارچها کمتر شد، خود قارچها هم ضعیفتر شدن و راحتتر توسط بدن موش دفع شدن. البته این نتیجه برعکس مطالعات قبلیه که یه بار معلوم شده بود از بین بردن این ویروس باعث میشه قارچ وحشیتر بشه! ولی خب تفاوت تو روش آزمایش بوده.
این ویروس چطوری سر سختی قارچ رو بیشتر میکنه؟ دانشمندها فکر میکنن یکی از راهها اینه که فرایندهای دستکاری RNA قارچ (یعنی اون مولکولهای ژنتیکی که به ساخت پروتئینها کمک میکنن) رو تحت کنترل میگیره. خلاصه میشه گفت قارچ رو مثل قهرمانان زخمناپذیر میکنه، بدن رو دور میزنه و ملانین بیشتری هم میسازه؛ ملانین اون رنگدانهایه که باعث میشه قارچ در برابر شرایط سخت یا حتی داروها مقاومتر بشه.
جالبتر اینکه دانشمندا متوجه شدن اگه به قارچهای آلوده به ویروس داروی ضدویروسی بدن، تولید مثلشون کمتر میشه و ملانینشون هم کاهش پیدا میکنه؛ یعنی کم و بیش لوس میشن!
خب حالا همه این داستانا به چه دردی میخوره؟ اگر داروهای ضدویروسی که رو موش جواب دادن رو انسان هم مؤثر باشه، شاید بشه یه روش جدید واسه مقابله با این قارچ خطرناک پیدا کرد. شاید دیگه لازم نباشه فقط روی قارچ حمله کنیم؛ با هدف گرفتن ویروسه هم میشه قارچه رو ضعیف کرد تا بدن یا حتی داروهای ضدقارچ راحتتر بتونن بذارنش کنار.
دانشمندا فکر میکنن این احتمال زیاده که قارچهای خطرناک دیگه هم ویروسای مشابه تو دلشون داشته باشن که کمکشون میکنه مرموزتر و خطرناکتر بشن؛ به قول خودشون این تحقیقات تازه اولشه و باید ببینیم تهش به چه راهحلی میرسیم!
پس دفعه بعد که اسم قارچ اومد، فقط نگو قارچه! شاید کلی داستان و رفیق تو دل خودش داره که اصلاً نمیدیدیش!
منبع: +