خب، بذار خیلی راحت و روراست بگم: هیچ‌کس نیست که حس خوب بعد از یه دستشویی حسابی رو نشناسه. مثلاً برات پیش اومده باشه یه لیوان قهوه‌ی قوی بخوری و یهو احساس کنی باید بری دستشویی! بعدش که کارت رو کردی و بیرون اومدی، انگار دنیا بهت لبخند زده! حالا اصلاً چرا اینجوریه؟ چرا انقدر حس رهایی و حال‌خوبی بهمون دست میده؟
راستش هنوز خود دکترها هم کاملاً دقیق نمی‌دونن چرا این حالت انقدر لذت‌بخشه. مثلاً “دکتر Hannibal Person” که یه متخصص گوارشه توی بیمارستان کودکان سیاتل، میگه با اینکه این یکی از عادی‌ترین کارهای دنیاست، ما هنوزم صددرصد همه راز و رمزاش رو درنیوردیم. اما یه چیزی مشخصه: کلی اتفاق جسمی، ذهنی و حتی روحی دست به دست هم میدن تا این حس خوب به‌وجود بیاد.
موضوع از اینجا شروع میشه که روده‌ها کم‌کم با محتوا (همون مدفوع) پر میشن و به دیواره‌هاشون فشار میارن. تو این حالت، یه عالمه پایانه عصبی توی روده فعال میشه و پیام «آقا جا داره بیا خالی شو!» رو به مغز می‌فرستن. این کشش به چند تا عضله هم ربط داره؛ مثلاً “اسفنکتر داخلی مقعد” (این یه عضله‌ست که ناخودآگاه کار می‌کنه) خود به خود شل میشه تا راه باز شه، اما “اسفنکتر خارجی” که ما روش کنترل داریم، هنوز سفت مونده و نمی‌ذاره همون لحظه بری دستشویی!
حالا ما هم خیلی وقتا سعی می‌کنیم با سفت کردن مقعد یا حتی سفت کردن ماهیچه کف لگن (Pelvic Floor؛ همون ماهیچه‌هایی که پایین شکممون هستن و کلی کار برا کنترل ادرار و مدفوع دارن) یا حتی ماهیچه پشت پا، جلوی این احساس رو بگیریم. اما فشار زیاد و حس ناراحت‌کننده کم‌کم گوشزد می‌کنه که بهتره زودتر بریم دستشویی، چون بیشتر از این نمی‌تونیم تحمل کنیم.
وقتی بالاخره می‌ریم و روده رو خالی می‌کنیم، اون فشار و کشش از بین میره و این خودش یه حس فوق‌العاده میده. جالبه بدونی محقق‌ها با استفاده از “تصویربرداری مغزی fMRI” (یه جور اسکن مغزی که فعالیت بخش‌های مختلف مغز رو نشون میده)، فهمیدن که بخش‌هایی از مغز مثل “anterior cingulate gyrus” و “insula” (که معروفن به مناطق مربوط به درک درد و رفع درد) درست موقع خالی شدن روده، فعال میشن و واکنش پاداش‌وار نشون میدن. یعنی مغز رسماً داره جشن می‌گیره که فشار رفت و راحت شدیم!
ولی داستان فقط این نیست. یه عصب مهم به اسم “عصب واگ” (Vagus nerve؛ این یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عصب‌هایی هست که بین شکم و مغز ارتباط برقرار می‌کنه) هم وقتی دستشویی می‌ریم، تحریک میشه. این تحریک باعث میشه فشار خون و حتی ضربان قلب یه ذره بیاد پایین و احساس آرامش بهمون بده. درست مثل وقتی که نفس عمیق می‌کشی و آروم می‌شی. دکتر Person میگه همین حس رهایی و راحتی باعث میشه آدم‌ها علاقمند باشن هر وقت لازم شد برن دستشویی و ذهنشون اینو یه رفتار مثبت بدونه و دوستش داشته باشه.
جالبه بدونی شاید عصب پودندال (Pudendal nerve؛ این هم یه عصب توی لگنه که بیشتر وظیفه کنترل ماهیچه‌های لگن رو داره) هم موقع دستشویی رفتن تحریک شه، و اینم توی ایجاد حس خوب بی‌تأثیر نیست. دکترها می‌گن اگه کسی مدام جلوی دستشویی رفتنشو بگیره و ماهیچه‌های کف لگنش رو سفت نگه داره، بیشتر درد و ناراحتی حس می‌کنه. واسه همین خیلی مهمه به بچه‌ها و حتی بزرگ‌ترها یاد بدیم ماهیچه‌های لگنشون رو موقع نیاز شل کنن تا راحت‌تر دستشویی کنن و اذیت نشن.
در کل، همه ما ته دل میدونیم که دستشویی رفتن فقط یه حرکت ساده فیزیکی نیست، بلکه پشتش کلی فرآیند عصبی و ذهنی هست که با شل شدن عضله و کاهش فشار توی بدن، حس خوشایند و آرامش فوق‌العاده‌ای برامون می‌سازه. پس دفعه بعدی که راحت از دستشویی بیرون اومدی و حس کردی سبک شدی، بدون مغز و بدنت داشتن با هم همکاری می‌کردن تا تو اون تجربه لذت‌رو داشته باشی! 😄
منبع: +
