خب، این روزها خیلیا فکر می‌کنن با کار کردن از خونه (WFH یعنی کار از خونه – Work From Home) یا مدل هیبرید (یعنی ترکیب کار از خونه و اداره)، آزادی و انعطاف بیشتری دارن. ولی واقعیت اینه که شاید رئیساتون حتی بیشتر از قبل بالا سرتون باشن، فقط به یه روش مدرن و نامحسوس‌تر!
داستان از اونجاست که الان خیلی از ابزارهای کاری آنلاین، مثل Microsoft Teams، نه تنها کمک می‌کنن با همکاراتون راحت‌تر کار کنین، بلکه میتونن به رئیستون نشون بدن شما کِی و کجا دارین کار می‌کنین! مثلاً مایکروسافت تیمز اخیراً اعلام کرده که به رئیس شما اطلاع میده که آیا تو اداره هستین یا نیستین. خلاصه که این ابزارها کم‌کم دارن تبدیل به یه جور جاسوس‌افزار برای کارفرماها می‌شن.
بریم سراغ آمار عجیب: تا ۲۰۲۳ فقط کمتر از یک پنجم (یعنی کمتر از ۲۰ درصد) کارمندای انگلیسی فکر می‌کردن دارن رصد می‌شن. الان چی؟ ۸۵٪ شرکت‌ها اعتراف کردن کارمنداشون رو زیر نظر دارن! این یعنی واقعاً اوضاع جدی شده.
پیشرفت تکنولوژی و مخصوصاً هوش مصنوعی (AI– یعنی سیستم‌هایی که میتونن خودشون فکر کنن و یاد بگیرن)، این اوضاع رو وحشتناک‌تر هم کرده. الان واقعاً تقریباً هر حرکتی بکنین، یه جایی ثبت میشه، حتی بیشتر از چیزی که فکرش رو می‌کردین.
شاید اصطلاح Bossware به گوشتون خورده باشه – یعنی نرم‌افزاری که مخصوص رئیساست تا مواظب کارمنداشون باشن. این دیگه فقط کنترل ساده نیست؛ حرکات شما رو آنالیز می‌کنه، اگه رفتار مشکوکی ببینه پرچم قرمز نشون میده، توی پیام‌های داخلی دنبال نکته است، حتی بعضی‌هاشون تشخیص چهره (Face Recognition یعنی تشخیص صورت با هوش مصنوعی) هم دارن!
📢 تا حالا فکر کردی چطور این کار رو می‌کنن؟
اصلی‌ترین حقه این نرم‌افزارها اینه که ادا در میارن دنبال “افزایش بهره‌وری هستن” ولی عملاً دارن جاسوسی می‌کنن!
- کی‌لاگر یا Keystroke Logging: یعنی هر دکمه‌ای بزنی رو ثبت می‌کنه. دقیقاً می‌دونه چی تایپ کردی، چه سایتی رفتی، چی کپی‌پیست داشتی.
- ایمیل ترکینگ: تمام ایمیلات رو، زمانشون، پیوست‌ها و… رو نگه می‌داره.
- اسکرین کپچر و ضبط صفحه: مرتب اسکرین‌شات می‌گیره یا حتی کل صفحه‌ات رو ضبط می‌کنه! شاید عجیب باشه ولی عادی شده واسه نرم‌افزارهای مخصوص مانیتورینگ کارمندا.
- وب مانیتورینگ و GPS ترکینگ: یعنی می‌فهمه چه سایت‌هایی میری، کجا رفتی (مخصوصاً نماینده‌های فروش یا فیلدورکرها – یعنی کسیایی که زیاد بیرون شرکت کار دارن).
- شرکت‌هایی مثل Veriato مستقیم اشاره می‌کنن که نرم‌افزارشون می‌تونه بی‌سروصدا همه چیت رو جمع کنه – حتی بدون اینکه خودت بفهمی، از راه دور و از داخل شبکه ابری (Cloud-Based Admin Console یعنی یه پنل مدیریتی روی اینترنت).
خیلی از کارمندها هم کلاً خوششون نمیاد از اینکه اینجوری تحت نظر باشن. آمار نشون میده ۷۷٪ معتقدن شرکت‌ها باید خیلی شفاف بگن چی رو رصد می‌کنن و ۷۸٪ هم دوست دارن قوانین جدی‌تر و سخت‌گیرانه‌تری برای کنترل رصد شرکت‌ها باشه.
جالب اینجاست که شرکت‌های بزرگ برای جا انداختن این مدل، ابزارهایی می‌سازن که انگار جزو کارن، مثل Dynamics 365 مایکروسافت یا اپلیکیشن‌هایی از Oracle، SAP و Salesforce که همه‌شون برای مدیریت تیم‌های کاری و کنترل نیروها ساخته شدن.
تو محیط کار، دیگه CCTV معمولی یا کارت زدن کافی نیست؛ الان موس رو تکون می‌دی یا حتی یه تب جدید باز کنی، ممکنه رئیست بفهمه! مثلاً ۷۴٪ شرکت‌ها اعتراف کردن فعالیت اینترنتی پرسنلشون رو ثبت می‌کنن و ۶۲٪ هم گفتن صفحه کارمندا رو به صورت لحظه‌ای می‌بینن (یعنی Real Time Monitoring).
خب چطور بفهمیم یا جلوی این قضیه رو بگیریم؟
۱. اول از همه، اگه اصلاً خبر نداشتی همچین چیزی نصبه، برو از رئیست بخواه شفاف بگه واسه چی دارن این کار رو می‌کنن و چه اطلاعاتی ازت دارن.
۲. پنهان‌کاری سخته! اگه ادمین نباشی، نمی‌تونی کاری بکنی. مثلا اون ترفند چسبوندن کاغذ روی دوربین خوبه، ولی روی برنامه‌هایی که اطلاعاتت رو می‌دزدن جواب نمی‌ده!
۳. ردگیری نرم‌افزارهای تهدیدآمیز رو خودت می‌تونی انجام بدی:
- تو ویندوز با زدن Ctrl+Alt+Del یا Ctrl+Shift+Esc برو سراغ Task Manager (تسک منیجر یعنی جایی که برنامه‌های در حال اجرا رو نشون میده). هرچی اسم عجیب دیدی که نمی‌شناسی، یه زنگ خطره!
- اگه با Command Line (خط فرمان ویندوز) حال می‌کنی: ویندوز+R رو بزن، تایپ کن cmd، بعدش تایپ کن tasklist. هرچی پروسه ناشناخته دیدی، بهش شک کن.
- حتی میشه شبکه رو آنالیز کرد (Network Traffic Analysis)؛ یعنی ببین ترافیک اینترنتت چه موقع‌هایی بالا می‌ره. این نرم‌افزارا گرونن، معمولاً فقط سرِ کار فعالن نه آخر هفته.
۴. دنبال ضدجاسوس‌افزار (Anti-Spyware) خوب باش، حتی بعضیاشون رایگانن و می‌تونی باهاش نشون بدی واقعاً چیزی نصبه یا نه. البته این حرکت می‌تونه رئیست رو ناراحت کنه!
در نهایت واقعیت اینه که تکنولوژی داره همه‌جا رو زیر نظر می‌گیره. شاید حس کنی آزادی بیشتری داری، ولی باید بدونی الان هرچی تایپ می‌کنی یا هر پیامی که می‌فرستی یه جایی ثبت میشه — پس بی‌خیالِ “منو که کی می‌پاد” شو! اگه خیلی حساس شدی، حداقل یه سر به تسک منیجر و تنظیمات شبکه‌ات بزن تا بی‌گدار به آب نزده باشی!
منبع: +
