بیا یه موضوع خفن سختافزاری رو با هم مرور کنیم! توی رویداد جدید FMS 2025، یه استارتآپ کرهای به اسم XCENA (که قبل اسمش MetisX بوده) محصول فوقالعادهای رو معرفی کرد که به اسم MX1 Computational Memory معروفه. حالا این چی هست؟
یه جور تراشهست که گفته میشه توش هزاران هسته RISC-V جا دادن! خب اگه بخوام خیلی رفاقتی بگم، هسته (core) همون مغز کوچولوی پردازشه که کارها رو انجام میده. RISC-V هم یه مدل معماری باز برای پردازندههاست؛ یعنی هرکی دوست داشته باشه، میتونه ازش استفاده کنه و واسه خودش توسعه بده.
حالا MX1 اومده و این هستهها رو فرستاده کنار حافظه RAM. چرا؟ چون تا الان همیشه پردازش و حافظه از هم دور بودن و هر دفعه دادهها باید از این ور به اون ور جابجا میشدن و زمان و انرژی هدر میرفت. ولی MX1 با اون تکنولوژی خفن CXL 3.2 — که یه جور ارتباط خیلی باسرعته برای اتصال مستقیم کامپیوتر به حافظهست — پردازش رو کشونده کنار خودِ دیتا. این کار رو بهش میگن near-data processing یا پردازش نزدیک به داده؛ یعنی عملیات رو همون جایی که داده هست انجام میدن.
اینجوری کلی از ترافیک بین CPU (مغز اصلی سیستم) و رم (حافظه اصلی) کم میشه، مصرف برق پایین میاد و سرورها ظرفیت و سرعتشون عجیب زیاد میشه. حتی گفتن با این روش، سرورها میتونن به مقیاس پتابایت — یعنی هزارها ترابایت! — حافظه برسن، اونم backed by SSD، یعنی این حجم وسیع رو با کمک SSDها یا همون درایوهای حالت جامد فراهم میکنن. خوبی SSD هم اینه که سریع و قابل اطمینانه.
حالا کلی هم ویژگیهای اضافه مثلاً فشردهسازی و قابلیت اطمینان توش گذاشتن تا دیتای زیاد رو راحتتر مدیریت کنن. تازه این سری محصولات قراره مدل MX1P رو همین امسال بدن بیرون و MX1S هم با امکانات باحالتر و پشتیبانی از دو تا PCIe Gen6 برای ۲۰۲۶ آماده بشه. PCIe Gen6 خودش یه جور درگاه فوقسریع برای اتصال قطعات به برد مادره.
جالب اینجاست که این اختراع جایزه «نوآورانهترین تکنولوژی حافظه» رو هم تو FMS 2025 گرفت! پارسال هم همین شرکت جایزه «نوآورترین استارتاپ» رو برده بود. خلاصه حسابی دارن سروصدا میکنن.
کاربردهای اصلی این چیپ هم بیشتر برای کارهای سنگین دیتاییه، مثل آنالیز دادهها، بانکهای دادهای حجیم (مثلاً vector database یعنی بانک اطلاعاتیای که دادهها رو به صورت برداری ذخیره میکنه که واسه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین کاربرد داره)، یا حتی کارهای مربوط به AI — همون هوش مصنوعی که خودش میتونه فکر کنه یا داده جدید تولید کنه.
رییس برنامه جوایز FMS، آقای Jay Kramer، گفته: «حافظه محاسباتی (computational memory) یه رویکرد نوآوره تو معماری سیستمی که باعث سرعت و راندمان (کارایی) خیلی بالاتر میشه، مخصوصاً برای پردازشهای دیتایی. چون داده رو تا جای ممکن نزدیک همون جایی که پردازش میشه نگه میدارن.»
XCENA واسه اینکه همه مشتاق بشن، حتی یه بسته نرمافزاری کامل هم داده بیرون که شامل درایورها، کتابخونهها و ابزارای توسعهست. یعنی برنامهنویسا میتونن راحت باهاش کار کنن و از MX1 تو پروژههایی مثل تحلیل داده لحظهای (in-memory analytics)، یا حتی inference هوش مصنوعی (یعنی همون وقتی که مدلت رو آموزش دادی و الان میخوای پیشبینی یا تصمیمگیری کنی)، استفاده کنن. همه چیزش هم طوری طراحی شده که به راحتی تو محیطهای معمول سرورها و دیتا سنترها جواب بده.
در کل، محققها و شرکتها خیلی به این تکنولوژی امیدوارن و احتمالاً تو سالهای آینده تعداد بیشتری از این تراشهها رو تو سرورها و دیتاسنترها میبینیم. شباهت ماجرا با یه لامپ که روشن بشه هم جالبه! چون وقتی بفهمی میشه پردازش رو بفرستی کنار حافظه و این همه فایده داشته باشه، واقعاً فهمیدی چه اتفاقی افتاده!
اگه دنبال بهترین سختافزار واسه هوش مصنوعی یا ورکاستیشن حرفهای میگردی، پیشنهاد میکنم اطلاعات جدید رو حتماً پیگیری کنی. دنیای فناوری داره با همین جور اختراعات، هر روز جذابتر میشه!
منبع: +
