سلام رفقا! امروز میخوام باهاتون در مورد یه موضوع خیلی باحال حرف بزنم: اینکه جوون‌ها چجوری تو دنیای دیجیتالی امروز، شهروندهای سلامت حساب میشن، چی تجربه میکنن، چه چالش‌هایی دارن و آینده این داستان به کجا قراره بره. بیاین با هم بدون قاطی‌پاطی بریزیم تو دل اصل ماجرا!
اول بذارین یه کم توضیح بدم منظور از «شهروند دیجیتال سلامت» چیه. ببین، تو دنیای امروز چون هممون گوشی و اینترنت داریم، خیلی از کارهای مربوط به سلامت مثل مشاوره دکتر، گرفتن برنامه ورزشی، حتی دنبال‌کردن سلامت روان (یعنی همون سلامت ذهن و حال خوب بودن)، همه با گوشی راحت انجام میشه. وقتی یکی بتونه از این ابزارها درست و هوشمندانه استفاده کنه، میگیم شهروند دیجیتال سلامت شده!
حالا چرا این داستان برای جوون‌ها مهمه؟ چون بیشتر جمعیت آنلاین کلاً جوون‌ها هستن. اگه یه نگاه به آمار بندازیم، نصف جمعیت دنیا زیر ۳۰ ساله! و واقعاً اکثراً بخش اصلی استفاده‌کننده‌ها و دنبال‌کننده‌ها و حتی تولیدکننده‌های اطلاعات سلامت تو فضای مجازی، همین جوون‌ها هستن. یعنی اگه پای تکنولوژی‌های جدید وسط باشه، بیشتر جوون‌ها جلوجنبان اصلی هستن!
یه چیزی که این روزا خیلی پابرجاست، بحث Generative AI ـه. یعنی هوش مصنوعی‌ای که خودش می‌تونه محتوا تولید کنه، مثل چت‌بات‌ها یا ساخت تصاویر و متون. جوون‌ها واقعاً با این تکنولوژی‌ها حال میکنن و باهاش کار میکنن، ولی خب… بعضی وقتا اطلاعات جعلی یا غلط هم پخش میشه یا ممکنه خبرهای نادرست درباره سلامت دست به دست بشه.
اینجا چالش‌های اصلی شروع میشه. فکر کن یه جوون میخواد یه مشکل یا سوال در مورد سلامتیش رو با سرچ تو گوگل یا شبکه‌های اجتماعی (مثلا اینستاگرام، تلگرام) حل کنه. تو این مسیر ممکنه با اطلاعات اشتباه، توصیه‌های غیرعلمی و حتی تبلیغات فیک روبرو بشه. به همین خاطر باید مهارت تشخیص درست و غلط رو یاد بگیره. این مهارت رو بهش میگن Media Literacy، یعنی سواد رسانه‌ای یا همون بلد بودن فرق بین خبر راست و دروغ.
یه چالش دیگه هم بحث «دسترسی برابر»ـه. همه جوون‌ها دسترسی درست و حسابی به اینترنت سریع یا ابزار دیجیتال ندارن. تو خیلی از کشورها یا مناطق فقیرتر، حتی بچه‌ها اینترنت درست ندارن که بخوان از اپلیکیشن‌ها یا سایت‌های معتبر سلامتی استفاده کنن. برای همین بحث Digital Divide یا همان شکاف دیجیتال هم مطرحه، یعنی فاصله بین اونایی که به تکنولوژی دسترسی دارن و اونایی که ندارن.
حالا خبر خوب اینه که خود جوون‌ها دوست دارن بیشتر در این ماجرا شرکت کنن و نقش اصلی داشته باشن. مثلاً اگه بحث تولید محتوا باشه، یا فعالیت تو گروه‌های سلامت، خیلی وقتا همین جوون‌ها پیش‌قدم‌ان. این نقش رو بهش میگن Digital Advocacy، یعنی وقتی آدم‌ها سعی میکنن خواسته‌ها و نیازهای خودشون و جامعه‌شون رو با کمک ابزارهای دیجیتال مطرح کنن تا تاثیر بذارن.
اما یه سری مشکلات قدیمی هم هست که باعث میشه جوون‌ها همیشه دیده نشن. واسه مثال، تو خیلی از اداره‌ها یا نهادهای تصمیم‌گیری در مورد سلامت، جوون‌ها حضور ندارن یا به حرفشون اهمیت نمیدن. این رو بهش میگن Tokenism، یعنی فقط در ظاهر میگن جوون‌ها رو آوردیم تو جمع! درواقع بهشون حق رأی و تصمیم گرفتن نمیدن. پس لازمه جوون‌ها واقعاً و به شکل واقعی تو فرآیند سیاست‌گذاری‌های سلامت حضور فعال داشته باشن.
خب، آینده چیه؟ باید سازمان‌های بزرگ، مخصوصاً اونایی که کارشون سرویس‌های سلامت دیجیتال و آموزش هست، بیان یه بستر مطمئن بسازن تا جوون‌ها راحت بتونن به اطلاعات سالم دسترسی داشته باشن و حتی خودشون تولیدکننده و راهبر باشن. همینطور باید آموزش سواد رسانه‌ای (Media Literacy) برای همه اجرا بشه تا هرکسی فرق اطلاعات درست و غلط سلامت رو بدونه.
جالبه بدونین اخیراً یه سری حرکت‌های جهانی راه افتاده مثل Global Youth Mobilization یا ارتباط‌گیری با سازمان جوانان سازمان ملل (یعنی United Nations Youth Envoy). هدف این تلاش‌ها اینه که جوون‌ها خودشون لیدریِ کارهای مربوط به سلامت دیجیتال رو به‌دست بگیرن، نه اینکه فقط مصرف‌کننده محتوا بمونن.
یادمون باشه، اگه بخوایم سلامت جامعه بهتر شه، باید به جوون‌ها قدرت بدیم، حرفشون رو بشنویم و مهارت‌های لازم رو بهشون یاد بدیم. در نهایت قدرت دست همینه که شهروند دیجیتال سلامت بودن یعنی بتونی با خیال راحت، مطمئن و آگاه تو دنیای آنلاین قدم برداری، کمک بگیری و حتی به بقیه کمک رسونی!
پس رفقا، این سفر تازه شروع شده… آینده سلامت دیجیتال با جوون‌هاست و هممون می‌تونیم جزو این ماجرا باشیم!
منبع: +
