خب، بیا یه کم خودمونی راجع به یه قضیه جدی حرف بزنیم: کلی آدم تو دنیا با اضافه‌وزن یا چاقی دست به گریبان هستن و خب، یکی از چیزای مهمی که براشون اتفاق میفته، افسردگیه. همین موضوع باعث شد یه تیم تحقیقاتی در چین بیاد و دقیق‌تر نگاه کنه ببینه افسردگی تو این افراد دقیقاً چه مدلایی داره و چه چیزایی باعثش میشه.
داستان از این قراره که بر اساس “مدل اجتماعی-بوم‌شناختی” (Socio-Ecological Model یا همون SEM که یعنی برای بررسی یه موضوع نه فقط به فرد، بلکه به دور و برش، خانواده، جامعه و… هم نگاه می‌کنن)، محقق‌ها سعی کردن بفهمن چه جوری میشه اوضاع روانی آدمای اضافه‌وزن رو بهتر کرد.
سال ۲۰۲۱، از طریق یه پروژه سراسری به اسم PBICR، داده‌های حدود ۲۵۸۸ نفر رو به دست آوردن و بعد با کلی پرسشنامه و مقیاس مثلا مثل پرسشنامه کوتاه رفتار خوردن (یعنی عادتای بد و عجیب موقع غذا خوردن)، وضعیت سلامت خانواده و میزان حمایت اجتماعی (یعنی مثلاً خانواده و دوستا چقدر هواتو دارن)، و همین‌طور با یه پرسشنامه معروف به نام Patient Health Questionnaire-9 (که مخصوص سنجش افسردگیه) بررسی‌شون کردن.
حالا می‌پرسی به چی رسیدن؟ سه نوع مشخص افسردگی پیدا کردن:
- کم (حدود ۵۲٪)
- متوسط (حدود ۳۷٪)
- شدید (حدود ۱۱٪)
نکته اینجاست که مثلاً کسایی که “افسردگی شدید” داشتن، معمولاً سنشون بین ۱۸ تا ۴۵ سال بوده، سه تا یا بیشتر دارن دارو می‌خورن (غیر از مکمل‌ها)، باید خودشون بخش عمده‌ای از هزینه دکتر و درمان رو بدن (یعنی بیمه خوب ندارن)، عادت‌های خوردن عجیب و پرخطری دارن، خانوادشون جو سالمی نداره و حمایت اجتماعی پایینی دارن.
حالا واسه گروه “افسردگی متوسط” هم بیشتر زن‌ها بودن، باز هم سن ۱۸ تا ۴۵ سال، هر کی بیماری مزمن داشت یا باز داروی زیاد می‌خورد و هزینه درمان رو می‌داد، همین‌طور عادت غذا خوردن پرمشکل و کمبود حمایت خانواده و دوستا، بیشتر درگیر این افسردگی بودن.
یه نکته بامزه اینه که تو این تحقیق از روشی به اسم Latent Profile Analysis (LPA) استفاده کردن. این یعنی میان الگوهای مخفی و پنهون رو از دل داده‌ها درمیارن. یا حتی برای تحلیل علت‌هاش از “رگرسیون لجستیک چندگانه” (یه مدل آماری هست که ارتباط بین چندتا متغیر رو می‌سنجه) کمک گرفتن.
آخر قصه اینکه افسردگی تو آدمای چاق و اضافه وزن، یه چیز یک‌دست و ساده نیست—انواع و اقسام مدل داره! پس باید درمان‌ها و حمایت‌هایی که براشون در نظر می‌گیرن، دقیقاً متناسب با همون مدل افسردگی و شرایط زندگی‌شون باشه. مخصوصاً مراقبت‌های بهداشتی اولیه باید شخصی‌سازی بشه و با در نظر گرفتن عوامل مختلفِ اجتماعی، خانوادگی و فردی، راه‌حل داده بشه.
در کل، اگه دوستی داری که اضافه‌وزن داره و حس می‌کنی حال روانیش خوب نیست، بدون داستانش از سطحی که فکر می‌کنی خیلی عمیق‌تره و حتی گاهی دلیل افسردگیاش به عوامل دور و برش هم ربط داره—not just خودش!
منبع: +
