خب بچه‌ها، بیاید یه موضوع مهم رو با هم مرور کنیم: فکر می‌کنید درس خوندن تو دانشگاه و ادامه تحصیل، باعث میشه مردم بیشتر به محیط زیست اهمیت بدن؟ یعنی هرچی باسوادتر، حساس‌تر به آلودگی‌ها و مشکلات زیست‌محیطی؟ یه تحقیق خیلی جالب دقیقاً روی همین سوال تو چین انجام شده و کلی نتایج باحال داره!
اول بذارید یکم فضا رو باز کنم. امروزه همه دیگه قبول دارن که مشکلات محیط زیستی، جون مردم رو به خطر می‌ندازه و اصلاً شوخی نداره. هر چی اطلاعات بیشتر بشه، مردم هم آگاه‌تر میشن و به اصطلاح “حساسیتشون میره بالا”.
حالا محقق‌های چینی اومدن سراغ یه اتفاق خیلی مهم: سال ۱۹۹۹ میلادی تو چین سیاست «گسترش آزمون ورودی دانشگاه» اومد وسط. یعنی چی؟ یعنی دانشگاه‌ها پذیرفتن دانشجو رو زیاد کردن و کلی آدم جدید تونستن وارد دانشگاه بشن.
اینا این اتفاق رو به عنوان یه آزمایش طبیعی (quasi-natural experiment یعنی آزمایشی که تو دنیای واقعی رخ داده، بدون این‌که محقق‌ها برنامه‌ریزی‌اش کنن) در نظر گرفتن.
برای تحقیقشون، داده‌های مربوط به سال ۲۰۲۰ از مرکز مطالعات خانواده چین (China Family Panel Studies یا CFPS) رو بررسی کردن. بعدش یه نمره برای “ادراک محیط زیست” یا همون درک و نگرانی مردم نسبت به محیط زیست درست کردن که از صفر تا ۱۰ بود. یعنی هرچی امتیاز بالاتر، نشون‌دهنده حساسیت و توجه بیشتر به محیط زیسته.
نکته جالب ماجرا این بود که از روشی به اسم “مدل تفاوت در تفاوت دسته‌ها” یا Cohort Difference-in-Differences Model استفاده کردن. این مدل عملاً میاد گروه‌های مختلف رو مقایسه می‌کنه تا تاثیر یک سیاست یا اتفاق رو معلوم کنه، حتی وقتی همه چیز تحت کنترل محقق نیست.
نتیجه چی شد؟
خب، خیلی شفاف: رفتن به دانشگاه و تحصیلات بالاتر واقعاً باعث شده مردم چین بیشتر به محیط زیست اهمیت بدن و نگران‌تر باشن. اما فقط همین نیست!
تحقیقات تکمیلی (که بهش میگن Mechanism studies یعنی بررسی چگونگی اثرگذاری یک عامل) نشون دادن بالا رفتن تحصیلات، باعث افزایش آگاهی محیط زیستی از چند راه مختلف میشه:
- بالا رفتن سواد علمی، چون دوران دانشگاه معمولاً آدم‌ها بیشتر با موضوعات علمی آشنا میشن.
- دیدگاه مثبت‌تر نسبت به اینترنت و مهارت استفاده بهتر از اینترنت. (اینجا منظورشون از اینترنت اینه که کلی اطلاعات جدید درباره محیط زیست خیلی راحت‌تر در دسترس قرار می‌گیره.)
- رشد تفکر منطقی و عقلانی تو دانشجوها و فارغ‌التحصیل‌ها؛ یعنی ذهنشون بازتر میشه، بهتر مسائل رو تحلیل می‌کنن.
اما ماجرا اینجا تموم نمیشه!
محیط و شرایط هم روش تاثیر می‌ذاره: مثلاً محدودیت‌های داوطلبانه (یعنی اون‌هایی که خودشون داوطلبانه به محیط زیست اهمیت میدن) و سیاست‌هایی که با انگیزه بازار اجرا میشه (Market-incentive-based restrictions، یعنی قوانینی که مثلاً جایزه یا جریمه مالی دارن تا مردم بیشتر رعایت کنن) می‌تونن نقش تعدیل کننده داشته باشن. یعنی این وسط، نوع سیاست‌های محیط زیستی هم مهمه.
این تحقیق با جزئیات نشون داده که تحصیلات بالاتر تو چین، دقیقاً چطور و چرا باعث میشه مردم به محیط زیست حساس‌تر بشن و بهتر ازش مراقبت کنن. مهم‌تر این که یه راهنمایی برای سیاست‌گذارهاست تا آموزش عالی، سیاست‌های محیط زیستی و حتی نزدیکی بین روستا و شهر (urban–rural integration یعنی یکی کردن فرصت‌ها و امکانات بین روستا و شهر) رو برنامه‌ریزی کنن.
خلاصه اگر می‌خواید دنیا جای بهتری بشه، دانشگاه فقط واسه شغل گرفتن و مدرک نیست – بلکه دیدتون رو به مشکلات مهم مثل محیط زیست هم بازتر می‌کنه!
منبع: +
